Son haftalarda kooperatiflerde yaşanan faiz kriziyle birlikte banka yönetimleri de gelen öneri ve tepkiler doğrultusunda bir dizi karar üretmeye hazırlanıyor. Orta eğitim öğretmenlerinin üyesi olduğu ÖYAK’ın yönetim kurulu yarın yapacağı toplantıda üyelerden gelen öneriler doğrultusunda bir dizi iyileştirici karar almayı planlıyor.
Gazeddakıbrıs’a konuşan ÖYAK yönetim kurulu başkanı Ziya Tüzel, üyelerden gelen önerileri tartışıp karara bağlayacaklarını açıkladı.
Tüzel, yeni uygulamayı bir ay daha uzatma, sabit-değişmeyen taksit ve azalan bakiye uygulaması, üyelerin mecburi aylık yatırımlarının aldığı faiz farkının borçlara yansıtılması, mevduat sahibi olan üyelerin mevduat faizlerinin borca yansıtılması gibi bir dizi konuyu tartışacaklarını ve karara bağlayacaklarını açıkladı. Tüzel öte yandan kredi faiz oranının eski rakama geri çekilemeyeceğini de sözlerine ekledi.
Toplu istifaların yaşanmadığını belirten ÖYAK yönetim kurulu başkanı ayrıca bankadan sadece üç istifa olduğunu bunlardan birinin de emekli bir kişi olduğunu açıkladı.
ÖYAK Öğretmen İnisiyatifi: “Herkes mağdur ve kaos var”
Gazzeddakıbrıs’a konuşan ÖYAK Öğretmen İnisiyatifi sözcüsü Hatice Ozan hiçbir kooperatif yapmazken iki öğretmen kooperatifinin böyle bir uygulama yapmasının kooperatif anlayışına uymadığını kaydetti. “Bütün herkes mağdur ve kaos var. İnsanların borçları ikiye katlandı. Aşırı tepkili bir durumdadır” ifadelerini kullanan Ozan, üyelerin olağan üstü genel kurula gidilmesi yönünde bir girişimde olduğunu belitti.
Her gün istifalar geliyor
Öte yandan yaşananlardan dolayı pek çok üyenin istifa yoluna gittiğini, her gün yeni istifaların geldiğini kaydeden Ozan, böyle bir şeyin de yaşanmamasını istediklerini söyledi. Banka Yönetim Kurulun’a 14 Maddelik öneriler sunduklarını belirten Hatice Ozan, Banka’nın Çarşamba günü yapacağı yönetim kurulu toplantısında bu önerileri değerlendireceğini ve kendilerine bildireceklerini söyledi.
İşte o öneriler:
Öğretmen Yardımlaşma Kooperatifi Yönetim Kurulu’na
1978 yılında 64 kurucu Öğretmenin imzası ile kurulan Kıbrıs Türk Öğretmenler Yardımlaşma Kooperatifi Ltd.(ÖYAK) öğretmenlerin göz bebeği konumunda olan bir kuruluştur. ÖYAK kurulduğu günden bugüne kadar Ana Sözleşmesinde belirtilen 2’nci maddedeki amaçlara göre Kooperatifçilik ilkelerini ön planda tutarak, kar amacı gütmeden üyelerine ve öğretmenler ile tam bir dayanışma içerisinde olmayı başarmış ve bugünkü kurumsal, güçlü kimliğe kavuşarak üyelerinin ve öğretmenlerin en büyük güvencelerinden birisi olmuştur.
Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik sıkıntı durumu maalesef ülkemizi ve bizleri de derinden etkilemektedir, hatta Ülkemizdeki etkisi döviz artışı, enflasyon, devalüasyon ve faiz uygulamasından da görüldüğü üzere üretim adası olmadığımızdan hizmet, ithalat ve tüketimin daha fazla olmasından dolayı etkisi Türkiye’den daha büyüktür.
Böylesi kriz ortamlarında ÖYAK gibi 5,000’in üzerinde üyesi olan Yardımlaşma Kooperatifinin kuruluş amacına uygun şekilde gerekli tedbirleri önceden düşünerek planlamaları ve strateji yapmaları için gerekli birikim ve donanıma sahip olmaları gerekliydi. Halbuki alınan kararlar sadece faiz (mevduat ve kredi) yönünden alınmış buda ÖYAK’ın kuruluş amacının tersine bir hareket oluşturmuştur. ÖYAK’ın almış olduğu bu kritik kararlar sedece öğretmen ve üyelerini değil ailelerini ve dolayısı ile ulaştığı geniş kitle ile Ülke ekonomisini de etkileme noktasındadır.
