Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve enerji alanında çalışan düşünce kuruluşları, bugün ortak bir rapor yayımladı. Production Gap – Üretim Açığı Raporu adıyla yayımlanan bu çalışma, ülkelerin kömür, doğalgaz ve petrol yatırımı planları ile iklim krizini önlemek için gerekli olan emisyon miktarlarını karşılaştırıyor. Rapor, bu aradaki farkı üretim açığı olarak niteliyor.
Yeşil Gazete’nin haberine göre, Üretim Açığı Raporu, ülkelerin Niyet Beyanları’nın (NDC), küresel ısınmayı sınırlama hedefi için gereken emisyon azaltımlarının gerçekleştirilmesi için yetersiz kaldıklarını gösteren Birleşmiş Milletler Çevre Programı UNEP tarafından yayınlanan Emisyon Açığı Raporu’nu tamamlayıcı nitelikte.
Tarihte ilk defa yayımlanan bu çalışma, ülkenin fosil yakıt planlarının olması gerekenden çok daha fazla olduğunu gözler önüne seriyor. Eğer mevcut fosil yakıt planları hayata geçerse, 2030 yılında, 1.5°C hedefi için gerekli olan miktardan yüzde 120 daha fazla fosil yakıt üretimi yapılacak.
En fazla fosil yakıt üretimi yapan 7 ülke* ile güçlü iklim hedefi bulunan 3 ülkeyi** inceleyen rapor, petrol, kömür ve gaz üretimi planlarından vazgeçmeden iklim krizi ile mücadele edemeyeceğimizi gözler önüne seriyor.
Paris Anlaşması‘nın hedeflerini tutturabilmek için, bu üretim açığının kapanması gerekiyor. Ancak, rapora göre, ülkelerin hiçbirinin, ilgili fosil yakıt üretimini, hedeflere uygun bir şekilde azaltma planı bulunmuyor. Ülkeler genellikle fosil yakıtlara olan talebi azaltmayı hedefleyen adımları hedefliyor, ancak çalışma, üretim kısmında da hedeflerin ortaya konması gerektiğini ifade ediyor.
Çalışmaya göre, en çok üretim açığı kömürde görülüyor. Birçok ülke kömürlü santraller başta olmak üzere kömür kullanımını sınırlandıran adımlar atıyor ancak aynı zamanda 2030 yılında, ısınmayı 1,5°C derecede tutacak üretimin yüzde 280’i üzerinde kömür üretmeyi planlıyorlar. Bu üretim arz tarafında yapılan hamleler ile tezat oluşturuyor.
‘Rapor ülkelerin tutarsızlığını gösteriyor’
Raporun baş yazarlarından ve Stockholm Çevre Enstitüsü ABD Ofisi Direktörü Michael Lazarus açıklamasında, “Son on yılda, iklim tartışmasının ekseni değişti. Fosil yakıt üretimindeki sınırsız büyümenin, iklim değişikliğini durdurmaya yönelik çabaları zayıflattığı daha geniş kabul görüyor. Bu rapor, ilk kez, Paris Anlaşması hedefleri ile ülkelerin kömür, petrol ve doğal gaz üretimi plan ve politikaları arasındaki tutarsızlığın ne kadar büyük olduğunu ortaya koyuyor. Rapor, bu açığın ulusal politikalar ve uluslararası işbirliği yoluyla kapatılmasına yardımcı olacak yollar öneriyor ve çözüm yolları paylaşıyor,” dedi.
Önsözde ise UNEP Genel Direktörü Inger Andersen, karbon emisyonlarının on yıl önce Emisyon Açığı Raporu baz senaryolarında (BAU) öngörülen seviyelerde kaldığını belirtti. Andersen şöyle konuştu: “Bu durum, uzun zamandan beri yapılması gerektiği gibi, fosil yakıtlara odaklanılmasını gerektiriyor. Dünya enerji arzında kömür, petrol ve doğal gaz hakimiyetinin devam etmesi, emisyonları iklim hedefleriyle tutarsız seviyelere yükseltiyor. Bu raporda, fosil yakıt üretimindeki artış ile küresel ısınmayı sınırlamak için gerçekleştirilmesi gereken üretimdeki düşüş arasındaki açığı gösteren yeni bir ölçüm, fosil yakıt üretim açığı sunuluyor.”
Raporun başlıca bulguları şöyle:
- Dünyanın şu andaki fosil yakıt üretim patikası, 2030 yılında ısınmayı 2°C derecede tutacak üretim seviyenin yüzde 50 ve ısınmayı 1,5°C derecede tutacak seviyenin yüzde 120 üzerinde.
- En büyük üretim açığı kömürde görülüyor. Ülkeler 2030 yılında, ısınmayı 2°C derecede tutacak üretimin yüzde 150, 1,5°C derecede tutacak üretimin ise yüzde 280 üzerinde kömür üretmeyi planlıyor.
- Petrol ve doğal gaz konusunda, devam eden yatırımlar ve altyapılara bağlı olarak ortaya çıkacak emisyonlar ile, Paris Anlaşması kapsamındaki karbon bütçelerinin aşılacağı ve 2040 yılına kadar sınmayı 2°C derecede tutacak üretiminin yüzde 40-50 üzerinde üretim yapılacağı görülüyor.
- Ülkeler bazında yapılan projeksiyonlara göre, 2030 yılında ülkelerin kömür, petrol ve doğal gaz üretimleri NDC’leri ile tutarlı üretim miktarlarının (ki bunlar ısınmayı 1,5°C ya da 2°C derecede tutmak için yetersiz), sırasıyla yüzde, 17, yüzde 10 ve yüzde 5 üzerinde gerçekleşecek.
- Ülkeler, sondaj ve çıkarma işlemlerinin sınırlandırılması, teşviklerin kaldırılması ve gelecek üretim planlarının iklim hedefleriyle uyumlu hale getirilmesi dahil olmak üzere, üretim açığını kapatmak için sayısız seçeneğe sahip. Raporda, bu seçeneklerin yanı sıra, Paris Anlaşması kapsamında uluslararası işbirliğiyle ortaya çıkan seçeneklere de ayrıntılarıyla yer veriliyor.
Üretim Açığı Raporu, 60’tan fazla ülkenin Paris Anlaşması kapsamında yeni emisyon azaltım planları ve iklim taahhütlerini belirleyen ulusal katkılarını (NDC’ler) 2020 yılına kadar güncellemeyi taahhüt ettiği sırada yayımlandı.
Raporun tamamına linkten erişebilirsiniz.
*Çin, Rusya, ABD, Hindistan, Avustralya, Endonezya, Kanada
**Norveç, Almanya, Birleşik Krallık
