• Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası
Pazar, Temmuz 13, 2025
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazeddakıbrıs
27 °c
Nicosia
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazedda
Bulamadık
Tümünü Gör
Ana Sayfa HABER KIBRIS

Kriz, Devlet ve Mülkiyet – Engin Kara

Gazedda Gazedda
28 Nisan 2019
Okuma Süresi: 4 dk
A A
Kriz, Devlet ve Mülkiyet – Engin Kara
https://bsky.app/profile/gazeddakibris.bsky.socialhttps://www.threads.net/@gazeddakibris

Sosyal bilimlerde deney ve gözlem olanakları kısıtlıdır. Bu açıdan da sosyal bilimler temel bilimler kadar şanslı değildir. Toplumsal olaylar karmaşıklaştıkça, sosyal bilimler olayların nedenlerini saptamakta zorlanır. 

Ekonomi sosyal bir bilimdir. Ekonomistler sosyal bilimlerin bu handikabını aşmak için ekonomik tahlillerinde temel bilimlerin tekniklerini yoğun şekilde kullanır. Bu anlayışın ekonomi tarihi alanındaki en önemli temsilcilerinden bir tanesi Douglas C. North’tur. North’un bu anlayışla yazılmış ‘Kantitatif Ekonomi Tarihi’ adlı ilk kitabı 1961 yılında yayınlandı ve North, ekonomiye yaptığı katkılarından dolayı 1993 yılında Nobel Ekonomi ödülünü kazandı.

Tükiye ve Kuzey Kıbrıs’ta olan biteni ortak bir çerçevede nasıl açıklayabilirim diye düşünürken aklıma Douglas North’un çalışmaları geldi. North’un çalışmalarından ortaya çıkan sonuç ülkeler arasında zenginlik farklarını açıklayan temel faktörün, kurumsal altyapının ne kadar sağlam olduğu. North’a göre, kurumsal altyapının iki bileşeni var: mülkiyet hakları ve devlet. 

Mülkiyet hakları gelecekle ilgili belirsizliğin azaltılması ve dolayısıyla yatırım yapılabilir bir ortam yaratılması için kritik öneme sahip. Eğer bir ülkede yapılacak bir yatırıma devletin el koyma ihtimali varsa, o ülkede yatırımların artmasını beklemek naif bir yaklaşım olur. 

North analizlerinde, kurumsal altyapının ikinci bileşeni olan devleti incelerken ise önemli bir ayrım yaparak, hukukun kurallarını belirleyen devlet ile o kuralları uygulayanlar arasındaki farka dikkat çeker.  Kurallar önceden belirlenmiştir ancak  kuralları uygulayan idareciler bu kuralları kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya çalışır. Bu da, sistem içerisinde sorunlara ve fakirliğe neden olur. 

Şimdi, yukarıda çizdiğim bu çerçeveden bakarak, Türkiye’deki gelişmeleri analiz etmeye çalışalım. Son yıllarda Türkiye’de mülkiyet hakları konusunda ciddi sorunlar yaşanıyor. Birçok özel şirkete el konuldu. Bunun yarattığı belirsizlik ve korku ortamı Türkiye’den yerel sermayenin yurtdışına kaçmasına neden oluyor.  Bütün bunlar da haliyle yatırımlarda düşüşe yol açıyor. 

Türkiye hükümetinin, devletin olanaklarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanmasının en son örneği ise kuşkusuz geçtiğimiz hafta CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na yapılan linç girişimi ve Türkiye hükümetinin buna açık bir şekilde göz yummasıdır. Bu ve buna benzer olaylar devlete olan güvensizliğin artmasına neden oluyor.  Vatandaş da kendini korumak için dövize yöneliyor, döviz bazlı mevduat hesaplarında artış yaşanıyor.  Devlete olan güvensizlik arttıkça da Merkez Bankası’nın döviz rezervleri eriyor. 

Bu kurumsal altyapıdaki çöküş, Türkiye’yi fakirleştiyor. Bu analizden çıkan sonuç, kurumsal altyapıdaki erozyon devam ettikçe fakirleşmenin de devam edeceğidir. Bu noktada bir not düşmekte fayda görüyorum. 2001 yılında yaşanan kriz Türkiye ekonomi tarihinin en büyük ekonomik kriziydi. Ancak o dönemde kurumsal altyapıdaki sorunlar, bugün yaşanmakta olan sorunlar kadar büyük değildi. Bu nedenle de şu anda yaşanan krizin ve etkilerinin,  2001 krizine göre çok daha derin olacığını öngörüyorum. 

