• Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası
Pazar, Temmuz 6, 2025
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazeddakıbrıs
24 °c
Nicosia
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
  • ANA SAYFA
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
        • PENNA
      • DÜNYADAN YAZARLAR
        • PROJECT SYNDICATE
    • RÖPORTAJ
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • TÜM İÇERİK
Bulamadık
Tümünü Gör
Gazedda
Bulamadık
Tümünü Gör
Ana Sayfa HABER KIBRIS

Türk Lirası’na yine neler oluyor? – Engin Kara

Gazedda Gazedda
29 Mart 2019
Okuma Süresi: 4 dk
A A
Türk Lirası’na yine neler oluyor? – Engin Kara
https://bsky.app/profile/gazeddakibris.bsky.socialhttps://www.threads.net/@gazeddakibris

Bir zamanlar, İstanbul’daki bir fenni sünnetçinin dükkânının vitrininde, büyük bir çalar saat varmış. Dükkânın önünden geçenler, vitrinde neden çalar saat olduğunu merak eder dururmuş. Bir gün, adamın biri dayanamamış, dükkâna girip sünnetçiye sormuş:

“Vitrine neden çalar saat koydun?”…

Sünnetçi cevap vermiş:

“Ya ne koysaydım?”

Londra swap piyasasında Türk Lirası faizlerinin %1000’lere yükselmesinin ardından yaşanan şaşkınlık ve hayal kırıklığı, tam da bu hikayeyi akla getiren cinsten.

Piyasalar, ne olmasını bekliyordu ki?

***

Son günlerde dövizdeki şiddetli dalgalanmaların ve hemen akabinde swap faizlerinin %1000’lere yükselmesinin nedeni ne? Önce bu soruyu cevaplamaya çalışayım.

Yaşananların tetikleyicisi, Financial Times gazetesinde geçtiğimiz hafta Çarşamba (19 Mart) günü, Türkiye ekonomisi üzerine yayınlanan bir makaleydi. Laura Pitel imzalı makalede, Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu sorunlar özetleniyordu. 19 Mart sabahı yazıyı okuduğumda ilk düşündüğüm şey,  TL’nin değer kaybedeceğiydi, nitekim de öyle oldu.

Makalenin en önemli kısımlarından bir tanesi, kamu bankalarının son dönemde ekonomide oynadığı rolle ilgiliydi; kamu bankalarının, yüksek borcu nedeniyle aslında batık (yazarın ifadesiyle, “zombi”) durumda olan özel şirketlere  kredi vererek, onları ayakta tutmaya çalıştığı ifade ediliyordu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın, makale yayınlandıktan hemen bir gün sonra,  döviz rezervleriyle ilgili yaptığı açıklama da, kamu bankalarının son dönemde ‘kurtarıcı’ rolüne soyunduğunu doğrular nitelikteydi. Veriler döviz rezervlerinde, ‘anlamlandırılamayan’, ciddi bir düşüş olduğunu gösteriyordu. Görünen o ki, merkez bankasının döviz rezervleri, kamu bankaları aracılığıyla, özel sektörün döviz borçlarının ödenmesinde kullanılıyordu. Bu yolla, ‘örtülü bir müdahaleyle’, döviz düşük seviyelerde tutulmaya çalışılıyordu.

Bir gün sonra, yani 21 Mart günü de dünyanın ünlü yatırım bankası JP Morgan’ın Türkiye analistinin, müşterilerine gönderdiği raporda, özellikle döviz rezervlerindeki hızlı düşüşe dikkat çekiliyor ve Türk Lirası’nda değer kaybı beklendiği belirtiliyordu.

Bütün bu gelişmeler, yabancı yatırımcıları tedirgin etti. Türk Lirası cinsindeki pozisyonlarını kapatmak isteyen yabancı yatırımcıların, yükümlülüklerini ödeyebilmeleri için TL temin etmeleri gerekti. Ancak Türk bankaları, Türkiye ekonomi yönetiminden aldıkları direktifler doğrultusunda, yabancı bankalara Türk Lirası satmayı reddedince, uluslararası piyasalarda Türk Lirası kıtlaştı ve bunun sonucu olarak Türk Lirası’nın fiyatı (faizi) arttı.

