• Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası
Pazar, Ocak 29, 2023
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazeddakıbrıs
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazedda
Bulamadık
Tümünü Gör
Ana Sayfa YORUM GAZEDDABLOG GAZEDDA YAZARLARI Mertkan Hamit

Dövize ne olacak – Mertkan Hamit

Mertkan Hamit Mertkan Hamit
30 Ekim 2020
Okuma Süresi: 5 dk
A A

Türk lirası bölgesinde yaşayanlar için hayat gittikçe daha zorlaşıyor.

Türk Lirasındaki değer kaybı artık herkesin farkında olduğu bir durum. Kuzey Kıbrıs’ta ise zaten kur politikalarını etkileme şansımız olmadığından duruma dair özne bile değiliz…

Peki çok genel anlamda gelişmeleri ele aldığımızda bizleri ne bekliyor…

Gittiğimiz yolu anlayabilmek için para piyasaları, jeostratejik dengeler ve yapısal sorunları birlikte ele almak gerekiyor. Bu bağlamda, net bir kur tahmini yapmak mümkün olmasa da elimizdeki verileri topladığımızda, gidilen köyün minaralerinin neye benzediğini söyleyebiliriz.

Öncelikle jeostratejik gelişmelere bir göz atalım…

Konuyu uzatmadan Türkiyenin büyük bir belirsizliğin içinde olduğunu söyleyebiliriz. Azerbeycan-Ermenistas arasında Rusya ile ters düşmesi, Suriyede herkesle ters düşmesi, Libya’da oyun dışı kalması, Doğu Akdeniz konusunda yalnızlaşırken samimi olmayan bir Rusya desteğine umut bağlaması Türkiye’nin yalnızlığını açıkça ortaya koyuyor. Bununla beraber 3 Kasım Amerikan seçimleri belirleyici bir durum yaratacak. Anketler Biden’in önde olduğunu gösteriyor. Bu da Trump’ın bölgedeki umarsızlığının yakın zamanda yeniden Amerikanın daha aktif politika izleyeceği bir durum yaratabilir. Piyasa bu riski kısmi fiyatlamış olsa da, hala daha net sonuçların ne olacağını bilemiyoruz. Bununla beraber Amerika’da Senatonun Cumhuriyetçiler, Başkanın ise Demokrat olduğu bir durumda riskler daha çok artacağından yükselme trendini etkileyecek faktörlerin artacağını söyleyebiliriz. Kıbrıs ve Maraş kaynaklı olarak Türkiyeye yaptırım uygulanması, Arap yarımadasında da Türkiye’nin son kozunun Katar kalması ancak bu konuda da işbirliğinin sürekliliğine dair soruların olması Dış Politika kaynaklı olarak Türk Lirasının geleceğinde alarm zillerinin çaldığını söyleyebiliriz.

İkincisi Mali ve Para politikaları konusu…

Bu konuda da, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları attığını gözlemliyoruz. Borsa ve kurlardaki yurt dışında satış eğilimi (ağırlıkla jeopolitik riskler nedeniyle) artıyor. Bu durumda da Merkez Bankası belli işlemlerde (Repo/ters repo) sınırlandırma getirdi. TCMB enflasyon raporuna baktığımızda, acil bir faiz arttırımı gerekliliği açıkça görüldü. Ancak, Erdoğan’ın Merkez Bankası politikalarına doğrudan dahil olarak, faiz aracını lanetlemesinden dolayı bu konuda gerekli esnekliklerin yapılamadığı görülüyor. Bir sonraki faiz arttırımı 3 hafta sonraya ancak dalgalanmanın seyrinden ötürü, muhtemelen Amerikan Seçimlerinin sonucu ardından erken bir faiz kararı alınması gerekecek. Satış baskısı devam ettiği sürece bunun zamanı erkene gelebilir. Bununla beraber yeni SWAP konusunda da çalışmaların sürdürüldüğü biliniyor. Bu bağlamda da, belli anlaşmaların yakın zamanda yapılması TC Döviz kaynaklarının arttırılarak, geçici olarak rahatlama sağlanabilir. Ancak SWAP konusunda, Türkiye’nin Katar başta olmak üzere ne gibi tavizler vermek zorunda kalacağı değerlendirilmeli. Bu bağlamda, İslam dünyasında liderliği üzerine kurduğu imajı ile birlikte ele alınmalı, ancak bunun daha geniş etkileri de hesaba katılmalı. Hali hazırda Arap yarımadasında, Türkiye karşıtlığının olduğunu düşündüğümüzde, Katar’ın Türk ekonomisinin garantörlüğünü ne kadar uzun bir süre yükleneceğini ve bunun bedelinin ne olacağı belirsiz. Her halükarda, para politikalarında swap ve faiz araçlarını eş zamanlı kullanması durumunda, Türk Lirasının kısa dönemli bir rahatlama şansının olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bunun uzun zamana yayılmayacağı açıktır. Bunun nedeni için ise bir sonraki noktaya bakalım.

