Dijital kontrol ve manipülasyonun bir norm haline geldiği bir dünyada, çoğu kişi kripto para biriminin ve Değiştirilemeyen Tokenların (NFT) özgürlüğü sağladığına inanıyor. Ama bu tam olarak doğru değil.
Finansal sistemimizi etkileyen değişikliklerin en iyi göstergesi, birbiriyle ilişkili iki yeni olgunun yükselişidir: Kripto para birimi ve NFT’ler. Her ikisi de devlet aygıtlarını atlamak ve ilgili taraflar arasında doğrudan iletişim kurmak için özgürlükçü bir fikirden ortaya çıktı.
Bununla birlikte, her iki durumda da, bitcoin ve NFT’lerin artık alana hakim olan ve manipüle eden kendi %1’lerine sahip olmasıyla, fikrin nasıl tam tersine dönüştüğünü görüyoruz. Burada her iki aşırı uçtan da kaçınmalıyız: ne Bitcoin’i ya da NFT’yi bize yeni bir özgürlük sunuyor diye övmek, ne de onları en son spekülatif kapitalist çılgınlık olarak görmemek.
Alışılmış para deneyimimizde, ödeme değeri merkez bankası gibi bazı devlet otoriteleri tarafından garanti edilir ve devlet ayrıca para basıp enflasyona neden olarak yetkisini kötüye kullanabilir.
Bir dijital para birimi veya kripto para birimi olan bitcoin’in değeri, herhangi bir kamu kurumu tarafından garanti edilmez. İnsanların şu anda bunun için ne ödemeye razı olduklarına göre belirlenir. Ve buna inanıyorlarsa, güveniyorlarsa bedelini ödemeye ve para olarak kabul etmeye hazırlar.
Burada, soğuk ve acımasız finansal spekülasyon alanında güven devreye giriyor: Bitcoin, ancak yeterli sayıda insan ona inanırsa gerçek bir güç olarak var olan ideolojik bir sebep gibidir – örneğin Komünist davaya inanan bireyler olmadan komünizmin olmaması gibi.-
Dijital para ile hisse senetlerinin fiyatlandırılması arasında bir benzerlik var: Eğer daha fazla insan satın almak istiyorsa, fiyatlar muhtemelen yükselirken, daha fazla satıcı olduğunda fiyat genellikle düşer. Bununla birlikte, bir fark, -en azından prensipte- hisse senetlerinin değerinin tamamen kendi kendine referans olmaması, “gerçek” üretimden kâr sağlaması beklenen yatırımlara atıfta bulunmasıdır.
Çıkarılabilecek maksimum bitcoin sayısı sınırlıdır. Kripto Para Birimi mucidi Satoshi Nakamoto, Bitcoin’i 21 milyonla sınırladı (yaklaşık 19 milyon zaten çıkarıldı). Bu, Bitcoin’i altına ve diğer değerli metallere benzer kılar, ancak içsel bir “gerçek değeri” yoktur.
Bu nasıl olabilir? Bitcoin’ler, “esas olarak merkezi olmayan defterler” olan blok zincirlerine kaydedilmelidir. Bilgi depolamak için bir “yer”dirler ve en önemlisi, merkezi olmayan oldukları için blok zincirindeki diğer kullanıcıların bilgisi olmadan düzenlenemezler. Buradaki fikir, blok zincirlerinin üçüncü taraflara (örneğin bankalar ve finans kurumları) ihtiyaç duymadan bilgi kayıtlarını depolayabilmesidir. Böylece sistem esasen kendi kendine yeterli olur ve kendi kendini düzenler. Aesthetics for Birds web sitesinde yayınlanan bir makaleye göre, dijital bir altyapı olarak ek bir avantaj, üçüncü şahıslar tarafından eklenen büyük yasal ücretlerden kaçınılmasıdır.
Burada blok zincirlerini tanımlayan gerilime rastlıyoruz: tam olarak üçüncü bir taraf olmadığı ve sistem esasen kendi kendine yeterli ve kendi kendini düzenleyen olduğu için, yeni bir bitcoin’in her kaydı/yazısı, yeni bitcoin’in içinden geçeceği muazzam miktarda çalışmayı gerektirir. “Blockchain üzerindeki diğer kullanıcıların bilgisine” getirilecek. Her bitcoin sahibinin başvurabileceği üçüncü bir taraf olmadığı için, her yeni sahibin karmaşık bir algoritma ve kod dokusu oluşturması gerekir; bu, yeni bitcoin’in belirli kimliğinin başkaları tarafından, onu başka bir şeye dönüştürmeden açıkça algılanmasını garanti eder, başkaları tarafından sahiplenilebilir.
