• Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası
Salı, Ağustos 16, 2022
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazeddakıbrıs
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
    • EKOLOJİ
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
    • EKOLOJİ
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazedda
Bulamadık
Tümünü Gör
Ana Sayfa YORUM GAZEDDABLOG DÜNYADAN YAZARLAR

Das Kapital’in 150 Yılı | Gareth Stedman Jones

Gazedda Gazedda
28 Ağustos 2017
Okuma Süresi: 5 dk
A A
Das Kapital’in 150 Yılı | Gareth Stedman Jones

Karl Marx’ın yapıtı robot teknolojisinden siyaset bilimine birçok alanı etkiledi. Çığır açan etkiler yaratan Das Kapital emek, ticaret ve küresel pazar kavramlarını geliştirdi. 


Gareth Stedman Jones | Nature Dergisi

Çeviri | Serap Şen


Avrupa çapında on dokuzuncu yüzyıl ortasına gelindiğinde Sanayi Devrimi’nin arkasındaki bilimsel ve teknolojik değişimler ağır toplumsal ve siyasal bedellere mal olmaktaydı. Kentlerde yaşayanların yoksulluğu ve kötü sağlık koşulları, aşırı kalabalık, çocuk işçilik ve baskıcı fabrika koşullarına dair haberler yaygınlaşmıştı. Bu ‘toplumsal mesele’ yaygın bir endişe yaratıyordu. Öte yandan sansür, baskı, aristokratların devam eden egemenliği ve işçi sınıflarının seçme ve seçilme hakkından yoksun bırakılması, birikmiş siyasal huzursuzlukların kıvılcımını çaktı.

Bu değişimleri gözlemleyen, analiz eden ve sentezleyen ise Rhineland’li ekonomist Karl Marx (1818-83) idi. Çığır açan etkiler yaratacak olan ve ilk cildi 150 yıl önce yayınlanan Das Kapital kitabında emek, ticaret ve küresel pazar kavramlarını geliştirdi. Kitabın ekonomi, siyaset ve güncel gelişmeler üzerindeki etkisi muazzam oldu. Marx’ın fikirleri robot teknolojisinden evrim teorisine dek birçok farklı bilimsel araştırma alanına nüfuz etti. Marx, sanayi devrimlerinin işçileri makine bekçilerine indirgediğini ve insan emeğine dayanmayan üretimin yolunu açtığını görmüştü.

Marx insan tarihinin gelişim yasasını keşfetti

Das Kapital’in kavramlarının bu denli çok alana yayılması nasıl açıklanabilir? Marx’ın yaşam boyu birlikte çalıştığı, 1845 tarihli çığır açan İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu kitabının yazarı Friedrich Engels, Das Kapital’i, sekiz yıl evvel yayınlanan doğal seleksiyon yoluyla evrim teorisi ile kıyaslamıştır. Şöyle yazmıştır: “Tıpkı Charles Darwin’in organik doğanın gelişim yasasını keşfetmesi gibi, Marx da insan tarihinin gelişim yasasını keşfetmiştir.”

Das Kapital’in olağanüstülüğü, kapitalizmin dinamizmine ve toplumları küresel ölçekte dönüştürmesine dair hala emsalsizliğini koruyan bir tasvir sunmasındadır. Meta ve sermaye gibi kavramları sıkı bir şekilde literatüre soktu. Ve devletlerin ve siyasal sistemlerin hiç durulmayan bozuluş ve parçalanması dahil, kapitalizmin zayıf yönlerinden bazılarını açığa vurdu.

İkili 1844’te buluştu

1840’ların başında Marx Rheinische Zeitung gazetesinin radikal editörü olarak basın özgürlüğü adına Prusya’ya saldıran başyazılar yazıyordu. Gazete 1843’te yasaklandıktan sonra Paris’e gitti ve bir komünist oldu. Fransa’nın 1789’u gibi değil, mevcut toplumun alt tabasındaki sınıf olan ‘proletarya’ tarafından yapılacak ‘insani’ bir devrimi savunmaya başladı.