Üçüncü konu, Ekonominin Genel Durumu…

Türkiye Cumhuriyeti için belki de en önemli risklerden biri de bu noktada. Her ne kadar da COVID19 sürecinde kapsamlı bir kapanma politikası uygulamayıp, ekonominin çarklarının yavaşlaması için birçok adım atılmış olsa da, gelen veriler istenilen biçimde değil. Temel ekonomik varsayım, bir ülkenin para birimi değer kaybettiğinde, mallarının ucuzlayacağı bu yüzden de ihracatın artacağı şeklindedir. Bu yüzden devalüasyon konusuna sıkı bir inanç vardır. Ancak, Türkiye gibi gelişen ekonomilerde aslında ara malların ithal edilip, ülkede kurularak ihraç edilmesinden kaynaklı olarak aslında bu teori tam olarak çalışmamaktadır.

Eylül rakamlarına baktığımızda bu teorinin aksine ihracatın %4,8 artarken, ithalatın %23 yükseldiğini görüyoruz. Sonuç olarak ise dış ticaret açığı %189,6 arttı. Dolar bazında eylül ayında 16,9 milyarlık ithalat; 20,8 milyarlık ithalat gerçekleşti. Üstelik 9 ayda ihracatın %11 gerilediğini görüyoruz.

Üstelik durumun daha kritik tarafı ise Türkiye’nin ihracatına ait detaylarla ilgili. Türkiye’nin Eylül ayındaki ihracatının, %42,3’ü Avrupa Birliği üye ülkelerine gerçekleşiyor. Bu durumda, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz kaynaklı risklerden ötürü, Aralık ayında gerçekleşecek Avrupa Konsey toplantısında bu pazara dönük kısıtlamalar söz konusu olabilir. İhracat potansiyelinin bu kadar büyük olduğu bir pazarda zorluklarla karşılaşmak reel sektörü zora sokacağı gibi Türkiye ekonomisinin de kırılganlığının artmasına ve kur politikasında daha da zayıflıklar olmasına neden olabilir.

Bununla beraber 3. çeyrek Turizm rakamları da COVID19 nedeniyle olumsuz bir resim gösteriyor. 3. çeyrek sonunda Türkiye’nin turizm gelirleri %71,2 azaldı. Normalde en yüksek gelirin sağlandığı 3. çeyrek (Temmuz, Ağustos eylül) döneminde yaşanan daralma, toplamda 4,4 milyar civarında bir turizm geliri sağladı. Geçen yılın aynı çeyreği ile kıyaslandığında bu gelir %89,8 azaldığı görülüyor. Bütün bunlar Türkiye’nin yaz dönemindeki dolar stoğunun azaldığını ve bu da kur riskinin artmasına olan etkiyi arttıran bir diğer nokta olarak görülüyor..

Tüm bunların yanında, artan kur ile birlikte, ödenmesi gereken dış borçların da vadesine 2 aydan az bir süre kaldığını düşündüğümüzde 2021 yılına Türk ekonomisinin kırılganlığının çok daha yükseldiğini söyleyebiliriz.

Tüm bu 3 konuyu alt alta koyduğumuzda, jeostratejik olarak Türkiye’nin başlattığı agresif dış politikanın yeniden raya oturması, mali ve para politikalarında faiz ve swap hamlelerini birleştirmesi ve yapısal reformlarla pazar payını genişletmesi gerekiyor. Bu bağlamda da göbekten bağlı olduğu Avrupa talebini düşürmemesi çok önemli olacak. Yaklaşan dönemde bunların tümünün gerçekleşmesi mümkün değil. Ancak swap hamlesi ile kısa dönemli (yıl başına kadar) dövizin ateşinin azaltılması mümkün olacak. Ancak, ülke yönetiminin oldu bittilere dayalı, agresif bir biçimde devam ederek uluslarası olarak sorun çıkarmaktan başka birşey yapmayan bir aktör olarak görülmesi durumunda, bugün olduğumuz noktayı bile mumla arayabiliriz.

Gazedda'dan haberdar olmak için takipte kalın...

Takipten çık
Mertkan Hamit

Mertkan Hamit

Tarihsever, ekonomist, Levant insanı...

Her siyasetçi bilir: Maraş önemlidir | Mertkan Hamit
Mertkan Hamit

Her siyasetçi bilir: Maraş önemlidir | Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
23 Ocak 2023
0

Mağusa'da doğup büyüdüğüm ve hala daha seçmen kütüğünde kayıtlı olduğum mahalle seçimlerde "Maraş" olarak genellenen ve "siyasi hassasiyetlerine" her daim önem verilen beş mahalleden biridir. Toplam 3500 civarı oyu olan...

