Dar gündemimizi bir tarafa bırakıp, ekonomi ve salgında küresel olarak neler olup bittiğine bakarsak; omicron varyantının ciddi bir iş kaybına neden olduğu görülüyor. Bunun en büyük göstergesi ABD istihdam verileri.
Bir tahmine göre ABD’de haftada 10 milyon kişi omicrondan etkileniyor ve bunun %60’ı çalışan kesimden. 6 milyon çalışan x 5 iş günü desek; 30 milyon iş günü kayıp var.
Bunun büyüme rakamlarını olumsuz etkilemesi kaçınılmaz. İş görmeyen insanların artması işgücü talebine bu da doğal olarak ücretleri yukarı yönlü hareket etmesine neden olacak. Üretim maliyetlerini de yukarı çıkması enflasyon sorununun devam etmesi anlamına geliyor.
Tüm bunlara bir de, jeopolitik riskler (Ukraya – rusya gerilimi), İran İsrail gerilimi, Çin’in 0 covid politikasının tedarik zinciri üzerinde yaratacağı unsurları da hesaba katıp, omicronun tüm ekonomilerde benzeri daralmaları yaratacağını düşünürsek küresel anlamda ekonomide yavaşlama kaçınılmaz.
Buna bir de FED’in sıkılaştırma politikalarına geri dönüşü eklenirse, artık ucuza borçlanmanın da mümkün olmayacağını söyleyebiliriz.
Tüm bunlara Türk ekonomisindeki kendi kendine yaratılan kırılganlıkları da eklersek, 2022’nin zor bir yıl olacağı açık.
Özetle gelişmekte olan ekonomiler için karanlık bir döneme girişin ilk sinyali verildi. Muhtemelen koşullar mart itibarı ile daha sert olacak. Özellikle Kıbrısın kuzeyi gibi ithalata aşırı bağımlı ekonomiler için yıkıcı olan döenm dış şokların birleşen etkisiyle çok daha yıkıcı olacak.
Yerel koşulların kötü yönetilmesi ise işin tuzu biberi…
Tüm bunları ifade etmeyi ve en azından risk olarak olsun hesaba katmamış yapıların yapacağı seçim ve bunun sonucu, krize olacak etkisi ne mi olur?
Gerçekçi olursak şöyle diyebiliriz; gelen dalgalar o kadar büyük ve Kıbrıs’ın kuzeyi seçim yapsa dahi mevcut bütçe ile seçilenin eline verilecek olan araçlarla krize müdahale etme alanı o kadar güç ki sonuçta ortaya çıkan Mağusa Türk Gücü – Gönyeli maç sonucunun etkisinin ekonomik krize etkisi ne kadar olursa o kadar olacak… Başka bir deyişle, seçimin etkisi, seçim süreci sonundaki mental rahatlamanın hane halkı bütçesine olan etkisi kaç gün sürecekse o kadar etkili olacak.