Blok zinciri – yabancılaşmamış bir “Büyük Öteki” olarak – bu işi yapan bitcoin “madencilerinden” bu yeni alanın yeni “proleterlerini” yaratarak, yabancılaşmış bir üçüncü şahsa kayıt olmaktan çok daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyar. Zor işlerini yerin derinliklerinde, gerçek 19. yüzyıl dış proleterleri olarak yapan eski madencilerden, dijital ‘Büyük Öteki’de bir bitcoin için alan inşa etmek ve güvence altına almak için çalışan bitcoin madencilerine geçiyoruz.
Buradaki paradoks, bunların yeni kullanım değerleri üretmek için değil, değişim değeri için yeni alan yaratmak için çalışmasıdır. Bitcoinlerin yasal bir dış otoriteye ve beraberindeki yasal ücretlere ihtiyaç duymamasını garanti etmek için, çok fazla zaman alan ve çok fazla enerji (elektrik) kullanan ve ağır bir ekolojik yük olan bir çaba gerekmektedir.
Bitcoin’in küresel, belirli devlet aygıtlarından bağımsız olarak potansiyel olarak ilerici fikri, böylece kendisini, öncüllerini baltalayan bir biçimde gerçekleştirir. Bu, NFT’lere benzer olmasını sağlar.
Collins Dictionary tarafından 2021 için yılın kelimesi ilan edilen NFT (Değiştirilemeyen Token) aynı zamanda, sanatçıların özerkliğini kurumsal pençelerden kurtarmak için merkezi olmayan, Devlet karşıtı, özgürlükçü bir girişim olarak icat edildi. Bu fikir için ödediğimiz bedel, “bir NFT’nin yaratılması, hiçbir şeyin olmadığı yerde yapay kıtlık yaratma girişimidir. Arkasında gerçek bir varlık olmasa bile herkes dijital bir varlık için NFT oluşturabilir!”
NFT’lerin paradoksu, öğelerin herkesin ücretsiz olarak erişebildiği bir alana kıtlık getirmeleridir. Bu nedenle, NFT’ler bizi mülkiyet kavramını, dijital bir alanda bir şeye sahip olma kavramını yeniden düşünmeye zorluyor:
“Abonelik hizmetleri aracılığıyla geçici erişimimiz var, ancak hiçbir zaman bir şeye sahip değiliz. Oldukça önemli bir anlamda, bir şeye sahip olsaydık, bu ne olurdu diye sorabiliriz. Bir filmin veya müziğin orijinal ustası mı? Belki. Ama gerçekte bizim diyebileceğimiz şey ya geçici erişim ya da indirmedir. İndirmenin, var olan diğer tüm indirmelerle kesinlikle aynı olması muhtemeldir. Başka bir deyişle, bizim ona sahip olmamız, başkalarının ona sahip olmasını engellemez. Bu nedenle, çevrimiçi bir sanat eserine sahip olma düşüncesi bile bu konuda bir miktar saçmalık barındırıyor. Şarkı bir dosya olarak mevcutsa, sonsuz sayıda dijital alanda aynı şekilde var olabilir. Ancak NFT’ler bir tür “çözüm” sağlar: yapay kıtlık. Çoğaltmanın sıfır maliyeti olduğu bir dünyada bize dijital koleksiyon ürünleri sunuyorlar.”
NFT’lerde merak uyandıran şey, herkesin kopyalayabileceği ve sahipliğini talep edebileceği bir dijital varlık alma fikridir. Bir NFT’nin neredeyse hiç kullanım değeri yoktur (belki de sahiplerine bir miktar sosyal prestij getirir) ve onu ayakta tutan şey gelecekteki potansiyel değişim değeridir. Fiyatı olan bir kopyadır, kâr getirebilecek tamamen sembolik bir mülkiyet öğesidir.
Buradaki kilit Hegelci içgörü –tıpkı bitcoin durumunda olduğu gibi– Bitcoin ve NFT bir anomali olarak, para ve metaların “normal” işleyişinin patolojik bir sapması olarak görünse de, ikisi zaten var olan bir potansiyeli fiilen gerçekleştiriyor. meta ve para kavramının ta içinde yer alır.
Buradaki örnek, Alman-Amerikalı milyarder ve PayPal’ın kurucu ortağı Peter Thiel’in “[Yapay Zekanın] komünist ve kriptonun özgürlükçü olduğunu” beyan eden figürüdür. Niye ya? Çünkü yapay zeka ile, “her zaman, her yerde sizi izleyen Sauron’un büyük gözüne sahip olacaksınız.”
“İnsanların bahsettiği ana yapay zeka uygulamaları, insanları izlemek için büyük veri kullanıyor, … belki bir ekonomik teori kadar değil, en azından bir politik teori olarak. Yani kesinlikle Leninist bir şeydir. Ve sonra, kelimenin tam anlamıyla komünist, çünkü Çin yapay zekayı seviyor…” dedi Thiel.