Simdi Kuzey Kıbrıs’a dönelim. Kuzey Kıbrıs’ta, kurumsal altyapının iki bileşeninde de sorun var. Kronik bir mülkiyet sorunu yaşanırken, etkin bir devlet anlayışından bahsetmek de mümkün değil. Kurum ve kurallar, hükümetlerin ve imtiyazlı grupların çıkarları doğrultusunda kullanılıyor. Bu durum 1974’ten beri böyle. 

Mülkiyet sorununun çözümünün, ancak Kıbrıs sorununun çözümü ile mümkün olacağı açık. Kıbrıs sorununun çözümü için de öncellikli ‘ahbap çavuş’ devlet anlayışının ortadan kalkması gerek. Bu anlayışla yönetilen bir devletle, bırakın Kıbrıslı Rumları, dünyada halkını düşüşünen hiçbir devletin, ortaklık kurmak isteyeceğini sanmıyorum. 

Peki devlet nasıl etkin hale getirilebilir? Bunun ilk koşulu bana göre Türkiye’den ekonomik ve siyasi açıdan bağımsızlığımızı kazanmak. Devlet yeniden organize edilmeli ve kurallar tekrar belirlenmeli. Hem idarecilerin hem halkın kurum ve kurallara saygı göstermesi ve uyması gerekir.

Yazının başında da açıklamaya çalıştığım gibi, mülkiyet sorunu özel sektörün gelişmesinin önünde ciddi bir engel. Nitekim, birçok cömert teşviğe rağmen özel sektör bir türlü gelişemiyor.  Bu nedenle de, devletin ekonomi içersindeki payının artması gerek. Öncelik altyapı yatırımları olmalı. 

Bir noktanın altını çizmem gerek; bütün bunları yaparken de amaç yeni bir KKTC yaratmak olmamalı, adanın tekrar birleşmesi olmalı.

Özetlemek gerekirse, hem Türkiye’de hem Kuzey Kıbrıs’ta yaşanan ekonomik sorunların temelinde kurumsal altyapıda yaşanan sorunlar olduğunu düşünüyorum ve Kuzey Kıbrıs’ta yaşanmakta olan ekonomik krizin Türkiye’den ithal bir kriz olduğu görüşüne katılmıyorum. Türkiye’deki kriz sadece tetikleyicidir ve Kuzey Kıbrıs ekonomisindeki temel sorunların su yüzüne çıkmasına yol açıyor. Sorunların aşılması ancak kurumsal altyapıdaki dönüşümün gerçekleştirilmesi ile mümkün olacaktır.    

Gazedda

Gazedda

Gazeddakıbrıs yurttaş gazeteciliği anlayışı ile yayın yapan, yurttaştan yana taraf olan ve gazetecilikte meslek etiği ilkelerine inanan bir yayın organıdır. Gazeddakıbrıs her koşulda barıştan yanadır.

Öğretmenler İddialara Cevap Verdi: Çocuk Yönlendirildi, Yalan Haberlerle Öğretmenler Hedef Gösterildi
KIBRIS

Öğretmenler İddialara Cevap Verdi: Çocuk Yönlendirildi, Yalan Haberlerle Öğretmenler Hedef Gösterildi

Gazedda
23 Mart 2025

Bekir Paşa Lisesi öğretmenleri Eğitim Bakanlığı'nın Disiplin Tüzügü'nde yapmış olduğu değişiklikle okulda yaşandığı iddia edilenlere cevap verdi, çocuğa yapılan yönlendirme ve yalan haberlere işaret etti.

Devamı içinDetails
Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün
KIBRIS

Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün

Gazedda
23 Mart 2025

Gençlik Federasyonu açıklamasında 22 Mart Cumartesi akşamı, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olayların demokratik değerler ve ifade özgürlüğü açısından endişe verici olduğu belirtildi.

Devamı içinDetails
KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor
KIBRIS

KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor

Gazedda
23 Mart 2025

KTOEÖS, öğretmenlere yönelik, sahte hesaplar, troller üzerinden, sosyal medyada kasıtlı ve organize bir itibarsızlaştırma kampanyası olduğuna dikkat çekerek manipülasyon ve bilinçli provokasyonların kabul edilemez olduğunu belirtti.

