Kıbrıs ve Mısır, 17 Şubat’ta imzaların atılması beklenen ‘Kronos’ ve ‘Afrodit’ sahalarına ilişkin istişarelerini yoğunlaştırıyor.
Enerji şirketleri Ekson Mobil ve Katar Enerji’nin Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi’ndeki (MEB) Blok 5 ve ‘Electra’ alanlarında dün sondaj çalışmalarına başlamasıyla Kıbrıs’ın hidrokarbon arama faaliyetlerinde önemli bir adım daha atıldığı değerlendiriliyor.
Cumhurbaşkanı Hristodulidis, Lefkoşa’nın hedeflerinin altını çizerek sondaj çalışmalarının başlamasıyla ilgili yorumda bulundu ve Kıbrıs’ın Avrupa Birliği için alternatif ve güvenilir bir doğal gaz kaynağı olmayı hedeflediği mesajını verdi. Bu bağlamda, bu sondajların Kıbrıs Cumhuriyeti’nin AB’nin enerji güvenliğini güçlendirme stratejisinin bir parçası olduğunu ve Kıbrıs’ın AB’nin enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine katkıda bulunduğunu belirtti.
Sondajın çalışamları için Kıbrıs Cumhuriyeti 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ve 19 Haziran 2025’e kadar sürecek olan bir Navtex yayınlayarak, sondaj çalışmalarını VALARIS DS-9 sondaj gemisi ile yürütüyor.
Sondajın birkaç hafta sürmesi beklenirken, sonuçlar Kıbrıs’ın enerji planlarının bir sonraki aşaması için değerlendirilecek. Daha spesifik olarak ExxonMobil’in, keşfin enerji ve jeopolitik önemini büyük ölçüde belirleyecek bir dönem olan Mart sonu ile Nisan başında yatağın büyüklüğüne ilişkin ilk kesin ve bilinçli tahmini vermesi bekleniyor.
Enerji Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, sondaj çalışmaları Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Hidrokarbon Ajansı personeli tarafından gerçek zamanlı olarak izlenecek.
Poltisi gazetesi konuyla ilgili değerlendirme haberinde Electra olarak adlandırılan sahayla ve Kıbrıs ile Mısır arasında imzalanacak anlaşmanın hedefiyle ilgili ayrıntılı bilgilere yer verdi.
Endikasyonlar
Electra sahasına ilişkin göstergelerin cesaret verici olduğu ve şirketin kendi tahminlerinin 10-30 trilyon ayak küp (tcf) aralığında potansiyel doğal gaz rezervine işaret ettiği bildirilmektedir. Daha spesifik olarak, sahanın hedefin üst tarafında yer alması halinde, 30 tcf’lik iyimser senaryo doğrulanacak ve Kıbrıs MEB’indeki saha Doğu Akdeniz’deki en büyük sahalardan biri haline gelecek. Ancak, sahanın hedefin alt seviyelerine indirilmesi durumunda gaz miktarı 10 tcf’ye yakın olacaktır ki bunun da yine de stratejik ve ekonomik açıdan önemli bir rezerv olacağı belirtiliyor.
Electra sahasında 10 ila 30 trilyon ayak küp olarak tahmin edilen rezervin büyüklüğü, Kıbrıs’ın ın kuzeyi de dahil olmak üzere Kıbrıs’ın tüm iç pazarını kapsamak için sadece yaklaşık 40 milyar ayak küpe ihtiyaç olduğu düşünüldüğünde oldukça önemli bir keşif olacağına dikkat çekiliyor.
