• Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası
Pazar, Haziran 1, 2025
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazeddakıbrıs
24 °c
Nicosia
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazedda
Bulamadık
Tümünü Gör
Ana Sayfa YORUM GAZEDDABLOG GAZEDDA YAZARLARI Aycan Akçın

Biz Chernobyl’i ne zaman yaşadık? – Aycan Akcin

Aycan Akçın Aycan Akçın
19 Haziran 2019
Okuma Süresi: 5 dk
A A
https://bsky.app/profile/gazeddakibris.bsky.socialhttps://www.threads.net/@gazeddakibris

1986 yılının Nisan ayında bu korkunç doğa felaketi olduğunda biz ne yapıyorduk? O zaman körpecik olan ‘KKTC’ devleti henüz kuruluşunun ilk yıllarını yaşarken gazete arşivlerine bakma gereği duydum. Bu olay hiç haberlerimizde yer almış mıydı? O dönemde Kıbrıs’ta konu ile ilgili haber yapabilecek 10dan fazla gazete faal olsa da online arşivden fazla birşey çıkmayınca Türkiye basınını ele almaya karar veriyorum. Nihayetinde Türkiye’nin konu hakkındaki politikasından gayrı bir politika oluşturmak bu körpecik ‘devlet’ için çok gerçekçi gelmiyor bana.

“Türkiye’de radyasyon var diyenler dinsizdir” şeklinde bir gazete manşeti vardı mesela dönemin Radyasyon Komitesi Başkanı Cahit Aral’ın ifadesine yer veren bu yazıda ve şu şekilde devam ediyordu: “Avrupa’da hiç kimse sahillerimiz radyasyonla kirlendi demiyor” Avrupa’nın 4. uzun nehiri olan Dnieper Belarus ve Ukrayna’yı dolaşıp Karadeniz’e ulaşır. Zonguldak, Sinop, Samsun gibi Karadeniz’e şeridi olan tüm şehirlere kadar gelir. Karadeniz şeridinin Cherobyl’den yaklaşık 1,500- 2,0000km ötede olmasına rağmen direk olarak elektrik sandralinin yanında (yaklaşık 300 metre) bulunan Pripyat nehrinin Dnieper’e bağlanarak buradan Karadeniz’e ulaşmış olduğunu nehrin akışı göstermektedir. Avrupa’ya deniz üzerinden radyasyonun gelişi yine Karadenizdeki suyun İstanbul çevresinden geçerek Ege’ye ulaşması ve Yunanistan’ı etkilemesi ile mümkün olabilir. Pek tabi ki Ege’den Akdeniz’e ve böylece Akdeniz’e kıyısı olan Kıbrıs, İtalya, Mısır, Tunus gibi ülkeleri ulaşmış olması da mümkün. Fakat kaç kişi çıkıp Avrupa’da kaç tane sahil şeridi olan şehir var ki diye sormuştu? Kaç kişi sorabilmişti? Avrupa’yı haritada göster dense kaç kişi gösterebilecekti? Eğitimden o ya da bu şekilde yoksun bırakılan milyonlarca insanın varlığı böyle aslı astarı olmayan açıklamalar yaptırtabiliyordu; ne de olsa kimseye okulda sorgulamak öğretilmemişti, böyle bir methodoloji uygulanmıyordu.

Rüzgarın İskandinavya kıyılarına doğru eserek İsveç’e yani yaklaşık 1,300km öteye hem de oldukça kısa sürede ulaştığı ve aslında dünyanın bu felaketten haberdar olmasının burada tespit edilen radyasyon atıkların tespiti olduğu göz önünde bulunduğunda  ve Çernobil’den Karadeniz’in uzaklığı İsveç’in uzaklığından çok da fazla olmadığı göz önünde bulunduğunda bu bilge başta olmak üzere Türkiye’nin radyasyon etkisi altında kalmamış olması imkansızdı.

Avrupa’nın ortasında da etkili olan ve rüzgarla taşınan radyoaktif atıklar batı Almanta, İsviçre ve orta Fransa gibi ülkelerde de bunun raporlanmasına neden olmuştu. Sahil şeridi olan az sayıda Avrupa ülkesi olsa da Türkiye’ye radyoaktif atıklar yalnızca nehir aracılığı ile de ulaşmadı. Karadeniz’in batı şeridi başta olmak üzere radyoaktif atık taşıyan bulutlar sıklıkla ve yoğun şekilde yağmur halinde kara parçasına düşmüştür; ki bu yağmurlar çay mahsülünün toplanmasından hemen önce gerçekleşmişti.

Turgut Özal bu faciadan 7 yıl sonra öldüğünde Türkmenistan’daki gezisi sırasında limonatasına konan zehirden olduğu iddia edilmişti, peki madem “azıcık radyasyonlu çay sağlığa faydalı” azıcık zehirli limonata neden öldürsün ki?

