Kaynak: The Guardian
Çeviri: Aycan Akçin
Türkiye’deki yüzlerce Suriyeli mülteci, “gönüllü geri dönüş” anlaşmalarıyla kandırıldıktan sonra, savaşın yıktığı anavatanlarına dönmeye zorlandı.
Bunlar, Uluslararası Af Örgütü’nün Cuma günü yayınlanan ve en az 20 zorla yasadışı sınırdışı edilme vakasının belgelendiği raporların iddiasıdır.
Türkiye, komşu ülkede savaştan kaçan yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor; bu durum, ülkenin cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için iç siyasetten giderek artan bir baş ağrısı haline geldi.
İnsanları zorla Suriye’ye geri yollamak yasadışı olmasına ve ciddi bir insan hakları ihlali riski doğmasına rağmenTürkiye, Suriye’ye geri gönderilen herkesin bunu ‘gönüllü’ olarak yaptığını iddia ediyor.
Türk yetkililer, 315 bin kişinin gönüllü olarak Suriye’ye döndüğünü söyledi. Ancak, Temmuz ve Eylül ayları arasında Türkiye’den Suriye’ye sınırdışı edilen kişilerin raporuna göre, Türk yetkililer mültecileri “güvenli bölgeler” oluşturmadan önce otobüslerle Suriye’ye geri götürdü.
Araştırmacıların konuştuğu sınırdışı edilen kişilerden bazıları, “gönüllü geri dönüş” belgelerini imzalamaya zorlamak için dövüldüklerini veya şiddetle tehdit edildiklerini söyledi. Bazıları ise bu belgenin ne olduğunu sordularında kayıt belgesi veya bir gözaltı merkezinden battaniye temin edildiğine dair bir onay veya Türkiye’de kalma isteğini ifade eden birşey olduğu bilgisinin verildiğini kaydetti.
Rapor, bu sınır dışı edilmelere ilişkin resmi istatistiklerin bulunmayışını kabul eder; ancak, kişilerle yapılan onlarca görüşmeye dayanarak, yasadışı sınırdışı edilme sayısının yüzlerce olabileceğini ve “gönüllü geri dönüş” belgelerinin imzalanmasında birçok kişinin zorlandığı veya yanlış yönlendirildiğini öne sürmektedir.
Raporda vurgulanan vakalar arasında Halepli 39 yaşında bir baba olan Qasim (takma isim), polis memurlarının altı gün boyunca Türkiye’nin Konya’daki bir polis karakolunda gözaltında tutulduğu sürede “Bir seçeneğiniz var. Bir ya da iki ay ya da bir yıl hapiste yatarsın- ya da Suriye’ye gidersin. ” şeklinde konuştuklarını söyledi.
Bir başka olayda, Suriyeli bir Hıristiyan olan John, Türk yetkililerinin kendisine: “Avukat talep edersen seni altı ya da yedi ay içerde tutacağız ve sana şiddet uygulayacağız” diyerek benzer bir hikaye anlattı.
Uluslararası Af Örgütü’nün mülteci ve göçmen hakları konusundaki araştırmacısı Anna Shea şunları söyledi: “Şimdiye kadarki geri göndermeler pek çok şey olabilir ama güvenli ve gönüllü olmadığı kesin.”