Kıyamet sandığımızdan yakın olabilir: Thwaites buzulunda neler oluyor?

Bilim insanları Batı Antarktika’da bulunan ve yüzey alanı neredeyse İngiltere ile eşit Thwaites buzulunu “kıyamet günü buzulu” (Doomsday Glacier) olarak isimlendiriyor.

Bunun sebebi ise buzulun hızlı bir şekilde erimesi. Buzul yılda yaklaşık 0.80 metre geri çekiliyor. Bilim insanlarına göre buzul tüm buzunu yaklaşık 200 ile 600 yıl içerisinde kaybedecek.  Bu olduğunda ise deniz seviyesi yaklaşık yarım metre yükselecek.

Ancak olay deniz seviyelerinin yükselmesiyle de bitmiyor. Thwaites’in lakabı erime sonrasında yaşanacaklarla alakalı.

Diğer buzullar için tampon görevi görüyor

Business Insider’dan Susie Neilson’ın makalesine göre şu anda, buzul ısınan deniz suyu ve diğer buzullar arasında bir tampon görevi görüyor. Yani, Batı Antarktika’daki komşu buz kütlelerini de kendisiyle birlikte yokoluşa sürükleyebilir.

Dahası, bu süreç deniz seviyesini yaklaşık 3 metre yükseltebilir. Bu da aralarında New York, Miami ve Hollanda’nın bulunduğu pek çok kıyı yerleşiminin sular altında kalması anlamına geliyor.

Buzul hakkında çalışmalar yürüten New York Üniversitesi’nden atmosfer bilimleri profesörü David Holland Şubat ayında PBS NewsHour’a yaptığı bir açıklamada “Bu büyük bir değişiklik, tüm kıyı şeridinin yeniden oluşması anlamına geliyor” ifadelerini kullanmıştı.

İki yeni çalışma: Kıyamet sandığımızdan yakın  

Bu hafta buzulun endişe verici boyutunu ortaya koyan iki yeni araştırma yayınlandı. Cryosphere dergisinde geçtiğimiz hafta yayınlanan araştırma sıcak okyanus akıntılarının buzulu alt taraftan eritebileceğini ortaya koydu.

Pazartesi yayınlanan başka bir araştırma ise uydu görüntülerine dayanarak Thwaites ile komşusu Pine Island Glacier’inin düşününldüğünden daha hızlı parçalara ayrıldığını gösterdi. Bu çalışma ise Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlandı.

Aşağıdaki görüntü, Thwaites ve yakınındaki buzullarda neler olduğunu ve gelecekte neler olabileceğini gösteriyor. Thwaites ve Pine Island Buzullarının erimesi halihazırda küresel deniz seviyesi artışının yüze beşine sebep oldu.

Antarktika buzulları altı kat hızlı eriyor

Tabii ki sadece Thwaites buzulu da değil. Antarktika buz tabakası 1980’lere kıyasla altı kat daha hızlı eriyor. 40 yıl öncesinde yılda 40 milyar ton buzulu erirken şu anda yıllık 22 milyar ton buzul deniz suyun karışıyor.

Bilim insanlarının tespitine göre Antarktika’daki buzulların tamamının eridiği senaryoda deniz seviyesinin 60 metre yükselmesi mümkün.

Colorado Üniversitesi’nde kıdemli bilim insanı Ted Scambos Şubat ayında NASA’ya verdiği bir demeçte “Uyduların bize gösterdiği şey, damarlanarak parçalara ayrılan buzullar” ifadelerini kullanmıştı.

Yeni yapılan PNAS çalışmasına göre bu hızlı erimenin bir sorumlusu da tampon gören Thwaites ve Pine Island Buzullarındaki parçalanmalar. Araştırma, buzulun zayıfladığını ve parçalandığını, bunun da buzun okyanusa akmasına neden olabileceğini ortaya koyuyor.

Uluslararası organizasyon kuruldu

Thwaites Buzulunun gidişatı o kadar endişe verici ki ABD ve Birleşik Krallık konu hakkında çalışması için uluslararası bir organizasyon oluşturdu. Uluslararası Thwaites Buzulu İşbirliği ismindeki bu oraganizasyon buzulu kalın buz tabakalarını kırabilen buz kırıcı gemiler aracılığıyla inceliyor.

Şubat ayında, araştırmacılar Thwaites’in alt tarafında neredeyse Manhattan büyüklüğünde bir boşluk keşfettiler. NASA bilim insanlarının radar kullanarak tespit ettiği boşluk 14 milyar buz tutma kapasitesine sahip.

Su altı akıntıları

Aşağıdaki diyagram ise sıcak su altı akıntılarının buzulun altında nasıl hareket ettiğini ve onu aşağıdan yukarıya doğru nasıl yavaşça erittiğini gösteriyor.

Buz tabakaları aşağıdan eridiğinde, yapılarını kaybedebilir ve Thwaites’in yaptığı gibi daha hızlı erimelerine ve okyanusa dağılmasına neden olabilir.

Görsel: International Thwaites Glacier Collaboration

Los Angeles büyüklüğünde bir alan kaybedildi

Araştırmacılar, Pine Island Buzulu’nun son altı yılda Los Angeles büyüklüğünde bir alanı kaybettiğini hesapladı. PNAS çalışmasının baş yazarı ve uydu uzmanı Stef Lhermitte Washington Post’a verdiği demeçte, “Bunlar Pine Adası buz tabakasının kaybolduğunu gördüğümüz ilk işaretler. Bu hasarın iyileştirilmesi zor” dedi.

2018 raporuna göre, deniz seviyesindeki artış 2050’ye kadar 800 milyon insanı etkileyebilir. C40 Şehirleri iklim ağından gelen rapor, deniz seviyesindeki yükselmenin 470 milyon insanın güç kaynağını tehdit edebileceğini ve 1,6 milyar insanı düzenli olarak aşırı yüksek sıcaklıklara maruz bırakabileceğini buldu.