Küçük Asyalılar: 100 yıl önce “uyruğu belirsiz” ibaresiyle Kıbrıs’a çıkan mülteciler

Küçük Asyalı Kıbrıslılar Derneği Başkanı Mona Savvidou-Theodoulou, Küçük Asya Felâketinin* 100. yıldönümü vesilesiyle Kıbrıs Haber Ajansına (KHA) verdiği mülâkatta “100. yıldönümü hafızanın, tarihin, kültürün, trajik bir dönüm noktasıdır” dedi.

Kıbrıslıların 1922’de Küçük Asya mültecilerini nasıl karşıladığı sorusuna Küçük Asya Kıbrıslılar Derneği Başkanı, Küçük Asya mültecilerinin bilinmeyen bir yere yabancı olarak geldiklerini ve Britanya sömürge yönetiminin revir, yerleşim ve yaşam koşulları için malî garantiler verilmedikçe karaya çıkmalarına izin vermediğini söyledi. Karaya çıkan mültecilerin kimlik kartlarındaysa ‘Uyruğu belirsiz’ ibaresi yer aldı.

Savvidou-Theodoulou ayrıca Kıbrıs Kilisesi’nin, dönemin Başpiskoposu III. Kyrilos ile birlikte, Britanya Yüksek Komiseri, Londra Belediye Başkanı ve Canterbury Başpiskoposu’na yaptığı başvurularla takdire şayan bir mücadele verdiğini belirterek mülteci bakım komitelerinin kurulduğunu ve Britanya yönetiminin talep ettiği fahiş meblağları temin etmek için tüm kiliselerde para toplandığını ve böylece Küçük Asya mültecilerinin karaya çıkmasının sağlandığını da vurguluyor.

Savvidou-Theodoulou ayrıca, Ermenilerin sığınacakları bir memleketleri olmadığı için Ada’ya çıkmalarına izin verildiğini hatırlatıyor.

Küçük Asyalı Kıbrıslılar Derneği Başkanı, Kıbrıs’ta Küçük Asya’nın ve Küçük Asya halkının anısının korunmasının birçok şekilde gerçekleştirildiğini ifade ediyor.

Derneğin öncelikli kaygısının, mültecilerin anlaşılması zor kimliğini bilinmezlikten ve sessizlikten çıkarmak. Dernek Kıbrıs’taki Küçük Asya mültecilerini tespit etmek ve belgelemek ve elbette beraberlerinde getirdikleri hafızayı korumak için harekete geçmiş durumda.

Savvidou-Theodoulou, Küçük Asya Felâketinin 100. yıldönümü vesilesiyle yapılan veya yapılacak olan faaliyetler hakkında sorulan bir soru üzerine, Birliğin birçok etkinlik ve faaliyet planladığını söyleyerek şunları dile getiriyor: “Yayın çalışmalarımızla (bugüne kadar 17 kitap yayınladık), bilimsel çalışmalarımızla (tarih, Kıbrıs arşivleri, kalıntılar, Karamanlıca ve Koleksiyonumuzun eski kitaplarını inceleyen, 7 konferans, 13 kitap sunumu) ve aynı zamanda sanatsal çalışmalarımızla (13 sergi ve yarışma, vb. vb. hafızanın korunmasına önemli ölçüde katkıda bulunuluyor”.

Küçük Asyalı Kıbrıslılar Derneği Başkanı son olarak KHA ile, “Başpiskopos III. Makarios Vakfı Bizans Müzesi’nde Küçük Asya Eserleri Daimî Koleksiyonu olarak 560 eserin sergilendiği bir müze kuruldu ve yine Başpiskopos III. Makarios Vakfı Galerisi’nde Küçük Asya üzerine 27 eserin sergilendiği bir galeri oluşturuldu. III. Makarios Vakfı’nın ev sahipliğinde bir Kütüphane ve Limasol’daki Sanat ve Edebiyat Evi’nin ev sahipliğinde bir Kütüphane faaliyete geçmiş durumda” bilgilerini de paylaştı.

kha/gazedda

*Küçük Asya Felaketi, Yunan tarih yazımında Küçük Asya Ordusu’nun Eylül 1922’de Mustafa Kemal komutasındaki Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Ordusu’na uğradığı yenilgi sonucu Küçük Asya Seferi’nin son bulmasına verilen isimdir.