Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Nikos Anastasiades Mağusa Belediyesi’nin dün geceki etkinliği sırasında, “550 ve 789 numaralı Güvenlik Konseyi kararlarıyla korunan kapalı Maraş’ın statüsünün, yayılmacı politika ve Türkiye ile buradaki yandaşları tarafından gasp edilmesiyle vahşice ihlal ediliyor” açıklamasında bulundu.
Maraş’ın tarihsel süreciyle ilgili detaylı bilgi de veren Anastasiadis, Maraş göçmenlerinin öfkesini anladığını 2004 Annan Planı döneminde her türlü riski ve partisinin bölünmesini dahi göze alarak “Evet” dediğini hatırlattı.
Müzakere süreçlerine dair genel bir değerlendirme de yapan Anastasiadis açıklamasının tamamı şöyle:
Mağusa Belediyesi’nin bu yılki etkinliği yeni tehditler ve gelişmeler altında gerçekleşiyor. 550 ve 789 sayılı Güvenlik Konseyi kararları ile korunan kapalı Maraş’ın statüsü, yayılmacı politika ve Türkiye ile buradaki yandaşları tarafından gasp edilmesiyle vahşice ihlal ediliyor. Bu yüzden sizlerde olan öfke ve acı duygularını tam olarak anlıyor ve paylaşıyorum.
Öfkeye dönüşen duygularınızın, devam eden işgalin neden olduğu şeyle başa çıkma yöntemlerinden biri olduğunun farkındayım. Bunun nedeni, 47 yıl boyunca, tüm tarihsel uzlaşmalara rağmen, prensip meselelerinde bile bizim açımızdan geri çekilmelere olmasına rağmen, Türk uzlaşmazlığının gerçekten bağımsız ve egemen bir devlete yol açacak bir çözüme ulaşılmasına izin vermemesinden kaynaklanmaktadır.
Bu tarihsel gerçekliktir ve üzücüdür. Şunu vurguluyorum:
Düşman kapıların içindeyken, tehdit etmese de, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bir kısmını veya tamamını Türkiye’nin himayesine dönüştürmek için zamansız hedefler belirlerken, birleşik mücadele yerine birbirimiz için sorumluluk alıyoruz.
Yukarıdaki tespitleri yapmak zorunda olduğum için çok pişmanım. Ancak var olmak için dayatılan birlikten başka bir şeyi olmayan, en yüksek olanı koruma çabamda sorumlu sessizliği sürdürmem artık imkansızdır.
Bugün bir teklif sunulduğu zaman, dikkatimizin Mağusa’yı ilgilendiren şeylere odaklanması gerektiğine inanıyorum. Çünkü Maraş’ın yasal sakinlerine iade edilmesi, her zaman Kıbrıs sorununun çözümü ile bağlantılı değildi.
Söylediklerimi hatırlatmak ve iddialar hakkında açıklama yapmak istiyorum:
1. Kasım 1978’de, müzakerelerin sonucundan bağımsız olarak, sayısal sınırlama olmaksızın, bölgenin tüm sakinlerinin Mağusa’ya derhal yeniden yerleştirilmesini sağlayan Anglo-Amerikan-Kanada planı reddedildi.
2. Mayıs 1981’de, Birleşmiş Milletler yönetimi altında Timpou’nun (E.N. Ercan Havalimanı) değil, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı’nın yeniden açılması karşılığında Mağusa’nın yasal sakinlere iade edileceği ve her iki topluma da hizmet etmesi şartıyla güven artırıcı önlemler öngören bir Birleşmiş Milletler önerisi sahipsiz kaldı.
3. Beş ay sonra, Ekim 1981’de, o zamanki Genel Sekreter Özel Temsilcisi Bay Gobi tarafından sunulan, Mağusa ve Morphou’nun (E.N. Güzelyurt) bu haritada ilk kez Kıbrıs Rum Yönetimi altına yerleştirildiği bir Tüzük reddedildi.
4. Aynı harita Ağustos 1983’te sunuldu ve Queyar Parametreleri’nin bir parçasını oluşturdu. O da aynı şansa sahipti.
5. Ocak 1985’te Peres de Queyar’ın, Birleşmiş Milletler’in geçici idaresi altındaki Varosha ve altı ek alanın sakinlerinin derhal yeniden yerleştirilmesi için konsolide belgelerde yer alması gerektiği gibi bir öneri dikkate alınmadı.