Hakkı Yalçın’ın Hülya Avşar ile yapmış olduğu görülen bir röportajda İsveçli Doktor Jean Philiple Gudard’ın birazcık radyasyonun cinsel gücü kamçıladığını belirttiğini söylenmesi üzerine Avşar “doğru olabilir” diye karşılık vermiştir. Gugard’ın böylesi bir açıklama yapmadığından neredeyse emin olarak araştırma yaptığımda açıklama bir yana söz konusu kişinin varlığına bile rastlayamadım.

Hürriyet Gazetesi’nin bir haberine göre “demlenince radyasyon etkisini kaydeben” çay mı istersiniz Ordu’lu 60 yaşındaki Mehmet Dede’nin pek çok Karadenizli erkeğin “azdığı”ni söylediğini mi? Bu durumda merak etmiyor değilim, acaba bu dedenin kod adı mıydı İsveçli Doktor Jean Philiple Gudard?

1986 yılında Ortadoğu Teknik Ünivesitesi’nin yaptığı bir araştırma Türkiye Radyasyon Güvenliği Komitesi’ne sunuldu. Bu raporda ‘çayların imha edilmesi gerektiği’ yazmaktaydı. Raporun değerlendirildiği toplantıda yer alan Türkiye Atom Enerji Kurumu (TAEK) Başkanı Özemre “ölçümler hatalı, çaylar temiz” demiştir. Ardından Sanayi ve Ticaret Başkanlığı tarafından YÖK’e gönderilen bir mektupla tüm üniversitelerin TAEK bilgisi dışında radyasyonla yapılacak tüm yayınlara yasak getirdi. Faciadan yaklaşık 1 yıl sonra yapılan ölçümlerde 89,000 bqkg’a kadar radyasyon olduğunu doğrulayarak 58 bin ton radyoaktif çay imha edildi. Aynı yıl Almaya’ya gönderilen 40 ton fındık radyosyon yüklü bulunduğundan iade edildi. Okullarda çocuklara ücretsiz olarak dağıtıldı. Aral’ın 1992 yılına gelindiğinde itiraf ettiği gibi: Hükümet gerçekten de Çernobil’in Türkiye’deki etkisi hakkındaki gerçekleri gizledi. Ama Sovyetler’den Çernobil faciası için öcümüzü Rusya’ya kontamine fındıkları satarak aldık. Askerlere ve ilkokullarda çocuklara fındığı bedava verdik”. Bir sonraki yıl vatandaşlar tarafından üniversiteye getirilen çaylarda yapılan ölçümler sonucu şöyleydi: 1985 tarihli bazı Çay Çiçeği paketleri yüksek radyoaktivite göstermiştir. Çaydan suya geçen Cs yüzdesi halka bildirilen % 3’ten çok daha yüksek olup, % 65’tir. İstatistiki sonuçlarla oynamak size de diziyi anımsattırmadı mı? Bu raporun Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanması üzerine TAEK Başkanı Özemre’nin ODTÜ Rektörü’ne yolladığı mektup şu şekilde:

Çernobil kazasından sonra Türkiye’de kişi başına 9 ayda alınan doz 22 milirem’dir. Bu da bir göğüs röntgeni çektirildiğinde alınan doz kadardır… Bilimsellik kisvesi altında, bilimi kamuoyunu tedirgin etmeye alet etmek gibi adi ve pespaye bir gayeye vasıta kılmak gayretkeşliği, hamile kadınlarda panik yaratabilecek ve pek çok bebeğin doğmadan katline vesile teşkil edebilecektir. 

Fındık kabuklarının Türkiye Atom Enerji Kurumu tarafından radyasyonlu olduğunun bildirilmesi üzerine ‘Bilerek ve isteyerek satın aldım’ şeklinde imzalı belge ile satılan fındıkların olduğunu biliyor muyduk?

Bunları yazarken kişisel bir anımı hatırladım: Üniversiteyi, Türkiye’nin Kıbrıslıların uğramadığı bir kırsalında okurken tanıştığım ve yetiştirme yurdunda büyüdüğünü bildiğim bir abi şöyle demişti bir gün: “Ben çocukken bir yıl yurda her gün fındık gelmeye başladı. Yurttaki çocukların yeyip içtiği şeyler hep belliydi ve daha önce böylesine bir fındık yardımı yapılmamıştı. Biz her gece bayıla bayıla televizyonun önünde o fındıkları yedik. Tabi şimdi anlıyorum ki aslında bize gönderilen o fındıklar hep radyasyonlu fındıklardı”.

‘Azdırıcı’ etkisi olduğu iddiası ile 60 yaş üzeri erkekleri, ve ‘zaten bizden olmayan’ çocukları böylece radyasyonun kucağına oturttuk.. kaç yıl mı sürdü bu? Kanımca yakın geçmişe kadar çünkü ‘aganiginaganigi’ye iyi gelen, ‘bir avuç fındık iyi gelir…’ gibi reklamlar 1990lü yılların sonunda Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinasyonunda çalışan Fındık Tanıtım Grubu’nun yıllarca tüketilmemesinden dolayı stok problemine karşın aldığı önlemler arasında seyyar fındık satıcısı reklamı vardı. Müsteşarlık “hiç olmazsa iç tüketimi arttırmak için” bu reklamın düzenlendiğini söylemişti.

