Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin her 3 ayda bir düzenli olarak gerçekleştirdiği çalışmanın yenisi yayımlandı. Eylül 2021 döneminde 500 kişi ile telefon ankeri olarak sürdürülen ankette, Kıbrıslıtürklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçmekte ve bu oranların zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında yaşanılan gelişmelerden ne şekilde etkilendiğini de gözlemlemektedir.
CMIRS tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Bu anketin sonuçları 3 bölüm şeklinde yayınlanacaktır. İlk bölümde ekonomik durum ve toplumun ruh hali incelenmiştir.
Anketlerimizde özellikle son 2 sene içerisinde ekonomik kriz, işsizlik ve üretimden kopuş gibi konuların öncelikli sorunlar olarak ön plana çıktığını gözlemlemekteyiz. Bunlara ek olarak uzun zamandır yolsuzluk, yozlaşma ve sistem dışına çıkma, apolitikleşme gibi sorunların giderek artmakta olduğu da gözlemlenmişti.
Son dönemde en çok göze batan ise seçim ve kurultay müdahaleleri sonrası zaten düşük olan siyasete güvenin daha da düşmüş ve siyaset ve seçimlere olan inancın daha da azalmış olmasıdır.
Eylül 2021 anketimiz birçok açıdan toplumun çok kötü günlerden geçmekte olduğunu göstermiştir. Bu ankette son yıllardaki verilerle kıyaslandığı zaman birçok başlıkta en kötü sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Ekonomik durum ve beklentiler konusunda toplumun çok kötümser olduğu, her 10 katılımcıdan yaklaşık 7’sinin ekonomik sorunlar yaşamakta olduğu ortaya çıkmıştır.
Sosyal güven, yani toplumdaki bireylerin birbirlerine olan güven oranları da düşüş göstermiştir.
Buna ek olarak toplumun ruh halinde ciddi şekilde bir kötüleşme gözlemlenmiştir. Toplumun ciddi bir depresyon hali içerisinde olduğunu belirtmek yanlış olmayacaktır. Depresif toplumların en büyük sorunu ise kendilerini güce teslim etmeleridir. Siyasete etki edemeyeceğini düşünen, seçimlerde bile kendi iradesinin sandığa yansımayacağını düşünen bir toplum hukuk önünde herkesin eşit olduğu algısındaki zedelenme sayesinde adaletsizliğin ödüllendirildiğini görmekte ve çareyi ‘yanlış’ olanı yapmakta görmektedir.
Bu ankette ayrıca katılımcıların ifade özgürlüğü ve ülkedeki demokrasinin işleyişi konusunda ciddi kaygılar taşımakta olduğu da gözlemlenmiştir.
Bu anket Kıbrıslı Türklerin karşı karşıya olduğu sorunların giderek daha da büyüdüğünü göstermesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle ekonomik sorunlar yanında demokrasinin işleyişi ve ifade özgürlüğü konusundaki kaygılar dikkate alınmalıdır. Buna ek olarak toplum genelinde yaşanan olumsuz duyguların son 3 ay içerisinde ciddi bir artış göstermiş olması da toplumun ciddi bir bunalımdan geçiyor olduğunu göstermektedir.
Ankete katılanların 89%’u toplumda işlerin yanlış bir yönde gittiğini düşünmektedir. Bu oran bu güne kadarki en yüksek oran olarak dikkat çekmektedir. Yaklaşık olarak her 10 kişiden 9’unun işlerin yanlış gittiğini düşünüyor olması ise toplum adına oldukça çarpıcı ve düşündürücü bir sonuçtur.
Katılımcılar ülkenin en önemli sorunlarını sırasıyla ekonomik sorunlar, Kıbrıs Sorunu, işsizlik, korona ve yeteneksiz/beceriksiz liderler olarak belirtmişlerdir.