6. Aynı öneri, bir öncekinin kaderine sahip olmak için Nisan 1986’da yeniden sunuldu.
7. 17 yıl önce, ilk kez, Kıbrıs sorununa çözüm için kapsamlı bir öneri, diğer şeylerin yanı sıra, Kıbrıs Türk bileşen devletinin alanının %28.7’e sınırlandırılmasını ve diğer şeylerin, 10 Ağustos 2004’te Mağusa’nın yasal sakinlerinin geri dönüşünü sağlayan bir referanduma kondu. Yüzde 76 ile Kıbrıs Rum toplumu planı reddetti.
Açıklamamın, benden önce görev yapmış kişilere ya da benimle birlikte yöneten taraflara ya da önerilen çözümü kabul etme ya da reddetme hakkına sahip olan kişilerin kararına saygısızlık olmadığını vurgulamak istiyorum.
Hedefim, Mağusa, Morphou ve diğer yerleşim yerleri uğruna, siyasi maliyetlerden ve partimin bölünmesinden bağımsız olarak, başkalarının başka yollar seçtiği “Evet”e liderlik etmek için hayatımı bile tehlikeye atmaya cesaret ettiğimi halkıma hatırlatmaktır.
Referandumun sonucuna sadece tam olarak saygı duyulmadığını, aynı zamanda Kıbrıs Rum toplumunun bunu reddetmesine neden olan endişelerin, Kıbrıs halkının kararından sonra ulusal meselenin yönetimini devralan liderin seyrinin göstergeleri olduğunu yeniden tekrarlamak istiyorum.
Bunu tekrarlamak niyetim yoktu ancak sorumlu sessizliğin, hatırlanmak istemeyenler tarafından bana haksız yere atfedilen bir zayıflık ya da kabul olarak yorumlandığı anlaşılmaktadır. Daha önce de belirttiğim gibi, bugün sadece takip ettiğimiz rotayı gözden geçirmekle kalmıyor, aynı zamanda iktidara geldiğim günden bu yana hem Kıbrıs sorununun çözümü hem de Mağusa’ya dönüş için ne yaptığımın bir hesabını da sunuyorum.
Ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik krizle uğraştıktan sonra, Kıbrıs sorununa bir çözüm bulmak için diyaloğun yeniden başlatılmasını öncelikli olarak belirledim. Şubat 2014’te, Derviş Eroğlu liderliğindeki diyaloğun yaklaşık iki buçuk yıl kesintiye uğramasından sonra, Ersin Tatar’ın algılarına benzer şekilde, Kıbrıs sorununa çözüm parametrelerini belirleyen ortak bir açıklamaya ulaşıldığını hatırlatmama izin verin.
Çabalar için elverişli bir iklim yaratma çabasında, Mağusa’nın geri dönüşüne öncelik verilmesi gerektiğini düşündüm.
(i) Kişisel girişimler ve ABD’de yaşayan Kıbrıslıların yardımı ile, Mayıs 2014’te Kıbrıs’ı ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı ve şu anki Başkanı Joe Biden’in Mağusa’nın iadesi için özel önerilerle ilgisini harekete geçirmeyi başardık.
Biden’in tüm çabaları, hem yasadışı Ercan Havalimanı’nı hem de Mağusa ve Girne limanlarını yasallaştırmakta ısrar eden Türk uzlaşmazlığının bir sonucu olarak başarısız oldu. Bu da Eroğlu’nun partisinin sözde devleti tanıtması için zamansız konumunu oluşturacaktı.
(ii) Temmuz 2014’te Mağusa’ya geri dönüş isteğini canlı tutmak için, Eroğlu’na, güven artırıcı bir önlem olarak, kapalı Maraş’ta hakim durumun ortak bir komite kayıt ve değerlendirmesinin kurulmasını tavsiye ettim. Öneri yine Türk uzlaşmazlığı tarafından reddedildi.