Sürgünlüğü sırasında, Engels’in ‘Ekonomi Politiğin Bir Eleştiri Denemesi’ makalesini aldığında, Marx’ın teorik projesi gelişmeye başladı. İkili 1844’te buluştu. Babasının İngiltere’nin Manchester şehrindeki tekstil fabrikasını idare eden ve “politik ekonomi” ya da “zenginleşmenin bilimini” çalışan Engels, özel mülkiyete dayalı ekonomik sistemi eleştiriyordu. Kapitalizmin köleliği ve feodalizmi sırf köylüleri ve zanaatkarları mülksüz ücretliler haline getirmek için sona erdirdiğini savunuyordu. Bu görüşler Marx’ın sonrasında Das Kapital haline gelecek olan kendi ekonomi politik eleştirisine girişmesine ön ayak oldu.

Benzersiz bir çözümleme

Marx 30 yıl boyunca bu konuyu çalıştı ama ancak ilk cildi bitirebildi; Engels diğer ikisini Marx öldükten sonra, onun notlarından toparladı. Marx görevine bilimsel hassasiyetle yaklaşıyordu ve resmi istatistikleri ve tarihsel kaynakları büyük bir titizlikle kullanıyordu. Das Kapital yayınlandığı dönem açısından tarihi ideolojik veya soyut felsefi terimlerle değil maddi olarak (insan yaşamının sosyal ve ekonomik gerçekleri) çözümlemesi ile benzersizdi.

Marx özel mülkiyetin ‘sınıf mücadelesi’ tarafından dünya pazarının hakimiyeti doğrultusunda yönlendirilen, yabancılaşmaya dayalı bir toplum yarattığını savundu. Kapitalist gelişmenin/kalkınmanın zorunluluklarının yönlendirdiği bir dünyaya dair Marx ve Engels’in 1848 tarihli kitapçıkları Komünist Manifesto’da unutulmaz bir şekilde resmedilen bu tasvir bugün hala geçerliliğini koruyor.

Marx’ın kaynakları

Das Kapital’in ilk cildinde, Marx işçilerin üretim – fiili çalışma süreci – üzerinden nasıl sömürüldüklerini inceledi. Kapitalistin emekçilerin emeğini değil çalışma kapasitesini satın aldığını savundu. İşçilerden kar etmek veya ‘artı değer’ elde etmek için, kapitalistin çalışma saatlerini uzatması veya saat başı üretkenliği artırması gerekiyordu. Britanya’nın Fabrika Teftiş Kurulu’nun kayıtlarından yoğun şekilde yararlanan Marx, artı değeri ‘realize etmek’ etmek için metaların dolaşıma sokulması ve dünya pazarında bir kârla satılması gerektiğini öne sürdü. Ama satış garantisi olmadan, ‘kapitalist kriz’ baş gösterebilirdi; fazla mal üretilebilir veya kârlar düşebilirdi. Marx, buharlı dokuma tezgâhları gibi, işçilerin yerini alarak ‘emek tasarrufu sağlayan’ makinelerin kullanıma girmesinin kâr oranlarının düşmesine neden olduğunu gördü; sadece canlı emeğin kâr üretebileceğine inandı.

Hayal kırıklığı

Yarattığı ilk etki açısından Das Kapital hayal kırıklığıydı. 1867 Alman baskısı 5 yıl içinde sadece 1000 kopya sattı. Cilt, Marx’ın ölümünden sonra 1886’ya kadar İngilizceye tercüme edilmedi. Kitabın ve yazarının daha genel düşüncelerinin gerçek etkisi, Engels’in Marksizm’i yayma çabalarının da etkisiyle bu on yıl içinde (1883-93 arası) hissedilmeye başladı. Özellikle de 1880 tarihli Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm kitapçığı, bir sosyalist partiler ve işçi sendikaları örgütü olan İkinci Enternasyonal’in kurulmasıyla 1889’da Paris’te ortaya çıkan uluslararası sosyalist hareket için kuruluş belgesi haline geldi.

Yirminci yüzyılda, 1917 Rus Devrimi ile ve özellikle de Soğuk Savaş sırasında şimdi anladığımız biçimiyle Marksizm uluslararası ilişkileri domine etmeye başladı. İronik biçimde, birçok Batılı ülkeyi etkili sosyal güvenlik sistemleri ve refah devleti kurmaya cesaretlendiren şey, komünizm korkusu ve özellikle Fransa ve İtalya’da işçi sınıflarına hitap etmesi oldu.