Yabancı yatırımcıların bu şeklide köşeye sıkışması gelecek açısından kötü bir haber. Çünkü özellikle özel sektörün yüklü miktardaki döviz borcu nedeniyle Türkiye’nin yüklü yabancı finansmana ihtiyacı var. Bu finansmanı sağlayacak olan da bugün canı yanan yabancı yatırımcılar.

Şimdi diyeceksiniz ki; ‘Türkiye ekonomisindeki derin ekonomik sorunların varlığı, bir süredir bilindiği halde, yabancı yatırımcılar Türk Lirası varlıklarını neden çok daha önce satmadılar?’

Kuşkusuz, finansal piyasa oyuncularının amacı, yatırımlarına yüksek getiri elde etmektir. Bu uğurda da zaman zaman büyük riskler almaktan çekinmezler. Geçtiğimiz yaz sonu yaşanan ‘döviz krizinin’ hemen akabinde, Eylül ayında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faizleri %24’e yükseltmesi, Türk Lirası’nı yabancı yatırımcının gözünde çekici hale getirdi ve yabancı yatırımcı o dönemde, az önce işaret ettiğim o büyük riski almayı tercih etti.

***

Finansal piyasalarda yaşananlar buzdağının görünen yüzü. Buzdağının görünmeyen ve ne yazık ki finansal piyasalar kadar ilgi çekmeyen kısmında, durum daha da vahim.

Türkiye özel sektörü bir süredir derin bir krizde. 2018 yılının son üç ayına ait ekonomik veriler, bir önceki yılın aynı dönemine göre, özel sektörün ekonomik faaliyetlerinde ciddi bir gerileme olduğuna işaret ediyor. Bu dönemde, özel tüketim harcamalarında %9 düşüş yaşanırken, yatırım harcamalarındaki düşüş %13 seviyesinde. Yine aynı dönemde, ithalatta çok daha keskin bir düşüş var.  Bu oran, %25. Bütün bunlara bağlı olarak da işsizlik oranında %18 artış gerçekleşti.  Konut fiyatlarında ise reel bazda yaklaşık %13’lük bir düşüş var.

Bu düşüşün artarak devam edeceğini düşünüyorum. Yabancı yatırımcıların Türkiye’yi, ekonomik ve siyasi riskler açısından, Yunanistan, Irak ve Pakistan ile aynı kategoriye koyuyor olması da bu öngörümü destekler nitelikte.

Yaz sonu dövizde yaşanan ani ve keskin tırmanışın sona ermesi ve döviz piyasasının sakinleşmesiyle, gerek Türkiye’de gerekse Kuzey Kıbrıs’taki siyasiler, ‘döviz düşüyor, durum normale dönüyor, sorunlu dönem bitti’ benzeri açıklamalar yaparken, defalarca durumun hiç de öyle olmadığını yazdım. Ekonominin toparlanması için öncellikle özel sektörün borç sorununun çözülmesi gerekiyor. Kamu bankaları aracılığıyla kredi verdirip özel sektörü kurtarmaya çalışmak, taşıma suyla değirmen döndürmeye benzer ve işe yaramadığı da zaten ortada. Bu tür operasyonlar, özellikle bu tür dönemlerde, hayati önem taşıyan döviz rezervlerinin erimesine neden oluyor. Ancak mevcut siyasi sistem ve oyuncularla, bunun başarılabileceğini düşünmüyorum.

Dünya Türkiye’de yaşanan ekonomik çöküntüyü konuşuyor. Örneğin, dün Guardian Gazetesi’nde, Türkiye’de yaşananların, sıkıntılı günlerden geçmekte olan dünya ekonomisinde büyük bir krize neden olma ihtimalinden bahsediliyordu. KKTC Başbakanı’nın, tam da böyle bir dönemde,  ekonomik akıl almak için Ankara’da en üst düzeyde toplantılar gerçekleştiriyor olması da üzücü ve bir o kadar da trajik bir durum!