(iii) Aynı öneriyi Mayıs 2015’te Kıbrıslıtürk toplumunun liderliğine atandıktan hemen sonra Mustafa Akıncı’ya sundum. Ne yazık ki, Ankara’nın müdahaleleriyle, Mağusa meselesinin bölgesel yeniden yapılanmaların bir parçası olarak tartışılabileceği cevabı verildi.
(iv) Mart 2016’da, Avrupa Konseyi sırasında ve Türkiye’nin katılım fasıllarını açma arzusundan yararlanarak, o zamanki Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu ile yaptığım toplantıda, Birleşmiş Milletler yönetimi altında Mağusa’nın iadesi için öneriyi sundum. Öneriyi, Mağusa limanının Kıbrıslıtürk ve Kıbrıslırum gözetiminde paralel olarak açılması ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Türkiye’nin katılım fasıllarını açma konusunda eşzamanlı rızası ile sundum. Bu öneri, Davutoğlu’nun yasadışı Ercan Havaalanı’nın yasallaştırıldığını iddia etmesinden sonra reddedildi.
(v) Ocak 2017’de Cenevre’deki müzakereler sırasında, 1974’ten bu yana ilk kez, Mağusa şehri ve Mağusa’nın büyük bir kısmı da dahil olmak üzere geniş bir toprak dönüşü ile Kıbrıslıtürk tarafının toprak yeniden düzenlenmesi için bir harita sunması mümkün oldu.
(vi) aynı yıl 22 Eylül’de, Montana’da BM Genel Sekreteri ile yaptığım görüşmede, Mağusa’nın yasal sakinleri için gelir getirici önlemler, ilgili BM kararları ile güven kabulü tavsiye ettim. Müzakerelere başlamak için Kıbrıslırum tarafının hazırlıklarının bulunduğu bir muhtıra verdim.
(vii) Şubat 2019’da, 21 güven artırıcı önlemin kabul edilmesi için bir teklif sunduğum Akıncı ile gayri resmi görüşmem sırasında yeni bir çaba gösterdim, birincisi Birleşmiş Milletler yönetimi altındaki Mağusa şehrinin üyeliğiydi. Ankara’nın tepkileri nedeniyle teklif cevapsız kaldı.
(viii) 31 Aralık 2020’de, Genel Sekretere yeni bir mektupta, Crans Montana’da patlak verdiklerinden bu yana yeni bir müzakere turuna katılmaya hazır olduğumu teyit etmenin yanı sıra, 550 ve 789 sayılı kararların uygulanmasına odaklanan önemli güven artırıcı önlemler önerisini tekrar yineledim.
18 Haziran 2019’da yasadışı rejimin, kapalı Maraş’taki mülkün durumunu incelemek için bir grup uzman oluşturma kararından sonra, boşta kalmadık. Tepkimizi BM Genel Sekreteri’ne, Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerine, Devlet başkanlarına ve AB Hükümetine gönderdik.
Dikkat çekmek istediğim, son ziyaretten sonra güçlü tepkiler ve Türkiye Cumhurbaşkanı’nın ABD, Çin, Rusya, Fransa, tüm Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere önemli ülkelerden gelen uyarı ve kınamalardır. İngiltere hariç tüm Güvenlik Konseyi Daimi üyeleri de taslak kararda gerçekliğin dayattığı diğer görüntüleri yaratmak için her şekilde çalıştı.
Aynı zamanda, belki de en güçlü tepki hem Güvenlik Konseyi’nden hem de AB’den ve diğer devletlerden kaydedildi. Ve bu, Kıbrıs hükümetinin veya Kıbrıs devletinin bazılarının iddia ettiği gibi güvenilmez olmadığını göstermektedir.
Rapor kapsamında, Kıbrıs Rum tarafının sorumluluğunu ima eden başka bir iddiaya cevap verilmesi gerektiğine inanıyorum. Hizmet eden durgunluğun öncelikle Fatih’in planları olduğu gerçeğine katılmadığımı açıkça belirtmek isterim. Türkiye’nin revizyonist ve yayılmacı politikası, sadece Kıbrıs’taki iddialarla sınırlı değildir. Bunu görmemk, aynı zamanda Ege, Suriye, Irak, Libya ve Ermenistan’a kadar uzanan neo-Osmanlı kavramını görmezden gelmektir.