Biz Çernobil’i ne zaman yaşadık? Ne zaman yaşamadık (ki)?

Aycan Akçın

Aycan Akçın

Çağımızın hastalığı covid değil! – Aycan Akçın
Aycan Akçın

Çağımızın hastalığı covid değil! – Aycan Akçın

Aycan Akçın
1 Ağustos 2022

Çağımızın hastalığı covid değil. Çağımızın hastalığı işsizlik. Tahminimizden çok daha uzun süren ve hala o veya bu şekilde varlığını ısrarla bize hatırlatan covid pek çok can aldı; ama en azından...

Devamı içinDetails
Aycan Akçın

Cennet ayaklarımın altında yanılsaması üzerine – Aycan Akçın

Aycan Akçın
11 Haziran 2021

Daha biri ile birlikteykenden değil; çocukluğundan işlenir bir kadının beynine ‘bebek’.

Devamı içinDetails
Aycan Akçın

“Gözlerim Nemli Değil, Gözlerim Namlu” – Aycan Akçın

Aycan Akçın
14 Nisan 2020

Bir aydır bazısının ‘ev hapsi’, bazısının ‘sokağa çıkma yasağı’, bazısının ‘karantina’, bazısının ‘izolasyon’ olarak tanımladığı bir süreçten geçmekteyiz. Çevreciler için bu hayvanat bahçelerinin gaddarlığını ortaya koymak için bulunmaz fırsat oldu.

Devamı içinDetails
Aycan Akçın

Senin ‘mükemmel’ sevişmen kaç dakika sürüyor? – Aycan Akçın

Aycan Akçın
3 Mart 2020

Bir kadının ilk kez cinsel ilişkiye girmesi çok önemli bir olay değildir aslında. Çünkü hangimiz ilk kez yürüdüğümüz ana önem atfediyoruz ki?

Devamı içinDetails
Aycan Akçın

Nairobi Kimdir? – Aycan Akcin

Aycan Akçın
16 Eylül 2019

Diziden bildiğimiz Nairobi dobra ve güçlü bir kadın figürü. Ama gerçekten Nairobi resmedildiği gibi dobra ve güçlü bir şehir mi? Nairobi’nin bilmediğimiz, düşünmediğimiz ve muhtemelen ilgilenmediğimiz yüzü aslında gerçekte neye...

Devamı içinDetails

YAZARLAR

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri
Umut Bozkurt

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri

Umut Bozkurt
23 Mart 2025
Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor
Konuk Yazar

Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor

Konuk Yazar
22 Mart 2025
Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar
Engin Kara

Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar

Engin Kara
22 Mart 2025
Çalıyor

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

KIBRIS
Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

DÜNYA
“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

SANAT
Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

DÜNYA
“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

KIBRIS

İzel Seylani: Birlikte hayal etmeyi başardığımızda… | Video

SANAT
İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

DÜNYA
Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

DÜNYA
Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

DÜNYA

Instagram

Takip et

  • Bekir Paşa Lisesi öğretmenleri Eğitim Bakanlığı
  • Tutuklanan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu paylaşımında TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı hedef alarak “Korkunun ecele faydası yok! Öyle de yenileceksin! Böyle de yenileceksin. Haklılığımıza, cesaretimize, tevazumuza, güler yüzümüze yenileceksin!” dedi.

https://gazeddakibris.com/imamoglu-demokrasi-meydanlarinda-sesinizi-yukseltin/
  • Tel Aviv’de toplanan onbinlerce kişi, Netanyahu
  • Güney Kore, Japonya ve Çin dışişleri bakanları, Kore Yarımadası
  • 21 Mart Dünya Irkçılık Karşıtı Gün nedeniyle Kıbrıs
  • "AKP’nin Kuzey Kıbrıs’a yaptığı müdahaleleri beni de herkes gibi rahatsız ediyor. Ancak o rejimin buraya dayattığı politikaların hıncını başını örten orta okul öğrencilerinden çıkarmamalıyız."

https://gazeddakibris.com/ortaokullarda-basortusu-yasaginin-kaldirilmasinin-dusundurdukleri/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social
  • Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan ve beraberindekiler, CHP
  • Gençlik Federasyonu açıklamasında 22 Mart Cumartesi akşamı, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olayların demokratik değerler ve ifade özgürlüğü açısından endişe verici olduğu belirtildi.

https://gazeddakibris.com/genclik-federasyonundan-polise-daudeki-garabet-tutumdan-donun/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social

Gazedda Sosyal Medya

SON EKLENENLER

Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün

Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün

2 ay önce
KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor

KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor

2 ay önce
İmamoğlu: Demokrasi Meydanlarında Sesinizi Yükseltin

İmamoğlu: Demokrasi Meydanlarında Sesinizi Yükseltin

2 ay önce
Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

2 ay önce
Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe

Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe

2 ay önce

Gazedda Facebook

Gazedda Facebook
Gazedda

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

  • Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Bulamadık
Tümünü Gör
  • Ana Sayfa
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
      • DÜNYADAN YAZARLAR
    • RÖPORTAJ

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız. Gizlilik ve Çerezler Politikası sayfamızı ziyaret edin.