Ülkede ekonomik durum:
Katılımcıların kendi ekonomik gelecekleri ile ilgili beklentilerinin giderek çok daha karamsar bir hal aldığı gözlemlenmiştir. Ankete katılanların 68.8%i kendi ekonomik durumunun 2 sene içerisinde daha kötü olacağını düşünmektedir. Bu oran Haziran 2021’de 58.37%, Mart 2021’de 53.53%, Aralık 2020’de ise 41% idi.
Ülkenin gelecekteki ekonomik durumu ile ilgili beklentiler ise çok daha kötümserdir. Katılımcıların 85.98%i ülkenin ekonomik durumunun önümüzdeki 2 sene içerisinde daha kötü olacağını belirtmişlerdir. Bu oran Haziran 2021’de 73.27%, Mart 2021’de 71.67% idi.
Ekonomik durum konusunda daha iyi bir fikir verebilecek bir sorumuz da ailenin mali durumu hakkındadır. Katılımcıların sadece 16.83%ü ailenin mali durumunun iyi olduğunu belirtmiştir. 40.28% düzenli bir gelire sahip olduğunu fakat harcamalarda sınırlamalar olduğunu, 32.67% gelirinde azalmalar olduğunu, 10.02% ise çok sıkıntılı bir mali durumu olduğunu belirtmiştir.
Katılımcıların 70.29%u mutfak giderlerini karşılayamamak konusunda kaygılı olduğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021’de 33.06% idi.
Katılımcıların 80.73%ü hayat standardını koruyamamak konusunda kaygılı olduğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 39.52% idi.
Katılımcıların 73.51%i taksitlerini ödeyememek konusunda kaygılıdır. Bu oran Mart 2021 anketinde 35.56% idi.
Katılımcıların 78.23%ü sağlık harcamalarını karşılayamamak konusunda kaygılıdır. Bu oran Mart 2021 anketinde 34.75% idi.
Toplumun Ruh Hali
Mart ayından beri düşüş göstermekte olan mutluluk oranında Eylül ayında Haziran’a kıyasla ciddi bir düşüş gözlemlenmiştir. Bu dönemde ankete katılanların ortalama mutluluk puanı 10 üzerinden 5.75 olmuştur. Artan ekonomik kaygılar yanında siyasi/demokratik kaygıların da bu düşüşe yol açmış olduğu yorumu yapılabilir.
Bu anket toplumun ruh halinin tüm dönemlere kıyasla en kötü durumda olduğunu ortaya çıkarmıştır. Olumsuz duygu yaşayanların oranlarında 3 ay öncesine kıyasla ciddi artışlar gözlemlenmiştir.
Bu dönemde sosyal güven oranında yeniden bir düşüş yaşanmış ve 10 üzerinden 3.24 olmuştur. Kendini depresif hisseden, geleceğe umutla bakamayan toplumda bireylerin birbirlerine olan güven oranında da düşüşler yaşanması doğaldır.
Genel Sonuçlar
Ankete katılanların 89%’u toplumda işlerin yanlış bir yönde gittiğini düşünmektedir. Bu oran bu güne kadarki en yüksek oran olarak dikkat çekmektedir. Yaklaşık olarak her 10 kişiden 9’unun işlerin yanlış gittiğini düşünüyor olması ise toplum adına oldukça çarpıcı ve düşündürücü bir sonuçtur.
| Toplumda İşlerin Yanlış Gitmesi (%) | |
| Nisan 2017 | 80.38 |
| Temmuz 2017 | 88.82 |
| Ekim 2017 | 72.68 |
| Şubat 2018 | 75.67 |
| Haziran 2018 | 77.9 |
| Eylül 2018 | 85 |
| Aralık 2018 | 81.16 |
| Mart 2019 | 75.58 |
| Haziran 2019 | 80.75 |
| Eylül 2019 | 69.48 |
| Aralık 2019 | 79.36 |
| Mayıs 2020 | 76.74 |
| Haziran 2020 | 76.9 |
| Eylül 2020 | 88.26 |
| Aralık 2020 | 86.63 |
| Mart 2021 | 86.86 |
| Haziran 2021 | 81.55 |
| Eylül 2021 | 89 |
Katılımcılar ülkenin en önemli sorunlarını sırasıyla ekonomik sorunlar, Kıbrıs Sorunu, işsizlik, korona ve yeteneksiz/beceriksiz liderler olarak belirtmişlerdir
Ülkede Ekonomik Durum
Katılımcıların kendi ekonomik gelecekleri ile ilgili beklentilerin giderek çok daha karamsar bir hal aldığı gözlemlenmiştir. Ankete katılanların 68.8%i kendi ekonomik durumunun 2 sene içerisinde daha kötü olacağını düşünmektedir. Bu oran Haziran 2021’de 58.37%, Mart 2021’de 53.53%, Aralık 2020’de ise 41% idi.