Ve sadece sormak istiyorum: Yunanistan ya da Yunan hükümetleri suçlu mu? Türkiye, Ege’nin yarısını mı yoksa Trakya’da da ayrı bir statü mü iddia ediyor? Türkiye’nin bölgede kontrol gücü olarak oynamak istediği rolü görmezden gelenlerin mantığına girmeyeceğim.
Bir zorunluluk olarak gördüğüm şey, hem Crans Montana oturumu sırasında hem de İsviçre’deki oturumun batmasından sonra diyaloğu sürdürmek için yapılan çabaların farkında olmanız gerektiğidir.
Ne yazık ki, ve Crans Montana’ya bağlı olanın aksine, anlatı, stratejik bir anlaşma bulamamanın kendi uzlaşmaz konumlarımızdan kaynaklandığını ve bazı insanlar müzakere sürecinden ayrıldığımızı iddia ettiği noktaya ulaştığını ileri sürdü.
Sık sık gerçek olaylara atıfta bulundum, bu yüzden 6-7 Temmuz 2017 akşamı ne ekledikleri hakkında tarihin ne kaydedeceğini tekrarlamayacağım.
28 Eylül 2017 tarihli Genel Sekreter Crans Montana hakkındaki gerçekler raporunda kaydedilenlere atıfta bulunacağım.,
1. Paragraf 21’de, Genel Sekreter şunları not eder: “… oturumun sonunda, taraflar yürütme gücü ve etkin katılım konusunda tam anlaşmaya varmışlardı.
2. Toprakla ilgili 23. paragrafta, kelimenin tam anlamıyla şöyle diyor: “Ocak 2017’de Cenevre’de taraflar tarafından haritaların bölgesel ve müteakip dosyalanması ile ilgili olarak, daha fazla istişare yapılmadı. Crans Montana’daki ikili görüşmelerim sırasında bir anlaşmaya varmanın mümkün olduğu ortaya çıktı.”
3. 27. paragraf şöyle diyor: “Konferansın sonunda, taraflar etkili katılımın kilit konusunu esasen çözmüşlerdi. Kişilerin serbest dolaşımı konusunda Türk vatandaşlarının eşit muamelesi konusunda hala bazı farklılıklar olsa da, bu ilkelerden ziyade belirli detaylar sorununa indirgenmiştir.
Ayrıca, diyor Genel Sekreter; “bölgesel yeniden düzenlemeler konusunda ilk anlaşma ortaya çıktı. Mülkiyet ile ilgili olarak, taraflar prensip meseleleri üzerinde anlaşırken, bazı detaylar daha fazla tartışma için kaldı.”
Yukarıdakilerle birlikte, iç yönlerle ilgili konuların ya kabul edildiği ya da kabul edilmesi gereken çok az şey olduğu açıktır.
Bu nedenle oturumun başarısızlığına yol açan şey, Genel Sekreter’in kendisinin, travmatik geçmiş deneyimlerin bir sonucu olarak güvenlik ve garantiler bölümünün karmaşıklığını ve önemini analiz ettikten sonra, kelimenin tam anlamıyla kaydettiği paragraf 24’teki şeydi:
« …Tarafların, mevcut garanti sisteminin ve özellikle de tek taraflı müdahale hakkını içeren garanti Antlaşması’nın dördüncü maddesinin sürdürülemez olduğunu dikkate alarak çözüm bulmalarını önerdim.
Ayrıca, Kıbrıs için yeni bir güvenlik sisteminin yanı sıra mevcut garantörlerin rol oynayacağı anlaşmanın uygulanmasını izlemek için güvenilir bir çerçeveye ihtiyaç duyulduğunu ileri sürdüm.”
Tarafımızın, Genel Sekreterin kendisi tarafından yapılan öneriler bağlamında, Birleşmiş Milletler tüzüklerine ve Avrupa Birliği üyesi bir devlet olarak statümüzün sağladığı sigorta sözleşmelerine dayanan özel teklifler içeren çok sayfalı bir belge sunduğumuzu hatırlatmama izin verin.
Kapsamlı önerimizin aksine, Kıbrıs Türk ve Türk tarafları, garantilerin devamı ve işgalci bir ordunun daimi varlığı için ortak yazılı önerilerine takıntılıydı.