Okumaya Devam Et
Mertkan Hamit

Konuyu sekülerizme hapsetmek kutuplaşmanın derinleşmesine neden oluyor | Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
16 Ocak 2023
0

Göz boyamaktan başka işlevi olmayan, stratejik yetkileri halk iradesinin denetiminde dahi olmayan anayasal düzenimizde anayasal demokrasinin anayasa ile belirlenmiş görev tanımına sahip  görevli, görev tanımına aykırı açıklamalar yapacak, yaptığı açıklamalar...

Okumaya Devam Et
Çözüm sandık değil terapidir – Mertkan Hamit
Mertkan Hamit

Çözüm sandık değil terapidir – Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
4 Ocak 2023
0

Haddim olmadığını bilerek ve psikoloji üzerine çok ahkam kesmek istemeden buraya ufak bir not bırakayım. Kendi kanaatim ülke yarısında gündeme gelen bir çok sorunun kaynağında siyasi, sınıfsal ekonomik unsurlar kadar...

Okumaya Devam Et
Soğuğa bağlı ölümlerin 32 bin civarında olacağı tahmin ediliyor | Mertkan Hamit
Mertkan Hamit

Soğuğa bağlı ölümlerin 32 bin civarında olacağı tahmin ediliyor | Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
25 Kasım 2022
0

Havalar soğurken, Ukrayna Savaşının dolaylı sonuçlarından biri olan hane halklarının enerji maliyetlerindeki artış ile soğuk sebebli ölüm ilişkisi üzerine bir model geliştirildi. Model, hali hazırda uygulanan enerji desteği, hane halkı...

Okumaya Devam Et
TL ile ticaret, enflasyonu artıracak | Mertkan Hamit
Mertkan Hamit

TL ile ticaret, enflasyonu artıracak | Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
23 Kasım 2022
0

Türkiye Cumhuriyeti ile kuzey Kıbrıs arasındaki ticaretin TL ile yapılması kararı önemlidir. Ancak önemli olması hane halklarına ilk aşamada olumlu etki yaratacağı anlamına gelmemektedir. Sonuçlarının etkilerini de belirli bir zaman...

Okumaya Devam Et

YAZARLAR

Balin Palmer

Hatırlayış – Balin Palmer

Balin Palmer
27 Ocak 2023
Zehirleyen kapitalist yıkımın dökümü[*] | Sibel Özbudun-Temel Demirer
Temel Demirer

Zehirleyen kapitalist yıkımın dökümü[*] | Sibel Özbudun-Temel Demirer

Sibel Özbudun
25 Ocak 2023
Bir yıllık enflasyon yüzde 120
Mustafa Onurer

Eşitlik mi, eşitsizlik mi? | Mustafa Onurer

Mustafa Onurer
25 Ocak 2023
Her siyasetçi bilir: Maraş önemlidir | Mertkan Hamit
Mertkan Hamit

Her siyasetçi bilir: Maraş önemlidir | Mertkan Hamit

Mertkan Hamit
23 Ocak 2023
Acil olarak anti kolonyal bilinç çalışmaları yapmamız lazım | Halil Karapaşaoğlu
Halil Karapaşaoğlu

Acil olarak anti kolonyal bilinç çalışmaları yapmamız lazım | Halil Karapaşaoğlu

Halil Karapaşaoğlu
23 Ocak 2023

SON EKLENENLER

Amazon ormanlarının büyük bir bölümü iyileşemeyebilir

İnsan faaliyeti ve kuraklık Amazon’un üçte birinde bozulmaya yol açıyor

1 gün önce
Gençlerin gözünden LGBTİ+’lara karşı görülmeyen şiddet

Gençlerin gözünden LGBTİ+’lara karşı görülmeyen şiddet

1 gün önce
Kıbrıs, AKP’nin 2023 propagandasının mezesi olacak

Sosyalist Güç Birliği: Erdoğan Cumhurbaşkanı adayı olamaz

2 gün önce
Nicosia Uncut 40. Bölüm: Başkanlık yarışı hızlanıyor; bir başka BM temsilcisi saldırı altında

Nicosia Uncut 44: Seçimlerin yılı!

2 gün önce
Gürkut: Asıl katil, köhne zihniyet ve siyasettir

Gürkut: Asıl katil, köhne zihniyet ve siyasettir

2 gün önce
“Cinayeti ‘aşk’, maktulü de suçlu gösterip genç kızın cansız bedenini yayınladı”

“Cinayeti ‘aşk’, maktulü de suçlu gösterip genç kızın cansız bedenini yayınladı”

2 gün önce
“Kadın cinayetlerini sıradanlaştıran, meşrulaştıran bu haber dili, utanç kaynağıdır”

“Kadın cinayetlerini sıradanlaştıran, meşrulaştıran bu haber dili, utanç kaynağıdır”

2 gün önce
Gazedda

© 2022 Gazeddakıbrıs - Copyleft

  • Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası

Bulamadık
Tümünü Gör
  • Ana Sayfa
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
      • DÜNYADAN YAZARLAR
    • RÖPORTAJ

© 2022 Gazeddakıbrıs - Copyleft

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız. Gizlilik ve Çerezler Politikası sayfamızı ziyaret edin.