AktüelKıbrıs SorunuTemcit pilavı misali; iki devletli çözüm zırvası

Seçtirilmiş Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, ay sonu Cenevre’de yapılacak olan Kıbrıs müzakereleriyle ilgili olarak ‘ilk kez’ iki devletli çözüm önerisi götürüleceğini ve önerinin yetkililer tarafından kabul gördüğünü topluma iddia etmeye başladığından dolayı; benzer söylemlerde bulunan baba Denktaş’ın ‘konfederasyon’ zırvasını siz değerli okuyucularımızın bilgisine yeniden getirmek istedik.

1 Eylül 1998 tarihli Milliyet Gazetesi ‘konfederasyon sürprizi’ isimli haberini tek kelimesine dahi dokunmadan aktarıyoruz. Haberin orijinal linki için tıklayınız

---

TÜRKİYE ve KKTC, Kıbrıs’ta çözüm sürecine yeni bir ivme kazandırabilmek amacıyla Avrupa Birliği’nin (AB) Lüksemburg Zirvesi sonrasında oluşturulan politikadan taviz vermeden yeni bir öneri getirdi.

KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, dün Lefkoşa’daki basın toplantısıyla Rum tarafına Kıbrıs konfederasyonu kurulması önerisinde bulundu. “Bu, hem Rum tarafına tanınmış bir fırsattır, hem de son bir şanstır” diyen Denktaş, önerileri Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Lideri Klerides’e iletilmek üzere öğleden sonra BM temsilcisine vereceğini açıkladı.

Dışişleri Bakanı İsmail Cem’in de Türkiye’nin desteklediğini göstermek amacıyla katıldığı basın toplantısını, Türkiye’den çok sayıda gazeteci yanı sıra, aralarında Rumlar’ın da bulunduğu yabancı basın izledi. Cem’le yaklaşık 45 dakikalık görüşme ardından toplantıya başlayan Denktaş “Barışın yolunu açıyoruz” sözleriyle sunduğu beş maddelik öneri paketini şöyle açıkladı:

“* Türkiye ve KKTC arasındaki anlaşmalarla özel ilişki tesis edilecek.

* Yunanistan ve GKRY arasında simetrik anlaşmalarla benzer bir özel ilişki kurulacak.

* KKTC ve GKRY arasında Kıbrıs Konfederasyonu tesis edilecek.

* 1960 garanti sistemi muhafaza edilecek.

* Konfederasyon, iki tarafın mutabakatı olduğu taktirde, AB’ye katılım politikası izleyebilecek. Türkiye’ye, AB’ye tam üyeliği gerçekleşene kadar konfedarasyona ilişkin olarak AB üyesi ülkelere tanınan tüm hak ve yükümlülükler tanınacak. Müzakerelerin hedefini, iki halktan ve iki devletten müteşekkil konfederal bir yapıyı öngören iki ana vatanla garantör devletler arasında akdedilecek simetrik anlaşmalarla desteklenen bir ortaklık çözümü teşkil edecek. Konfederasyona devredilmeyen tüm hak ve yetkiler, konfedere devletlerde kalacak. Müzakerelerde varılacak herhangi bir çözüm, onay için ayrı ayrı referanduma sunulacak.”

Önerilerin, Türkiye’yle KKTC arasında 23 Nisan’da belirlenen politikadan gerileme anlamı taşımadığını vurgulayan Denktaş’ın açıklamasında şu ifadeler dikkat çekti:

“Taraflar bu amaçla yapılacak müzakerelere katılmakla, Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk tarafının iki egemen ve eşit devlet olduğunu, kendi halklarının siyasi eşitliğini ve iradesini temsil eden ve işlerliği olan demokratik kurumları ve yetkileri haiz bulunduğunu, ayrıca bir tarafın makamının diğerini temsil etmeyeceğini de kabul etmiş olacak.”

Denktaş önerilerin getirdiği yeniliği şöyle açıkladı:

“Biz `devletten devlete herşeyi konuşuruz’ diyorduk. Bize `neyi konuşursunuz’ diyorlardı. Rumlar federasyonu kaldırdıklarına göre konuşulacak tek şey, konfederal bir şemsiyedir. 23 Nisan çizgisinden aşağı inmiyoruz.”

Denktaş toplantı sonunda KKTC’nin varlığı, egemenliği ve eşitliği kabul edilmeden hiçbir çözüm olmayacağını, GKRY’nin AB’ye başvurusunun uluslararası hukuka aykırı ve geçersiz olduğunu bir kez daha tekrarladı. Cem de Türkiye’nin Denktaş’a güven ve desteğinin ifadesi olarak toplantıda bulunduğunu bildirdi.

Konfederasyon, bazı yetkilerini ortak ve merkezi bir iktidara devreden bağımsız devletler topluluğudur. Konfederasyonu federal devletten ayıran en önemli özellik, kararların büyük çoğunluğunun ortak alındığı bir eşgüdüm kuruluşu olmasıdır. Konfederasyon çoğu kez federasyona doğru bir gelişme gösterir. Konfederasyonluğu yalnızca adında kalan İsviçre federasyonu örneğinde olduğu gibi.