Önemli akşam yemeğinden önce ve gemi enkazından sonra, Türk Dışişleri Bakanı, Kıbrıslırumların Türkiye’nin garantilerin sona ermesini asla kabul etmeyeceği hayalinden uyanmasının iyi olduğunu söyledi. Akşam yemeği sırasında, Türk tarafı sert kaldı, Sayın Çavuşoğlu’nun geri çekilme olarak öne sürdüğü tek öneri, 15 yıl boyunca garantilerin kabul edilmesiydi, bir fesih maddesiyle değil, bunu vurgulamak istiyorum, ancak Gözden Geçirme hakkı ile…
Aslında, garanti planını ebediyen pekiştirecek bir şey.
Söylediğim kadarıyla, bu açıktır:
1- Crans Montana görüşmelerinden vazgeçmedim.
2- Stratejik bir anlaşmanın iç yönleri önemli ölçüde çözüldü ve farklılıklar minimumda tutuldu.
3- Başarısızlığa yol açan şey, Türkiye’nin garanti ve müdahaleci haklarını sürdürme konusundaki sağlam ve uzlaşmaz tutumlarıydı.
Yukarıdakilerden sonra, ortak Devletin dış güçlere olan garantilerinin ve bağımlılığının devam etmesini kabul etmemi önerecek bir Kıbrıslırum bile olup olmadığını merak ediyorum, ki bu aslında kendi topraklarında askerleri sürekli olarak koruyacaktı. Türkiye’nin uzlaşmazlığıyla ilgili hayal kırıklığına rağmen, Kıbrıs sorununu çözme çabalarının devam etmesi gerektiğine inanmayı bırakmadım.
Bu yüzden boş durmadım.
1. 2017 22 Eylül’de, Genel Sekreter ile New York’ta bir toplantıda genel bir muhtıra teslim ettim. Zaten, güven kabulü için öneriler-bina önlemleri de belirttiğim gibi Crans Montana üzerinde çalışırken, aynı zamanda gönderme de dedikleri nokta arasında yeni bir müzakere turuna katılmaya hazır olduğumu yineledim.
2. Şubat 2018’de, Genel Sekreter, yeni bir müzakere turuna zemin hazırlamak için, 4 Mart 2018’de ilgili taraflarla istişarelere başlama yetkisi olan eski Genel Sekreter Yardımcısı ve Fransız diplomatın özel danışman olarak atanmasına karar verdi.
Olumlu yanıtımız, Türkiye’nin olumsuz tutumunun aksine, bu özel danışmanın Avrupa kökenli olması nedeniyle uygun olduğu konusunda oldu.
3. 16 Nisan 2018’de, kendi inisiyatifimle, iletişim kanallarını ve diyaloğun yeniden başlatılması için umutları sürdürmek amacıyla Kıbrıslıtürk lider Akıncı ile sosyal bir akşam yemeği düzenlendi.
4. 27 Nisan 2018’de Genel Sekreter, taraflara Jane Holl Lute’u yeni temsilcisi olarak atama niyetini bildirdi. Kendine olumlu cevabımız oldu.
Türkiye’de seçimlere hazırlanan Ankara, 8 Temmuz 2018’den sonra onay verdi.
5. 24 Temmuz 2018’de Lute’un Kıbrıs’a ilk ziyareti gerçekleşti. Yeni bir müzakere turu için referans şartlarını kabul etmeyi amaçlayan bir zemin bulma ziyareti.
6. Eğer diyaloğu sürdürme yolundaki çalışmayı gerçekten anlamak istiyorsak 8 Ekim 2018 tarihine bakalım. Devletin işlevselliği, Genel Sekretere öneri için yetki Ademi merkeziyeti için gönderilen güvenliği, Merkezi Hükümet içinde ortaya çıkabilecek olan sorunları en aza indirmek için bu şekilde amaçlayan Ulusal Konseyi müzakere masasına bilgili üyeleri için istenen dönüş…
7. 16 Aralık 2018’de Lute’nin ziyaretinde, iki liderle toplantılar yapıldı ve referans şartlarını belirleme konusunda ilerleme kaydedildi.
