kktc’de en son 1 Şubat 2020’de yapılan değişiklikle asgari ücret brüt 3.820 TL ve net 3.323 TL olarak belirlenmişti. Aynı tarihte dolar 5,98 Tl, Sterlin 7,90, Euro ise 6,60 tl bandında seyretmekteyken 5 ay içinde dolar %21,24, sterlin ise %20,63 artış gösterdi. Bugün ise dolar 7,25, Euro 8,54 ve Sterlin 9,53 TL’ye yükselirken, dövizlerdeki artış ve TL’nin değer kaybı her gün devam etmekte. Buna bağlı olarak alım gücü düşüyor.
Ev kiralarının sterlin üzerinden, marketlerin dolara endeksli olduğu kktc’de maaşlar TL cinsinden ödenmektedir. Dövizin hızlı yükselişi karşısında doğal olarak market fiyatları haftalık olarak güncellenmekte, artan pahalılık karşısında satın alma gücü her gün düşmektedir. Buna karşın asgari ücretle ilgili bir düzenlemeye gidilmemesi, asgari ücretin anlamı ve amacıyla çelişmektedir.
Asgari ücret belirlenirken, temel göstergeler hane halkı bütçesi ve güncel harcama eğilimleri olarak alınarak gerçekçi bir referans noktası oluşturulmalıdır. O açıdan şu an ifade edilen rakamların gerçekliği bir anlamda muammadır. Bu anlayış çerçevesi malesef ülkemizde kurulmuş değil. Ancak dövizden dolayı gittikçe emeğin değer kaybettiği görülmekte, alım gücü hızlı bir şekilde azalmaktadır.
Ekonomi veya sektörler büyürken, döviz endeksli piyasada alım gücünün sürekli azalması bizlere daha fazla eşitsizlik durumunun ortaya çıktığını göstermetkedir. Bu noktada asgari ücret artışı konusunda veriye dayalı reform ihtiyacı dışlanmamalıdır.
3 bin 323 TL olan net asgari ücret bugünkü kurdan sterline çevirdiğimizde, yaklaşık olarak 348 sterline denk gelmektedir. Ülkemizde ev kiralarının 300-350 sterlin civarlarında seyrettiğini düşünürsek, asgari ücret kazanan bir kişi ev kirasını ödeyemeyecek durumdadır. Ki tanımı gereği asgari ücret minimum temel ihtiyaçları karşılaycak en düşük ücret olmalıdır.
Ülkemizde maalesef ki asgari ücret belirlenmesi at pazarlığı biçiminde tarafların anlık öngörülerine dayanıyor. Temel de asgari ücretin anlamı 4 kişilik bir ailenin hayatını makul bir biçimde geçirebilmesi için gerekli ücret olarak görülürken, asgari yaşam ücreti ülkemizde, tek asgari ücret uygulamasından dolayı aslında maaşlar için eşik olmuş durumdadır. Bu da garson da olsanız, bankacı da olsanız hemen hemen asgari ücret civarında kazanmanızla sonuçlanmaktadır.
Oysa ki, ücret politikasında asgari yaşam bedeli yanında sektörün durumu, sektörün yanında emeğin verimliliği gibi konular da devreye girmelidir. Kıbrısın kuzeyinde, asgari ücret denildiğinde at pazarlığı ardından da enflasyon oranına göre artış akla gelmektedir.
Gazedda Kıbrıs
Gazedda'yı hem yaşatabilmek hem de içeriklerini daha da zenginleştirebilmek için okuyucu katkısına ihtiyacımız var. Bağımsız ve özgür olmak, öyle kalmak ve bu sesi yaygınlaştırmak, daha fazla paylaşmak istiyoruz. Bunun da yolu sizlerin desteğinden, yani yurttaşların, Gazedda’yı sahiplenen insanların gönüllü oluşturacakları fondan geçmektedir. Gazedda’ya patreon üzerinden destek olabilirsiniz. https://www.patreon.com/gazedda