Gazedda

Gazedda

Gazeddakıbrıs yurttaş gazeteciliği anlayışı ile yayın yapan, yurttaştan yana taraf olan ve gazetecilikte meslek etiği ilkelerine inanan bir yayın organıdır. Gazeddakıbrıs her koşulda barıştan yanadır.

Öğretmenler İddialara Cevap Verdi: Çocuk Yönlendirildi, Yalan Haberlerle Öğretmenler Hedef Gösterildi
KIBRIS

Öğretmenler İddialara Cevap Verdi: Çocuk Yönlendirildi, Yalan Haberlerle Öğretmenler Hedef Gösterildi

Gazedda
23 Mart 2025

Bekir Paşa Lisesi öğretmenleri Eğitim Bakanlığı'nın Disiplin Tüzügü'nde yapmış olduğu değişiklikle okulda yaşandığı iddia edilenlere cevap verdi, çocuğa yapılan yönlendirme ve yalan haberlere işaret etti.

Devamı içinDetails
Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün
KIBRIS

Gençlik Federasyonu’ndan Polise: DAÜ’deki Garabet Tutumdan Dönün

Gazedda
23 Mart 2025

Gençlik Federasyonu açıklamasında 22 Mart Cumartesi akşamı, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olayların demokratik değerler ve ifade özgürlüğü açısından endişe verici olduğu belirtildi.

Devamı içinDetails
KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor
KIBRIS

KTOEÖS: Öğretmenlere Yönelik Sahte Hesaplar Üzerinden Sosyal Medyada İtibarsızlaştırma Kampanyası Ve Provokasyonlar Yapılıyor

Gazedda
23 Mart 2025

KTOEÖS, öğretmenlere yönelik, sahte hesaplar, troller üzerinden, sosyal medyada kasıtlı ve organize bir itibarsızlaştırma kampanyası olduğuna dikkat çekerek manipülasyon ve bilinçli provokasyonların kabul edilemez olduğunu belirtti.

Devamı içinDetails
Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe
KIBRIS

Barolar Birliği: Yargının Tarafsızlığına Yönelik Bir Darbe

Gazedda
22 Mart 2025

Kıbrıs Türk Barolar Birliği, İstanbul Barosu’nun görevden alınmasını avukatlık mesleğinin demokratik temsiline, yurttaşların savunma hakkına ve yargının tarafsızlığına yönelik bir darbe olarak yorumladı.

Devamı içinDetails
Tabipler: Türkiye’de Yaşanan Olayları Derin Bir Endişeyle İzliyoruz
KIBRIS

Tabipler: Türkiye’de Yaşanan Olayları Derin Bir Endişeyle İzliyoruz

Gazedda
22 Mart 2025

Kıbrıs'ta tabip ve hekim sendikaları yayınladıkları ortak açıklamada Türkiye'de son günlerde yaşanan olayları derin bir endişeyle izlemekte olduklarını belirtti.

Devamı içinDetails

YAZARLAR

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri
Umut Bozkurt

Ortaokullarda Başörtüsü Yasağının Kaldırılmasının Düşündürdükleri

Umut Bozkurt
23 Mart 2025
Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor
Konuk Yazar

Sizin Bu Suskunluğunuz Bizi Sağır Ediyor

Konuk Yazar
22 Mart 2025
Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar
Engin Kara

Kırılgan Ahlaklar, Kamusal Sorumluluklar

Engin Kara
22 Mart 2025
Çalıyor

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

Baf Okulları Biyodizel İçin 17 Ton Yemeklik Yağ Topladı

KIBRIS
Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

Romanya’da Rusya Yanlısı Aday Yeniden Reddedildi, Aşırı Sağcılar Polisle Çatıştı

DÜNYA
“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

“Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz”: Edip Akbayram Hayata Veda Etti

SANAT
Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

Zelenski’yi Kameralar Önünde Aşağıladılar

DÜNYA
“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

“Emekli” Tavuklar Kıbrıs Zeytinliklerinde “Çalışıyor”

İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

Cyprus Mail Yurttaşlara Sordu: Kıbrıs’ı Yabancılara Mı Satıyoruz?