Buradaki varlığı sırasında ve özellikle 18 Aralık’ta Lute, Türkiye’nin Mayıs 2019’dan önce herhangi bir gelişme istemediğini, Brexit’e, Mart 2019’da Türkiye’deki yerel seçimlere değil, aynı yıl gerçekleşecek olan Mayıs 2019’daki Avrupa seçimlerine de atıfta bulunduğunu bildirdi.
8. 3 Şubat 2019’da, yeni bir ziyarette Lute, iki lidere verdiği referans şartları hakkında bir taslak metin sundu. Türkiye tarafından belirtilen nedenlerden dolayı bir sonuç yoktu.
9. 26 Şubat 2019’da Akıncı ile yeni bir gayri resmi toplantı yaptım. Bu sırada yetkilerin devri önerimi kapsamlı bir şekilde analiz ettim ve bir dizi güven artırıcı önlem alma önerisini masaya yatırdım.
10. 9 Ağustos’ta Akıncı ile yeni bir toplantı yapıldı ve bu sırada müzakerelerin yeniden başlatılması için referans şartları hakkında konuşuldu.
11. Yukarıdaki olumlu gelişmeye dayanarak, Lute, referans şartlarını sonuçlandırmak amacıyla 1 Eylül 2019’da Kıbrıs’ı ziyaret etti.
Referans şartlarının, 11 Şubat 2014 tarihli ortak bildiriye, Crans Montana’ya ve Genel Sekreterin çerçevesinin altı noktasına kadar ulaşılan yakınsamalara atıfta bulunduğunu unutmayın.
İki lider arasındaki anlayışa rağmen, Türkiye’nin 5 Eylül’deki müdahalesi kararlaştırılan taslak ile anlaşmazlıklarını dile getirdi, çünkü iddia ettikleri gibi, geriye kalanların farkında değillerdi ve bu nedenle Türkiye ile istişareler de yapılmalıydı.
12. 6 Eylül’de, iki lider televizyonlara demeç vermeden önce Lute bir açıklama yaptı:
“Her iki lidere de bu hafta beni kabul ettikleri için teşekkür etmek istiyorum, oldukça odaklanmış ciddi tartışmalar yaptık. Bu devam eden bir çabadır ve her iki lider de bu süreci sürdürmede olumludur.”
13. Arkadaşım Kıbrıslıtürk lideri Sayın Akıncı’nın gerçek bir Kıbrıs vatanseveri olduğunu kabul etmeliyim. Ama onun zamanında bile Türkiye’nin rolünün ne kadar önemli olduğunu nihayet idrak etmek için Türkiye’nin bir rol oynadığını söylemeliyim. 8 ve 9 Eylül 2019’da Sayın Çavuşoğlu’nun işgal altındaki toprakları Kudret Özersay ile ziyaret ettiğini ve Türkiye’nin Mağusa’da bir başkonsolosluk açma niyetini duyurduğunu, ziyareti sırasında ilk kez belirttiğini söylemek yeterlidir.
14. 25 Kasım’da Berlin’de Genel Sekreter ile iki lider arasında bir toplantı yapıldı ve ardından diğer şeylerin yanı sıra bir açıklama yayımlandı:
“… iki lider, siyasi eşitliğe dayalı, iki bölgeli ve iki toplumlu bir federasyon olarak, ” ilgili Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlanan, 1991 tarihli kararı da dahil olmak üzere dayalı bir çözüme ulaşmak için bağlılık ve kararlılıklarını yinelediler.
“… Kıbrıs Rum lideri ve Kıbrıs Türk lideri, kapsamlı bir çözümün önünü açacak stratejik bir anlaşmaya varmak amacıyla 11 Şubat 2014 tarihli ortak deklarasyonda, önceki yakınsamalarda ve 30 Haziran 2017’de sunduğum altı noktanın çerçevesindeki taahhütlerini yineledi.”
15. Ortak toplantının sona ermesinden sonra Akıncı’nın açıklamalarını hatırlatmak isterim. Kıbrıs Türk toplumunun yeni liderinin belirlenmesi için prosedürlerin sona ermesinden sonra gayri resmi bir oturumun toplanması beklenmelidir.