Marx neyi etkiledi?

Marx’ın ekonomik sistemlerin ilerlemesi ve belirli toplumlarla ilişkileri üzerine görüşleri ve önerileri, sosyal bilimleri, özellikle de antropoloji, sosyoloji ve tarihi yoğun şekilde etkiledi.

Engels’in Darwin ve Marx hakkındaki yorumunda olduğu gibi, ikilinin düşünceleri arasında aktüel bir yakınlık var mıydı? Bu zorlama bir yorum gibi görünüyor. Hem Das Kapital hem de Türlerin Kökeni çatışma ve dinamizmi inceliyor ama biri diğeri ile tam örtüşmüyor. Sonrasında Marksist evrimciler olmasına rağmen Marx’ın kendisinin bir Darwin’ci olduğu söylenemez.

Das Kapital bugün artık on dokuzuncu yüzyıl düşünüşünün büyük dönüm noktalarından biri olarak yerleşmiş durumda, bunun sebebi sermayenin ‘hareket yasalarını’ başarıyla belirlemiş olması değil. Marx, ne kapitalist üretim tarzının kökenlerinin ne de varsayılan çöküşünün kesin bir resmini verdi. Yaptığı şey kendi döneminin ekonomisinin eleştirel bir analizini tarihsel kökenleri ile bağlantılandırmaktı. Bunu yaparak, siyasetin ve toplumsal ilişkilerin en iyi nasıl reforme edileceği veya dönüştürüleceği üzerine o zamandan bu yana devam eden bir tartışmayı başlattı.

http://www.nature.com/nature/journal/v547/n7664/full/547401a.html?WT.mc_id=TWT_NatureNews&sf101470574=1&foxtrotcallback=true

Gazedda'dan haberdar olmak için takipte kalın...

Takipten çık
Gazedda

Gazedda

Gazeddakıbrıs yurttaş gazeteciliği anlayışı ile yayın yapan, yurttaştan yana taraf olan ve gazetecilikte meslek etiği ilkelerine inanan bir yayın organıdır. Gazeddakıbrıs her koşulda barıştan yanadır.

Yapay zeka ve sınıf mücadelesi | Yavuz Köroğlu – Vâsıf Atmaca
DÜNYADAN YAZARLAR

Yapay zeka ve sınıf mücadelesi | Yavuz Köroğlu – Vâsıf Atmaca

Gazedda
15 Ağustos 2022
0

Makinaların yaratabileceği etkilerin, insanları şaşırttığı ve korkuttuğu çok görülmüştür. Zamanında, mertliğin bozulmasını tüfeğin icadına bağlayanlar olmuştu. Sınıflı toplum, insanların kendi yarattıkları ürünler üzerindeki denetimlerini yitirmelerine neden olur. Bu durumda insanlar...

Okumaya Devam Et
Küresel sistemsizlik ve karanlık kış – Emile Amin
DÜNYADAN YAZARLAR

Küresel sistemsizlik ve karanlık kış – Emile Amin

Gazedda
14 Ağustos 2022
0

Ölümcül bir salgına yol açan korkunç bir virüsün patlak vermesinden 3 yıl, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden yaklaşık 9 ay, buna ilaveten ABD ile Çin arasında neredeyse küresel bir çatışmanın fitilini ateşleyen ilk sürtüşme deneyiminden sonra,...

Okumaya Devam Et
‘Trump’ dizisinin sıcak ikinci sezonu – Memduh Muheyni
DÜNYADAN YAZARLAR

‘Trump’ dizisinin sıcak ikinci sezonu – Memduh Muheyni

Gazedda
14 Ağustos 2022
0

Davalar, kovuşturmalar ve skandallar söz konusu olduğunda, Trump'ın kaya gibi bir vücudu var. Kendisine siyasi, mali ve hatta evlilikte ihanetle ilgili çok sayıda suçlama yöneltilmesine rağmen, bunlardan neredeyse hiç yara almadan...