Devamı içinDetails
Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe
KIBRIS

Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe

Gazedda
22 Mart 2025

Kıbrıs Türk Barolar Birliği, İstanbul Barosu’nun görevden alınmasını avukatlık mesleğinin demokratik temsiline, yurttaşların savunma hakkına ve yargının tarafsızlığına yönelik bir darbe olarak yorumladı.

Devamı içinDetails
Tabipler: Türkiye’de Yaşanan Olayları Derin Bir Endişeyle İzliyoruz
KIBRIS

Tabipler: Türkiye’de Yaşanan Olayları Derin Bir Endişeyle İzliyoruz

Gazedda
22 Mart 2025

Kıbrıs'ta tabip ve hekim sendikaları yayınladıkları ortak açıklamada Türkiye'de son günlerde yaşanan olayları derin bir endişeyle izlemekte olduklarını belirtti.

Devamı içinDetails

YAZARLAR

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri
Umut Bozkurt

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri

Umut Bozkurt
23 Mart 2025
Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor
Konuk Yazar

Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor

Konuk Yazar
22 Mart 2025
Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar
Engin Kara

Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar

Engin Kara
22 Mart 2025
Çalıyor

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

KIBRIS
Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

DÜNYA
“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

SANAT
Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

DÜNYA
“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

KIBRIS

İzel Seylani: Birlikte hayal etmeyi başardığımızda… | Video

SANAT
İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

DÜNYA
Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

DÜNYA
Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

DÜNYA

Instagram

Takip et

  • Bekir Paşa Lisesi öğretmenleri Eğitim Bakanlığı
  • Tutuklanan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu paylaşımında TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı hedef alarak “Korkunun ecele faydası yok! Öyle de yenileceksin! Böyle de yenileceksin. Haklılığımıza, cesaretimize, tevazumuza, güler yüzümüze yenileceksin!” dedi.

https://gazeddakibris.com/imamoglu-demokrasi-meydanlarinda-sesinizi-yukseltin/
  • Tel Aviv’de toplanan onbinlerce kişi, Netanyahu
  • Güney Kore, Japonya ve Çin dışişleri bakanları, Kore Yarımadası
  • 21 Mart Dünya Irkçılık Karşıtı Gün nedeniyle Kıbrıs
  • "AKP’nin Kuzey Kıbrıs’a yaptığı müdahaleleri beni de herkes gibi rahatsız ediyor. Ancak o rejimin buraya dayattığı politikaların hıncını başını örten orta okul öğrencilerinden çıkarmamalıyız."

https://gazeddakibris.com/ortaokullarda-basortusu-yasaginin-kaldirilmasinin-dusundurdukleri/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social
  • Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan ve beraberindekiler, CHP
  • Gençlik Federasyonu açıklamasında 22 Mart Cumartesi akşamı, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olayların demokratik değerler ve ifade özgürlüğü açısından endişe verici olduğu belirtildi.

https://gazeddakibris.com/genclik-federasyonundan-polise-daudeki-garabet-tutumdan-donun/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social

Gazedda Sosyal Medya

SON EKLENENLER

Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

4 ay önce
ABD’den Türkiye İle İlgili Yorumunu Yeniledi: Yakından Takip Ediyoruz

ABD’den Türkiye İle İlgili Yorumunu Yeniledi: Yakından Takip Ediyoruz

4 ay önce
Türkiye’de Gençler Sokakta: “Aile Yılı Değil, Direniş Yılı”

Türkiye’de Gençler Sokakta: “Aile Yılı Değil, Direniş Yılı”

4 ay önce
Kayyum İddialarına Karşı CHP’den Olağanüstü Kurultay Kararı

Kayyum İddialarına Karşı CHP’den Olağanüstü Kurultay Kararı

4 ay önce
Kuir Kıbrıs: Bu Yıl Onur Yürüyüşü Sadece Bir Kutlama Değil, Aynı Zamanda Varoluş Mücadelesidir

Kuir Kıbrıs: Bu Yıl Onur Yürüyüşü Sadece Bir Kutlama Değil, Aynı Zamanda Varoluş Mücadelesidir

4 ay önce

Gazedda Facebook

Gazedda Facebook
Gazedda

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

  • Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Bulamadık
Tümünü Gör
  • Ana Sayfa
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
      • DÜNYADAN YAZARLAR
    • RÖPORTAJ

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız. Gizlilik ve Çerezler Politikası sayfamızı ziyaret edin.