16. Tüm Kıbrıslıtürk muhalifler tarafından bildirilen ve ilgili bir raporda kaydedildiği üzere, Türkiye’nin aleni müdahalesinin ardından, Kıbrıslıtürk toplumunun yeni bir lideri olan görevdeki Tatar’ın ortaya çıkmasıyla Ekim 2020’de nihayet tamamlanan süreçler…
17. Tatar’ın seçimini takip eden şey, 27 ve 29 Nisan tarihleri arasında Cenevre’deki gayri resmi görüşmede masaya koyduğu altı maddelik belgede kaydedildi. Talep edilenlker, 25 Kasım 2019 tarihli anlaşmaya, üst düzey anlaşmalara ve Birleşmiş Milletler’in tüm kararlarına direkt olarak karşıdır. Çünkü iki egemen devlete yol açacak olan egemen eşitliği çözmek için temel oluştururlar.
18. Birleşmiş Milletler’in rolünü yükseltmemek ve diyaloğu sürdürme çabalarını yoğunlaştırmamak için Cenevre Zirvesi’nde Genel Sekreterin özel bir danışman atama önerisinin Türkiye ve Kıbrıslıtürkler tarafından reddedilmesini hatırlatmama izin verin.
2004’te de duyduğum eleştiriler… Ayakta kalmam gerektiği gibi ayakta kaldım. Çünkü Kıbrıs’ın kurtuluşunun herhangi bir faydanın üstünde olduğuna inanıyorum. Birlik, sonucu getirecek olan şeydir.
Kıbrıs sorununa işlevsel bir çözüm elde etmek için Kıbrıs halkına değil, aynı zamanda Mağusa vatandaşlarına Ne yaptığımı veya ihmal ettiğimi, aynı zamanda şehrinize geri dönmeyi de aynı derecede önemli olduğunu bildirme yükümlülüğünü hissettim. Bunu, boş durduğumu düşünenler veya Türkiye’yi yeni bir müzakere turuna götürecek girişimlerde bulunmaya çağıranlar için de yaptım.
Ve basit bir soru sormanın zorunlu olduğunu düşünüyorum:
Türkiye ve Kıbrıslıtürk toplumunun yeni bir diyaloğa katılabilmesi için önce sözde devletin bağımsız varlığını ya da özdeş egemen eşitliğini tanımamız gerektiği bilinen pozisyonla başka hangi girişimlerde bulunmalıyız?
Benzer bir şey yapmamı öneren herhangi bir siyasi var mı?
Türkiye’nin elde etmek istediği yeni gerçekle ya da Mağusa’nın korunan statüsüne karşı ne yaptığıyla – diyaloğu başarısızlığa mahkum bir ilerlemeye gelmek?
Siyasi varlığımın amacı Kıbrıs sorununa işlevsel ve sürdürülebilir bir çözüm bulmaktı. Garantörlerden veya üçüncü taraf bağımlılıklarından arınmış modern bir Avrupa ülkesine yol açan bir çözüm.
Gerçekten bağımsız ve egemen bir ülke, meşru vatandaşlarının güvenlik koşullarında, Kıbrıslırumların ve Kıbrıslıtürklerin insan haklarıyla yaşamasına izin verecek ve vatandaşlarımızla barış içinde bir arada yaşama ve birlikte yaratma koşulları yaratacaktır.
Bu ilkelerden ve açıkça belirtmek isterim ki, kabul ettiğim baskılar ne olursa olsun, içeriden veya dışarıdan gelip gelmediklerine bakılmaksızın sapmayacağım.
Aynı zamanda, sizi temin ederim ki, güçlü Birleşmiş Milletler kararları ile korunan bir şehre geri dönme hakkınızı güvence altına alma çabalarından vazgeçmeyeceğim.
Güvenlik Konseyi ve Avrupa Birliği’nin son oybirliği ve açık konumu, hükümetin Ankara’nın herhangi bir planını etkili bir şekilde önlemek için gösterdiği çabaların bir onayından başka bir şey değildir.
Uzun süren müdahalemle göstermek istediğim şey, Türkiye’nin tehditleriyle başa çıkmada başarılı olmak için gerekli olan şeyin, aramızdaki birlik olduğuydu. Hedefler açısından birlik, eylemler açısından birlik, Türkiye’nin tehdit ettiği ve uyguladığı şeyleri önlemek için nihayet nasıl başardığımız açısından birlik.