KIBRIS

İzel Seylani: Birlikte hayal etmeyi başardığımızda… | Video

SANAT
İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

İsrail’in yerle bir ettiği Gazze havadan görüntülendi | Video

DÜNYA
Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

Yunanistan’da ABD tanklarına barikat: Katiller evinize dönün

DÜNYA
Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

Scholz’un konuşması kesildi: “Filistinlilerin kanı sizin ellerinizde” | Video

DÜNYA

Instagram

Takip et

  • Bekir Paşa Lisesi öğretmenleri Eğitim Bakanlığı
  • Tutuklanan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu paylaşımında TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı hedef alarak “Korkunun ecele faydası yok! Öyle de yenileceksin! Böyle de yenileceksin. Haklılığımıza, cesaretimize, tevazumuza, güler yüzümüze yenileceksin!” dedi.

https://gazeddakibris.com/imamoglu-demokrasi-meydanlarinda-sesinizi-yukseltin/
  • Tel Aviv’de toplanan onbinlerce kişi, Netanyahu
  • Güney Kore, Japonya ve Çin dışişleri bakanları, Kore Yarımadası
  • 21 Mart Dünya Irkçılık Karşıtı Gün nedeniyle Kıbrıs
  • "AKP’nin Kuzey Kıbrıs’a yaptığı müdahaleleri beni de herkes gibi rahatsız ediyor. Ancak o rejimin buraya dayattığı politikaların hıncını başını örten orta okul öğrencilerinden çıkarmamalıyız."

https://gazeddakibris.com/ortaokullarda-basortusu-yasaginin-kaldirilmasinin-dusundurdukleri/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social
  • Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan ve beraberindekiler, CHP
  • Gençlik Federasyonu açıklamasında 22 Mart Cumartesi akşamı, Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) kampüsünde yaşanan ve kamuoyuna yansıyan olayların demokratik değerler ve ifade özgürlüğü açısından endişe verici olduğu belirtildi.

https://gazeddakibris.com/genclik-federasyonundan-polise-daudeki-garabet-tutumdan-donun/?utm_source=instagram-business&utm_medium=jetpack_social

Gazedda Sosyal Medya

SON EKLENENLER

Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

Siyaset Bilimci Şebnem Oğuz: Erdoğan Muhalefeti Bölmeye ve Uysal Bir Muhalefet Yaratmaya Çalışıyor

3 ay önce
ABD’den Türkiye İle İlgili Yorumunu Yeniledi: Yakından Takip Ediyoruz

ABD’den Türkiye İle İlgili Yorumunu Yeniledi: Yakından Takip Ediyoruz

4 ay önce
Türkiye’de Gençler Sokakta: “Aile Yılı Değil, Direniş Yılı”

Türkiye’de Gençler Sokakta: “Aile Yılı Değil, Direniş Yılı”

4 ay önce
Kayyum İddialarına Karşı CHP’den Olağanüstü Kurultay Kararı

Kayyum İddialarına Karşı CHP’den Olağanüstü Kurultay Kararı

4 ay önce
Kuir Kıbrıs: Bu Yıl Onur Yürüyüşü Sadece Bir Kutlama Değil, Aynı Zamanda Varoluş Mücadelesidir

Kuir Kıbrıs: Bu Yıl Onur Yürüyüşü Sadece Bir Kutlama Değil, Aynı Zamanda Varoluş Mücadelesidir

4 ay önce

Gazedda Facebook

Gazedda Facebook
Gazedda

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

  • Künye
  • Dayanışma
  • İletişim
  • Gizlilik Politikası

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Bulamadık
Tümünü Gör
  • Ana Sayfa
  • HABER
    • KIBRIS
    • DÜNYA
    • İKLİM KRİZİ | EKOLOJİ
    • SANAT
    • KORONAVİRÜS
  • MULTİMEDYA
    • GAZEDDAPOD
    • GAZEDDAWEBTV
  • YORUM
    • EDİTORYAL KOLEKTİF
    • GAZEDDABLOG
      • GAZEDDA YAZARLARI
      • GÜNEYDEN YAZARLAR
      • DÜNYADAN YAZARLAR
    • RÖPORTAJ

© 2025 Gazeddakıbrıs - Copyleft

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız. Gizlilik ve Çerezler Politikası sayfamızı ziyaret edin.