Okumaya Devam Et
Irak’ın uzun gecesi ve kutsalın siyasallaştırılması! – Muhammed Rumeyhi
DÜNYADAN YAZARLAR

Irak’ın uzun gecesi ve kutsalın siyasallaştırılması! – Muhammed Rumeyhi

Gazedda
13 Ağustos 2022
0

Dünya ve Körfez halkı başta olmak üzere Arap Maşrık (Levant) bölgesi, Irak'ta yaşananları huzursuz bir kalp ve dikkatle izliyor. Irak, Körfez'in kuzey kapısı, Arapların doğu kanadı ve içinde yaşananlar özellikle olumsuzsa çevresinde...

Okumaya Devam Et
Demokrasi neden başka yerde değil de Avrupa’da doğdu? – Memduh Muheyni
DÜNYADAN YAZARLAR

Demokrasi neden başka yerde değil de Avrupa’da doğdu? – Memduh Muheyni

Gazedda
13 Ağustos 2022
0

Sıkça sorulan bir soru vardır: Demokratik sistem neden başka yerde değil de Avrupa'da ortaya çıktı? Elbette burada kastedilen; şekli, mezhepsel veya kabile demokrasisi değil, gerçek demokrasidir. Bu kompleks sorunun pek çok yorumu...

Okumaya Devam Et

YAZARLAR

Cürretle hayatı kucaklar sevda[1] – Temel Demirer
Temel Demirer

Cürretle hayatı kucaklar sevda[1] – Temel Demirer

Temel Demirer
15 Ağustos 2022
Emir demiri kesti!
Abdullah Korkmazhan

Doğrudan demokrasinin önündeki engeller kaldırılmalıdır – Abdullah Korkmazhan

Abdullah Korkmazhan
13 Ağustos 2022
Bir emperyalist siyaset artı bir anti-emperyalist siyaset iki anti-emperyalist siyaset yapmaz! Yoktan Var Olmaz (1) – Mustafa Onurer
Mustafa Onurer

Bir emperyalist siyaset artı bir anti-emperyalist siyaset iki anti-emperyalist siyaset yapmaz! Yoktan Var Olmaz (4) – Mustafa Onurer

Mustafa Onurer
13 Ağustos 2022
Olduğun kişiyi seç | Balin Palmer
Balin Palmer

Olduğun kişiyi seç | Balin Palmer

Balin Palmer
12 Ağustos 2022
Kırmızı Biber 🌶 | Tevfik Aytekin
Tevfik Aytekin

Kırmızı Biber 🌶 | Tevfik Aytekin

Tevfik Aytekin
12 Ağustos 2022

SON EKLENENLER

“İnsan Denen Şey” 16 Ağustos’da Merkez Lefkoşa’da

“İnsan Denen Şey” 16 Ağustos’da Merkez Lefkoşa’da

21 saat önce
Bandista’nın yeni albümü Kıbrıs’ın işgaline atfedildi

Bandista’nın yeni albümü Kıbrıs’ın işgaline atfedildi

21 saat önce
Küresel sistemsizlik ve karanlık kış – Emile Amin

Küresel sistemsizlik ve karanlık kış – Emile Amin

2 gün önce
ABD Senatosu iklim planını kabul etti

ABD’nin “iklim tasarısı” gezegeni değil şirketleri koruyor

2 gün önce
‘Trump’ dizisinin sıcak ikinci sezonu – Memduh Muheyni

‘Trump’ dizisinin sıcak ikinci sezonu – Memduh Muheyni

2 gün önce
1974 işgaline dair yeni fotoğraflar yayımlandı

1974 işgaline dair yeni fotoğraflar yayımlandı

2 gün önce
Kıbrıs’ı halen ‘nefret ve korku yönetiyor’! | Video

Kıbrıs’ı halen ‘nefret ve korku yönetiyor’! | Video

3 gün önce
Gazedda

© 2022 Gazeddakıbrıs - Copyleft

  • Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası

Bulamadık
Tümünü Gör
  • Ana Sayfa
  • HABER
    • GAZEDDA’NIN GÜNDEMİ
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • KORONAVİRÜS
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
      • DÜNYADAN YAZARLAR
    • RÖPORTAJ

© 2022 Gazeddakıbrıs - Copyleft

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız. Gizlilik ve Çerezler Politikası sayfamızı ziyaret edin.