Terminal için topraklama
Politis gazetesine konuşan enerji uzmanı Dr. Haralambos Ellinas, Kıbrıs’ta bir LNG ihracat terminali kurulması olasılığıyla ilgili bir başka parametrenin altını çizdi. Daha spesifik olarak, ExxonMobil, tespit edilen doğal gaz miktarlarının buna izin vermesi halinde bir terminal inşa etme olasılığını değerlendiriyor. Exxon şu ana kadar Kıbrıs MEB’indeki Glafkos sahası olarak adlandırılan Blok 10’da 3-4 trilyon ayak küp doğal gaz tespit etti. Ancak Vasilikos’ta bir LNG terminali inşa etme hedefine ulaşmak için daha büyük rezervler gerekmektedir. Özellikle böyle bir projeyi uygulanabilir kılmak için yaklaşık 15 trilyon ayak küp gaza ihtiyaç vardır. Ellinas “bu nedenle, önemli bir artış sağlayabileceği tahmin edilen Electra sahasının keşfi, 15 trilyon fit küp hedefine ulaşmayı daha da yakınlaştırmaktadır” dedi.
Kıbrıs – Mısır
Bu arada Kıbrıs ve Mısır arasında doğal gazın taşınması için ortak altyapı projelerinde işbirliği konusu dün Lefkoşa’da Enerji Bakanı George Papanastasiou ve Mısır Petrol Bakanı Karim Badavi arasında yapılan görüşmenin odak noktasını oluşturdu.
Enerji Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Mısırlı bakanın Kıbrıs’a yaptığı çalışma ziyareti George Papanastasiou’nun daveti üzerine, “iki bakanın Kahire’de Kıbrıs-Mısır Hükümetlerarası Zirvesi çerçevesinde yaptıkları görüşmeleri devam ettirmek amacıyla” gerçekleşti. Görüşmenin ana konusu “Kıbrıs ve Mısır arasında gaz iletim altyapısı ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Münhasır Ekonomik Bölgesi’ndeki (MEB) gaz sahalarının ticarileştirilmesi konusunda işbirliği” idi. İki bakan özellikle Kıbrıs ve Mısır’ın enerji güvenliğini artırma yolları üzerinde görüş alışverişinde bulunma fırsatı buldular ve iki ülkenin özellikle Kıbrıs’ın MEB’indeki 6. Blok’ta bulunan “Kronos” keşfinden elde edilen doğal gazın taşınması için ortak altyapı projelerinde işbirliğine vurgu yaptılar.
Enerji Bakanlığı, “İki bakanın mutabık kaldığı üzere bu altyapılar Doğu Akdeniz’den Avrupa’ya uzanan yeni bir enerji koridorunun bir parçasını oluşturabilir ve aynı zamanda Kıbrıs’ın doğal gaz sahalarının ticarileştirilmesini hızlandırmak, Kıbrıs MEB’indeki gazı sıvılaştırmak ve uluslararası pazarlara ihraç etmek üzere Mısır’a taşımak için de kullanılabilir” dedi.
“Kronos” sahası
“Afrodit” sahasının da denkleme dahil olduğu bildirilse de, sahayı Mısır’a bağlayan altyapılar (boru hatları gibi) halihazırda hazır olduğundan ‘Kronos’ bloğunun daha uygulanabilir olduğu düşünülüyor. Satürn sahası ile Satürn’ün güneydoğusunda yer alan Mısır’a ait ZOR sahası arasındaki bağlantı ise beklemede. İki saha birbirine bağlandığında, Saturn’den gelen gaz bu güzergah üzerinden ya Mısır’daki yerel şebekeye ya da ZOR ve Saturn sahalarını işleten aynı şirkete ait olan sıvılaştırma tesisine (Mısır’da) taşınacak. Bu altyapılar tarafından sağlanan bağlantı, Kıbrıs’tan Mısır’a ve oradan da yerel Mısır pazarına ya da Mısır üzerinden uluslararası pazarlara gaz ihracatını kolaylaştırabilecektir.
Bu bağlamda Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, Kıbrıs MEB’indeki Kronos ve Afrodit gaz sahalarının geliştirilmesine yönelik iki önemli anlaşmanın imza töreni için Mısır Cumhurbaşkanı Fatah Al Sisi’nin davetlisi olarak 17 Şubat’ta Kahire’ye gidecek.
