Kıbrıs Radyo Yayın Kurumu – Hazırlayan: Vula Harana
“Eğlence’de tilkiler dolanıyor” başlıklı haber, geçenlerde Filelefteros gazetesinde yer alıyordu. Bugün sizlere bu konuda daha geniş bilgiler vereceğiz ve ayrıca Kıbrıs tilkisi hakkında da kısa bir araştırma yaptık. Bu vesileyle, bulduklarımızı size aktaracağız.
***
Özellikle akşamları ve sabahları, birçok Eğlence sakini tarafından görülen bu beklenmedik ziyaretçilerin insanlardan pek tedirgin oldukları söylenemez. Zira kimi yerlerde tilkilerin yavrularıyla salına salına dolaştığı görülmüş.
Av İdaresi ve Fauna Ofisi yetkililerinden Petros Anayotos, fenomeni “normal” olarak nitelendirdi ve Eğlence’deki mağaraların yanısıra bölgenin ormanlara yakınlığına da bağladı. Anayotos “Eğlence’de, yaklaşık on yıl kadar önce, sakinlerden bize tilki gördüğünü söyleyenler çoktu. Hatta avlularına kadar bile giriyorlarmış. Şimdi, evlerin sayısı arttığı için çok sık tilki gören olmuyor ” diye ekledi.
Aynı zamanda Pedieos yani Kanlıdere’deki şerit parkta da çok sayıda tilki olduğu tahmin ediliyormuş. Şerit parkta yürüyüşe çıkan insanların pek çok kez tilkiyle karşılaştığı oluyormuş. Özellikle insanların parktaki kedi ve köpekler için bıraktıkları yiyecekler nedeniyle yürüyüş alanlarına yaklaşıyorlarmış.
Tilkinin koruma altında olan bir tür olduğunu ve öldürülmesinin –iyi ki- cezası olduğunu hemen belirtelim. Sadece tavuk çiftliklerine saldırı durumlarında, o da Av İdaresi Dairesi kır bekçilerinin huzurunda yapılabiliyor.
Petros Anayotos, Eğlence sakinlerine, tilkilerin ekosistemin dengesinde önemli rol oynadığını; çünkü Eğlence mağaralarındaki kemirgenlerle beslendiğini söyledi ve halkı tilkilerden korkmamaya çağırdı.
Eğlence eski Belediye Başkanı yeni Savunma Bakanı Haralambos Petridis de “Yılın bu zamanında tilkilerin küçük yavruları olduğunu belirtmekle birlikte, bunun onları agresif yapmadığını ve endişelenecek bir durum olmadığı” şeklinde bir açıklama yaptı.
Kıbrıs tilkisini tanıyalım
Konu vesilesiyle Kıbrıs tilkisini biraz tanımak ve sizlere de tanıtmak istedik.
Bilimsel adı Vulpes vulpes indutus olan Kıbrıs tilkisi, endemik bir alt türdür ve Kıbrıs’taki tek etçil memelidir. Hayvancılık ve av hayvanları için zararlı bir tür olarak kabul edildiğinden, geçmişte acımasızca avlandığı için nüfusunda önemli bir azalma görüldü. Bununla birlikte, günümüzde birçok bilimsel çalışma, zararlı kemirgen ve çekirge popülasyonlarının azalmasına yardımcı olduğu için doğal ekosistemler ve tarımda da faydalı bir role sahip olduğu gibi, kümes hayvanları ve hayvan popülasyonları üzerinde çok küçük bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.
Kızıl tilki, en çok 10 kilo kadar olup tüm tilki türlerinin en büyüğüdür. Kuyruğu oldukça uzundur ve beyazdır, kulakları ve bacaklarının önü siyahtır. Sivri ve dik kulakları, sivri bir burnu ve kalın bir kuyruğu vardır.
Tilki her yerde yaşayan bir hayvandır ve çeşitli yiyeceklerle beslenir. Menüsünde meyveler, çekirdekli türler, çeşitli bitki türleri, kemirgenler, tavşanlar, kuşlar, böcekler, sürüngenler ve yumurtalar vardır.
Her tür habitata uyum sağlama kabiliyeti nedeniyle tilki, adanın her yerinde bulunur: dağlık kesimlerde, ova ve kıyı bölgelerinde, yoğun ormanlarda, çalılıklarda, parklarda ve hatta gıda mevcudiyetine bağlı olarak yerleşim bölgelerinin yakınlarında. Genellikle mağaralarda, sık çalılıklarda veya açtığı zemindeki deliklerde yaşar. Yuvaya çok sık girip çıktıklarından dolayı yuvaları karakteristiktir.
Kızıl tilkinin üreme mevsimi Ocak-Şubat ayları arasında başlar. Gebelik süresi yaklaşık 50 ila 55 gün sürer ve gözleri kapalı gri renkli 3 ila 8 kadar yavru doğurur. Yavrular gözlerini 11-14 günlükken açarlar ve 6 ila 12 haftada sütten kesilirler. Beslenmeleri hem anne hem baba tarafından sağlanır. Sonbahara kadar ebeveynleriyle birlikte yaşayan genç tilkiler daha sonra yavaş yavaş yuvadan ayrılır ve bağımsızlaşır.
Tilki oldukça zeki bir hayvandır ve genellikle kurnazlıkla tanımlanır. Zekası, hızı ve esnekliği ile birlikte gelişmiş hisleri onu yetenekli ve verimli bir avcı yapar. Genellikle içgüdüsel olarak sahip olduğu insana güvensizliği nedeniyle geceleri aktiftir. Faaliyetleri değişiklik gösterir ve mevcut hava koşullarından doğrudan etkilenir. Soğuk gecelerde genellikle inine kapanır, oysa sıcak ve nemli geceler geziler ve avcılık için ideal koşullardır.
Tilkiyi korumak için ne yapabiliriz?
Çevrenin ve Kıbrıs doğasının korunmasına katkıda bulunabileceğimiz birçok yol var. Tilkinin yayılma alanını çevreleyen alanlarda yerleşim ve ziraatten kaçınabiliriz mesela. Ve unutmayalım ki, tilki içgüdüsel bir güvensizlik ve insan korkusu duymasına rağmen, bir tilkinin insana saldırması pek görülmez. Bu nedenle biz de onlara saldırmaktan kaçınabiliriz. Ne dersiniz, yapabilir miyiz?