Bu bağlamda aşağıda belirtmeye çalıştığımız önerileri dikkate almanızı talep eder, talep edilen önerilerin öğretmen ve üyelerin elini taşın altına koyduğunu belirtir, ÖYAK’ın göz bebeği olduğunun unutulmadığını, her zaman ön planda tutulduğunu ayni şekilde ÖYAK’ında bir yardımlaşma kooperatifi olarak karlılık yanında esas hedefinin üyelerine hizmet ve yardım amaçlı olduğunu ve bu zor günlerin yardımlaşarak aşılması gerektiği hiçbir zaman unutulmamalıdır.
Bu bağlam’da;
1- Ana Sözleşmenin 4’üncü maddesinin a fıkrasına istinaden her üye asgari ücretin % 10’unu geçmemek kaydı ile Yönetim Kurulunun belirleyeceği Mecburi Aylık Yatırımı (MAY) yapmakla yükümlüdür. MAY oranı %60 ‘ı Türk Lirası, %40’ı ise Dövize (Sterlin, Euro) dönüştürülerek yatırılmaktadır. MAY’lara verilen yıllık faiz oranının 2017 yılsonu mevduat faiz oranlarına verilen oranın uygulanmasını veya borcu olmayan üyelere şuan ki oranın devam edilerek, borçlu olan üyelere de 2017 yıl sonu mevduat faiz oranının uygulanmasına.
2- ÖYAK Yönetim Kurulu ‘nun, üyelerinin faiz mağduriyetini azaltmak için giderlerinde tasarrufa ve küçülmeye gitmesi, bunu bir plan ile açıklaması ve buradan sağlanacak faydanın da faiz artırmı yapmadan ve /veya artırılan faiz rakamını düşürmede kullanması.(8’inci maddede belirtilenler ışığında nasıl olması gerektiğine ışık tutması için açıklandı.)
3- Geriye dönük borçların faizleri için de olmak üzere %22.75 olarak uygulamaya başlanacağı açıklanan yeni borç faizinin süresinin en azından yıl sonuna kadar uzatılmasına böylece hem üyelerin kredilerini kapatmaya fırsat verilmesi hem de ÖYAK tarafından gelen talepleri değerlendirmek için süre ihtiyacının göz önünde bulundurulması.
4- Mevduat ve kredi oranının 2017 yıl sonu bilançosuna istinaden %61 lerde olduğu görülmekteyken, ki bu oranı %80 lere kadar nakit sıkıntısına düşülmeden kredi olarak kullandırılabilir veya döviz pozisyonunda değerlendirilebilirdi. 2018 yılında 93 milyon civarında mevduat alınıp, mevduat plasman oranı ayni oranda kalması sağlanmış banka yeni mevduat faizi yüküne girmiştir. Banka yönetimi bu konuyu en önemli konulardan biri olarak görüp dikkate almalıdır.
5- Ödenmiş sermayesi 2017 yılsonuna göre TL.128,800.- Ağustos 2018 tarihine göre TL.130,025.- ihtyat ve yedek akçelerden gelen ki bu her yılın karlarıdır. 2017 yılsonu TL.25,409,309.- Ağustos 2018’ e göre TL.25,360,513.- dür. Ayrıca 8 aylık brüt karı TL.2,935,055.dir. Özkaynak toplamı ise 2017 yılsonuna göre TL.25,538,190.- 2018 ağustos ayına göre TL.28,426,194.- olup banka güçlü bir yardım kooperatifidir. K.T.Koop. Merkez Bankasında tutulan 2017 yılsonu TL.140,079,800.- ağustos 2018 itibarı ile tutulan TL.177,741,900.- miktar için faiz gelirinin çok önemli olduğunu düşünmekteyiz . Şöyle ki ağustos 2018 tarihli kar zarara baktığımızda Bankalardan gelir kaleminde TL.5,084,250.- bir gelir kaydının olduğu görülmektedir. Basit mantıkla baktığımızda bile Türk Lirası ve döviz olarak düşündüğümüzde ortalama %10 civarında faiz alınsa Bankalardan alınan faiz gelirinin TL.17,774,190.- civarında olması gerekirdi. Banka üyelerinin mevduatını iyi oranlarla değerlendirmelidir.
6- Banka döviz alım satımı ve kambiyo işlemlerinden ciddi şekilde zarar etmektedir. 2017 yılı kambiyo karları net TL.186,314.-iken, 2018 yılı ağustos ayına göre ki dövizlerin anormal şekilde çıktığı bir dönemde ise TL.1,191,834.- zarar etmiştir.
