Dijitalleşme gazeteciliği bitiriyor mu? – Çağdaş ÖĞÜÇ

***Bu yazı ilk kez Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği’nin yayın organı Medya Dergisi’nin Aralık sayısında yayınlanmıştır.

Hemen her gazetecinin yeni tartışması bu başlık üzerinden şekilleniyor. Teknoloji alanında her gün yaşadığımız değişim ve dönüşümler, gazetecilik pratiklerinin ciddi anlamda şekillenmesine ve dönüşmesine sebep oluyor.

Bu dönüşüm, meslekte aktif olarak çalışan gazeteci sayısının azalmasına, bilgisayarın ve bilgisayar yazılımlarının gazetecinin birçok görevini elinden almasına neden oluyor. Düşünün ki, 20 sene önce bir gazetenin okuyucuya ulaşması için 24 saatlik bir süre ve en minimal düzeyde 9-10 kişiye ihtiyaç duyulurken, bu sayı şu anda 1 veya 2’ye kadar düştü. (Bahsi geçen 10 kişi, matbaa ve dağıtım noktası da dahil olmak üzere, sadece bir kişinin çalıştığı varsayılarak yazılmıştır)

Yeni medya teknolojileri ile, gazeteciye dahi ihtiyaç kalmadan; yapay zeka aracılığı ile haber yazabilmenin araçları oluşturuluyor şu anda… Kısa bir süre sonra, işverenlerin kurumlarında haber yazma gereksinimleri de ortadan kalkabilir… Bir düşünün… Tek kelimeyi dahi yanlış yazmayan, elindeki veriyi en iyi şekilde değerlendiren ve bir konuyu en ince detayına kadar yazabilme yetisine sahip bir sistem neler yapabilir?

Kıbrıs’ın kuzey yarısında gazetecilik pratikleri mahkeme haberciliğinden öteye gidemiyor… Ülkede bulunan günlük gazetelerin hemen hepsi her gün gazete sayfalarının en az 3-4 tanesini mahkeme haberleri, trafik kazaları ve polisin bültenleriyle donatıyor…

Gazetelerde çıkan birkaç özel haber dışında geriye kalan haberlerin de tamamı devlet ajansı tarafından servis edilen haberlerle bezeniyor… Önümüzdeki birkaç yıl içinde yapay zeka haberlerde söz sahibi olmaya başlarsa eğer, yukarıda bahsi geçen haberciliğin hepsini kendi başına yapma şansına da sahip olacaktır…

Araştırmacı gazetecilik uzun yıllardır ülkemizde ölmüş durumdadır! Birkaç gazeteyi ayrı tutarak, herhangi bir araştırmaya tabii olmayan gazetecilik pratikleri, çok kısa bir süre içinde ölüme terk edilecek.

Yapay zeka; insani duygularıyla düşünemeyen bir sistemdir. Bu sistemin yapamayacağı tek şey, insanın ekonomik, kültürel ve bireysel yaşantısını dikkate alarak haberler hazırlamaktır. Tiyatro sanatında kullanılan bir söz var… “İnsanı, insana, insanca anlatma sanatı…” İşte yapay zekanın elde edemeyeceği tek şey…

Gazetecilik pratikleri, insanı hedef alarak haber hazırlamadığı sürece ölüme mahkum olacaktır. Veriden beslenen, elde ettiği verileri insan odaklı ve insana dokunan gazetecilik ile halka sunan medya organları ise her daim yaşamını sürdürebilecektir.