Ülkenin gelecekteki ekonomik durumu ile ilgili beklentiler ise çok daha kötümserdir. Katılımcıların 85.98%i ülkenin ekonomik durumunun önümüzdeki 2 sene içerisinde daha kötü olacağını belirtmişlerdir. Bu oran Haziran 2021’de 73.27%, Mart 2021’de 71.67% idi.
Ekonomik durum konusunda daha iyi bir fikir verebilecek bir sorumuz da ailenin mali durumu hakkındadır. Katılımcıların sadece 16.83%ü ailesinin mali durumunun iyi olduğunu belirtmiştir. 40.28% düzenli bir gelire sahip olduğunu fakat harcamalarda sınırlamalar olduğunu, 32.67% gelirinde azalmalar olduğunu, 10.02% ise çok sıkıntılı bir mali durumu olduğunu belirtmiştir.
Katılımcıların 70.29%u mutfak giderlerini karşılayamamak konusunda kaygılı olduğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021’de 33.06% idi.
Katılımcıların 80.73%ü hayat standardını koruyamamak konusunda kaygılı olduğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 39.52% idi.
Katılımcıların 73.51%i taksitlerini ödeyememek konusunda kaygılıdır. Bu oran Mart 2021 anketinde 35.56% idi.
Katılımcıların 78.23%ü sağlık harcamalarını karşılayamamak konusunda kaygılıdır. Bu oran Mart 2021 anketinde 34.75% idi.
Mutluluk
| Dönem | Mutluluk (0-10) |
| Mart 2015 | 5.54 |
| Haziran 2015 | 6.20 |
| Eylül 2015 | 5.73 |
| Ocak 2016 | 6.38 |
| Nisan 2016 | 6.81 |
| Temmuz 2016 | 5.81 |
| Ekim 2016 | 5.66 |
| Ocak 2017 | 6.02 |
| Nisan 2017 | 6.27 |
| Temmuz 2017 | 6.42 |
| Ekim 2017 | 6.27 |
| Şubat 2018 | 6.80 |
| Haziran 2018 | 6.59 |
| Eylül 2018 | 5.43 |
| Aralık 2018 | 6.25 |
| Mar 2019 | 6.71 |
| Haz 2019 | 6.64 |
| Eylül 2019 | 6.34 |
| Aralık 2019 | 6.87 |
| Nisan 2020 | 5.20 |
| Mayıs 2020 | 5.64 |
| Haziran 2020 | 6.71 |
| Eylül 2020 | 5.95 |
| Aralık 2020 | 6.41 |
| Mart 2021 | 6.79 |
| Haziran 2021 | 6.50 |
| Eylül 2021 | 5.75 |
Mart ayından beri düşüş gösteren mutluluk oranında Eylül ayında Haziran’a kıyasla ciddi bir düşüş gözlemlenmiştir. Bu dönemde ankete katılanların ortalama mutluluk puanı 5.75 olmuştur. Artan ekonomik kaygılar yanında siyasi kaygıların da bu düşüşe yol açmış olduğu yorumu yapılabilir.
Bu anket toplumun ruh halinin tüm dönemlere kıyasla en kötü durumda olduğunu ortaya çıkarmıştır. Olumsuz duygu yaşayanların oranlarında 3 ay öncesine kıyasla ciddi artışlar gözlemlenmiştir.