Bu açık ve inandırıcı geliyor. Ancak Thom Dunn’ın belirttiği gibi:
Thiel’in buradaki büyük eleştirisi, verilerin ve gözetimin otoriter kullanımıyla ilgili görünüyor. Ki, tamam, harika, katılıyorum, bu geçerli bir endişe. Bunun, sınıfsız ve lidersiz bir toplum kurmak için bir geçiş devleti oluşturan devrimci öncü bir partiyle ne ilgisi var bilmiyorum, ama elbette. Çin teknik olarak kendisine hükümet diyor. Sanırım buraya koyduğunu anladım. Ama şunu açıklığa kavuşturalım: Palantir’in bulunmasına yardım eden adam bu. Ice’ye otoriter taktiklerini organize etmeyi öğreten büyük veri analitiği şirketi gibi. Aynı Peter Thiel de Anduril gözetim şirketi’ni kurdu ve milyarlarını onu eleştirdiği için başarılı bir haber kuruluşunu yok etmek için kullandı. Komünizm yüzünden yapay zekadan mı korkuyor?”
Buradaki ironiyi gözden kaçırmak imkansız: liberter anti-Leninist Thiel, nefret ettiği “Leninist” yapay zeka mekanizmalarına güveniyor. Aynı şey (yine başka bir ironi) kendisini “Leninist” olarak tanımladığı iddia edilen eski Trump danışmanı Steve Bannon için de geçerli:
“Bannon’un Beyaz Saray macerası, uzun bir yolculuğun yalnızca bir aşamasıydı – devrimci-popülist dilin, taktiklerin ve stratejilerin soldan sağa göçü. Bannon’un “Ben bir Leninistim” dediği bildirildi. Lenin… devleti yıkmak istedi ve benim de amacım bu. Her şeyi çökertmek ve günümüzün tüm düzenini yok etmek istiyorum'” diye hatırlatıyor Thiel.
Devlet aygıtlarıyla birlikte sıradan çalışan Amerikalıları kontrol eden ve sömüren büyük şirketlere karşı başıboş dolaşan Bannon, iddiaya göre 2016 seçim kampanyası sırasında sofistike yapay zeka kullanmayı amaçlamıştı. Bannon’un 2014 ve 2016 yılları arasında başkan yardımcısı olduğu bir siyasi danışmanlık firması olan Cambridge Analytica’nın (CA), dünya çapındaki siyasi kampanyaların ilgi alanına giren nüfuslar hakkında bilgi sağlamak için Facebook’tan çok sayıda kullanıcı verisi kazıdığı ortaya çıktı.
Şirket, eski bir Cambridge Analytica çalışanı olan Christopher Wylie’nin CA’nın veri madenciliği operasyonlarına nasıl dahil olduğu konusunda düdük çalmasının ardından 2018’de kapatıldı. Kanadalı eşcinsel bir vegan olan Wylie, 24 yaşında, The Guardian’a “Bannon’un psikolojik savaşı” olarak tanımladığı CA’nın kurulmasına yol açan bir fikir buldu. Bir noktada, Wylie gerçekten çıldırdı: “Bu delilik. Şirket, 230 milyon Amerikalının psikolojik profillerini oluşturdu. Şimdi de Pentagon’la mı çalışmak istiyorlar? Steroid kullanan Nixon gibi.”
Bu hikayeyi bu kadar büyüleyici yapan şey, genellikle karşıt olarak algıladığımız unsurları bir araya getirmesidir. Sağcılar, bunun basit geleneksel değerleri savunan ve eşcinseller ve veganlar gibi yozlaşmış eksantriklerden ve aynı zamanda dijital ineklerden nefret eden sıradan beyaz, çalışkan, derinden dindar insanların endişelerini ele aldığını söylüyor ve sonra onların “psikolojik savaşlarının” olduğunu öğreniyoruz. arşı çıktıkları her şeyi savunan tam da böyle bir inek tarafından yaratılmıştır. Bunda anekdotsal bir değerden daha fazlası var: Açıkça, popüler cahil çekiciliğini sürdürmek için en son teknolojik gelişmelere bel bağlamak zorunda olan aşırı sağ popülizmin boşluğuna işaret ediyor.
Thiel’in anti-Leninizmi ile Bannon’un Leninizmi arasında hiçbir çelişki yoktur: “Leninizm”den nüfuslar üzerinde tam dijital kontrol pratiğini anlarsak, ikisi de bunu özgürlükçü bir çehre korurken uygularlar. Aradaki fark yalnızca, Bannon’a göre Leninizmin devletin ve onun aygıtlarının (elbette gerçekten amaçlamaksızın) yok edilmesi anlamına gelmesi gerçeğinde yatmaktadır.
Sonuç olarak, dijital kontrol ve manipülasyon, günümüzün liberter projesinin bir anomalisi, bir sapması değil, onun gerekli çerçevesi, resmi olasılık koşuludur. Sistem, yalnızca özgürlüğümüzü düzenleyen dijital ve diğer kontrol modlarının koşulları altında özgürlük görünümüne sahip olabilir – sistemin işlemesi için resmi olarak özgür kalmamız ve kendimizi özgür olarak algılamamız ZORUNDADIR.
