Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, müzakere sürecinin ilerlemesi için henüz bir yol bulunamadığını ancak bu yolun bulunması için liderlerle görüşmelerinin devam edeceğini söyledi.
Eide, Kıbrıslırum lider Nikos Anastasiadis ve Kıbrıslıtürk lider Mustafa Akıncı ile gerçekleştirdiği görüşmelerin çıkışında basına açıklamalarda bulundu.
Her iki liderle de görüşmesini bugün yapan Eide, her iki liderin de Kıbrıs sorununu çözme yönünde isteklerini dile getirdiğini, bundan şüphe duyulması için herhangi bir gerekçe bulunmadığını söyledi.
EİDE: MONT PELERİN’NIN 2. AŞAMASI BİR GERİLEME
Anastasiades ile görüşmesinin ardından açıklamalarda bulunan BM Genel Sekreteri`nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Mont Pelerin`de gerçekleştiren Kıbrıs sorunuyla ilgili müzakerelerin ikinci aşamasını bir gerileme olarak nitelendirdi ve “başarmak için beklenenleri başaramadık” dedi. Eide ayrıca, aralarında köprüler kurulamayacak konular olmadığını vurguladı.
Eide, gelecekte Kıbrıs sorununda yapılacak çalışmalar için liderlerin görüşlerini dinlemek istediğini belirti. Eide, Kıbrıs sorunundaki sürecin iki lider tarafından yapılan bir süreç olduğunu ve gelecekte atılacak doğru adımlar ile ilgili kararın iki lider tarafından alınması gerektiğini açıkladı.
Anastasiadis ile iyi ve verimli bir görüşme yaptığını belirten Norveçli Diplomat, görüşmenin Mont Pelerin’deki müzakerelerin ikinci aşamasından sonra oluşan duruma odaklandığını ve paylaşılacak düşünceler varsa bunları önce Sayın Akıncı ile paylaşacağını söyledi.
Eide, “önlerinde bulunan yolu düşünmek amacıyla her iki taraf da kısa bir derinlemesine düşünme dönemi (reflection period) istediklerine karar verdiler. Bu derinlemesine düşünme döneminin şimdi sona yaklaştığını düşünüyorum. İki liderin bundan sonra nasıl ilerleyeceklerini öğrenmek için burada bulunuyorum” dedi.
Eide, bunun iki lider tarafından ilerletilen bir süreç olduğunu, BM Güvenlik Konseyi tarafından tamamen desteklendiğini, şu an atılacak doğru adımların neler olduğuna iki liderin karar vereceğini söyledi.
Müzakerelerin yeniden başlaması için köprüler oluşturacak fikirleri olup olmadığı sorusuna Eide, iki taraf ile görüşmeden bir açıklamada bulunmak istemediğini dile getirdi.
“Sayın Akıncı’ya herhangi bir mesaj iletecek misiniz?” sorusuna Eide, somut bir şey söylemeyeceği cevabını vererek, “üzerinde çalıştığımız şey, sahip olduğumuz momentumun yeniden geliştirilmesidir. Bu, iki lider tarafından alınacak bir karardır” dedi. Eide bunu kolaylaştırmaya çalıştığını ancak kararı kendisinin almayacağını kaydetti.
Mont Pelerin’deki müzakerelerin 2. aşamasında nelerin yanlış gittiğini değerlendirilmeye davet edilen Eide, “belirli bir konu üzerinde yakınlaşma mümkün olmadı” dedi.
“Aralarında köprüler kurulamayacak konular görmüyorum. Ancak bunların bir sıraya girmesi gerekir”.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan müzakere sürecine sorunlar yarattı mı? sorusuna Eide, bu sürecin, Mont Pelerin’de birlikte bulunan iki lider tarafından yönlendirildiğini ve onların da beklenen anlaşmayı başaramadıklarını söyledi.
BM için atılması gereken yeni adımın ne olduğu sorusuna Eide, buna ancak iki lider ile görüşmesinden sonra daha kolay cevap verebileceğini vurguladı.
MEKİK DİPLOMASİSİ DEVAM EDECEK
Akıncı ile yaptığı görüşme sonrası, 20-21 Kasım’da İsviçre’nin Mont Pelerin bölgesindeki bir otelde yapılan görüşmelerde gelinen aşamanın sürecin ilerlemesi açısından engel yarattığını, yapılması gerekenin bunun aşılması için yol bulmak olduğunu belirten Eide, “Bunu henüz yapamadık, bu temasların devam etmesi gerekecek. Bunun kolay olacağını zannetmiyorum. Ama mekik diplomasisi şeklinde elimizden geleni yapacağız” dedi.
Müzakere masasına dönme kararının liderlere kalmış bir şey olduğunu belirten Eide, bugün her iki liderlerle yaptığı görüşmeleri, “iyi, karşı karşıya bulunulan sorunlar konusunda dürüstçe” olarak niteledi.
Görüşme için herhangi bir günün belirlenip belirlenmediği sorusu üzerine Eide, henüz üzerinde anlaşmaya vardıkları bir gün bulunmadığını ancak İsviçre’de Mont Pelerin’de üzerinde çalıştıkları tarihler bulunduğunu ancak görüşme tarihinden önemli olanın “büyük fotoğrafa odaklanmak” olduğunu söyledi.
“DIŞ HATLAR BELLİ… TAKTİKSEK FARKLILIKLAR VAR”
Sürecin kaldığı yerden devamı için yapılması gerekenin sorulması üzerine Eide, “İki lider de dahil sürece dahil olan herkes nihai anlaşmanın dış hatlarının neler olacağını görebiliyor, ancak (sorun) oraya nasıl gidileceğidir. Bu yönde hareket etmek için anlaşılabilir taktiksel farklılıklar var” dedi.
Müzakere süreçlerinde son bir milin her zaman en zor mil olduğunu dile getiren Eide, başarıya ulaşılan tüm çözüm görüşmelerinin bir aşamasında kriz yaşandığının altını çizdi.
Kıbrıs müzakerelerinde 19 ayda küçük anlaşmazlıkların çıktığını ancak bugüne kadar ciddi bir kriz yaşanmadığını kaydeden Eide, bugün yaşanan tıkanıklığın Mayıs 2015’den itibaren yaşanan en ciddi tıkanıklık olduğunu söyledi.
Eide, müzakerelerin liderler tarafından yürütülen bir müzakere süreci olduğunu ve kendisinin de buna büyük saygı gösterdiğini kaydetti.
Yunanistan’ın garantiler konusunda ortaya koyduğu tavrın aşılıp aşılmadığı sorusuna cevaben Eide, garanti anlaşmasına taraf olan ülkeler de dahil, ilgili tüm taraflarla en azından haftada birkaç kez görüşme yaptığını, bu görüşmelerde “mevcut durumdan kimsenin memnun olmadığı, hatta endişeli olduğunu” hissettiğini belirtti.
Toprak konusuyla ilgili bir soruya karşılık ise Eide, “Şimdi tartışılan, neyin ne zaman yapılmasıdır ve henüz bu tartışmalar tamamlanmamıştır” dedi.
kha/tak