Ankete katılanların 34.19%u son bir hafta içerisinde sıkca çaresiz hissettiğini belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde de 27.8%, Haziran 2021 anketinde ise 27.12% idi.
Katılımcılar ararsında kendini umutlu hissedenlerin oranında da son 3 ay içerisinde ciddi bir düşüş gözlemlenmiştir. Ankete katılanların 48.05%’i son bir hafta içerisinde sıkca umutlu hissettiğini belirtmiştir ki bu oran Mart 2021 anketinde 72.4%, Haziran 2021 anketinde ise 65.58% olmuştur.
Son bir hafta içerisinde sıkca endişeli hissettiğini belirtenlerin oranı çok ciddi bir yükseliş göstermiş ve 51.09% olmuştur. Bu oran Mart 2021 anketinde 41%, Haziran 2021de ise 31.44% idi.
Son bir hafta içerisinde kendisini sıkca huzurlu hissedenlerin oranında da ciddi bir düşüş yaşanmış ve 47.88% olmuştur. Bu oran Mart 2021 anketinde 68.74%, Haziran 2021’de ise 69.11% idi.
Son bir hafta içerisinde kendisini depresif hissettiğini belirtenlerin oranı 20.67% olmuştur. Bu oran Mart 2021 anketinde 19.8%, Haziran 2021’de 23.83% idi.
Son bir hafta içerisinde sıkca geleceğe güvenle baktığını belirtenlerin oranında ise çok ciddi bir düşüş yaşanmaya devam etmektedir. Mart ayında bu oran 60.6% iken Haziran anketinde 41.72%ye düşmüş, Eylül 2021’de ise 27.58% olmuştur. Toplumda her 4 kişiden sadece yaklaşık bir tanesinin geleceğe güvenle bakabildiği bir dönemde yaşıyor olmamızın sosyal ve siyasi etkilerinin de çok büyük olacağını öngörmek yanlış olmayacaktır.
Son bir hafta içerisinde kendisini sıkca öfkeli hissettiğini belirtenlerin oranında da ciddi bir artış yaşanmış ve 36.85% olmuştur. Bu oran Mart 2021 anketinde de 29%, Haziran 2021’de ise 29.01% idi.
SOSYAL GÜVEN
Sizce genel olarak insanlara guvenilebilir mi yoksa insanlarla iletisimde herzaman cok dikkatli mi olmak gerekir?
| Insanlarla her zaman çok dikkatli olmak gerekir | Genellike insanlara güvenilir | ||||||||||
| 00 | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | |
| Dönem | Sosyal Güven (0-10) |
| Mart 2015 | 2.49 |
| Haziran 2015 | 1.72 |
| Eylül 2015 | 2.15 |
| Ocak 2016 | 3.17 |
| Nisan 2016 | 2.69 |
| Temmuz 2016 | 2.01 |
| Ekim 2016 | 2.04 |
| Ocak 2017 | 3.50 |
| Nisan 2017 | 2.02 |
| Temmuz 2017 | 3.02 |
| Ekim 2017 | 2.04 |
| Şubat 2018 | 3.49 |
| Haziran 2018 | 3.48 |
| Eylül 2018 | 2.04 |
| Aralık 2018 | 3.85 |
| Mart 2019 | 2.79 |
| Haz 2019 | 2.96 |
| Eylül 2019 | 3.69 |
| Aralık 2019 | 4.43 |
| Mayıs 2020 | 2.04 |
| Haziran 2020 | 2.02 |
| Eylül 2020 | 2.19 |
| Aralık 2020 | 2.79 |
| Mart 2021 | 3.30 |
| Haziran 2021 | 3.69 |
| Eylül 2021 | 3.24 |
Bu dönemde sosyal güven oranında yeniden bir düşüş yaşanmış ve 10 üzerinden 3.24 olmuştur. Kendini depresif hisseden, geleceğe umutla bakamayan toplumda bireylerin birbirlerine olan güven oranında da düşüşler yaşanması doğaldır.
