Küresel Karbon Projesi bilim ekibine göre, 2022 ‘de küresel karbon emisyonları rekor seviyelerde seyrediyor ve ısınmanın 1,5°C ile sınırlandırılması için acilen ihtiyaç duyulan düşüşe dair bir işaret yok.
Mevcut emisyon seviyelerinin devam etmesi halinde, 1,5°C’lik küresel ısınma eşiği yüzde 50 olasılıkla aşılacak.
Yeni rapor 2022’de toplam küresel CO2 emisyonlarının 40,6 milyar ton (GtCO2) olacağını öngörüyor. Bu artış, 2021 yılına kıyasla yüzde 1 oranında artarak 36,6 GtCO2 seviyesine ulaşması öngörülen fosil yakıt emisyonlarından kaynaklanıyor; bu miktar 2019 yılı COVID-19 öncesi seviyelerin biraz üzerinde.
Petrol, emisyon artışının bir numaralı sebebi
Ormansızlaşma gibi arazi kullanım değişikliğinden kaynaklanan emisyonların 2022 yılında 3,9 GtCO2 olacağı tahmin ediliyor.
2022 yılı için öngörülen kömür ve petrol kaynaklı emisyonlar 2021 seviyelerinin üzerinde ve petrol toplam emisyon artışına en çok neden olan kalem olarak öne çıkıyor.
Petrol emisyonlarındaki artış, büyük ölçüde COVID-19 pandemisi kısıtlamalarının ardından uluslararası havacılığın gecikmeli toparlanmasıyla açıklanabilir.
Fotoğraf: Reuters
Hindistan’da emisyonların yüzde 6 artması bekleniyor
Başlıca emisyona neden olanlar ülkeler için 2022 tablosu farklılıklar gösteriyor:
Emisyonların Çin (yüzde 0,9) ve AB’de (yüzde 0,8) düşeceği, ABD (yüzde 1,5) ve Hindistan’da (yüzde 6) artacağı, dünyanın geri kalanında ise toplamda yüzde 1,7 artacağı öngörülüyor.
Küresel ısınmayı yüzde 50 olasılıkla 1,5°C ile sınırlamak için kalan karbon bütçesi 380 GtCO2‘ye düştü (emisyonlar 2022 seviyelerinde kalırsa dokuz yıl sonra aşılacak) ve 2°C ile sınırlamak için 1230 GtCO2’ye düştü.
2050’ye kadar sıfır CO2 emisyonuna ulaşmak için artık her yıl yaklaşık 1,4 GtCO2 azaltım gerekecektir ki bu, COVID-19 kapanmalarından kaynaklanan 2020 emisyonlarında gözlemlenen düşüşle karşılaştırılabilir ve gerekli eylemin ölçeğini vurguluyor.
İklim değişikliği kara ve okyanus yutaklarının CO2 alımını azalttı
Karbonu emen ve depolayan karalar ve okyanuslar, CO2 emisyonlarının yaklaşık yarısını almaya devam ediyor. Ancak iklim değişikliği, 2012-2021 yılları arasındaki on yıllık dönemde CO2’in okyanus ve kara yutakları tarafından alımını sırasıyla tahmini yüzde 4 ve yüzde 17 oranında azalttı.
Öte yandan bu yılın karbon bütçesi, fosil emisyonlarındaki uzun vadeli artış hızının yavaşladığını gösteriyor.
Ortalama artış 2000’li yıllarda yılda yüzde 3’lük artışla zirve yaparken, son on yıldaki büyüme yılda yaklaşık yüzde 0,5 oldu.
‘Yavaşlama ihtiyacımız olandan çok uzak’
Exeter Üniversitesi, East Anglia Üniversitesi (UEA), CICERO ve Münih Ludwig-Maximilian Üniversitesi‘nden oluşan araştırma ekibi bu yavaşlamayı memnuniyetle karşılıyor ancak bunun ‘ihtiyacımız olan emisyon azaltımından çok uzak’ olduğunu belirtiyor.
Bulgular, dünya liderleri iklim krizini görüşmek üzere Mısır’da COP27’de bir araya gelmişken açıklandı.
‘Küresel fosil CO2 emisyonlarında bir artış görüyoruz’
Araştırmayı yöneten Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü’nden Profesör Pierre Friedlingstein, “Bu yıl, hızlı bir düşüşe ihtiyacımız varken küresel fosil CO2 emisyonlarında bir artış daha görüyoruz” dedi ve ekledi:
“Bazı olumlu işaretler var, ancak COP27’de bir araya gelen liderlerin, küresel ısınmayı 1,5°C’ye yakın bir seviyede sınırlama şansımız olması için anlamlı adımlar atmaları gerekiyor. Küresel Karbon Bütçesi rakamları iklim eylemi konusundaki ilerlemeyi izliyor ve şu anda gereken eylemi göremiyoruz.”
‘Bir dönüm noktasındayız’
UEA Çevre Bilimleri Okulu’nda Royal Society Araştırma Profesörü Corinne Le Quéré şunları söyledi:
“Bulgularımız, bu yıl salgın ve küresel enerji krizlerinden kaynaklanan emisyon modellerindeki türbülansı ortaya koyuyor. Hükümetler temiz enerji yatırımlarını hızlandırarak ve ağaçları kesmek yerine dikerek karşılık verirlerse, küresel emisyonlar hızla düşmeye başlayabilir.
Bir dönüm noktasındayız ve dünyada yaşanan olayların bizi, küresel iklimi istikrara kavuşturmak ve artan riskleri azaltmak için emisyonlarımızı azaltmaya yönelik acil ve sürekli ihtiyaçtan uzaklaştırmasına izin vermemeliyiz.”
Arazi kullanımı değişiklikleri, özellikle de ormansızlaşma, önemli bir CO2 emisyonu kaynağı (fosil emisyonlarından kaynaklanan miktarın yaklaşık onda biri). Endonezya, Brezilya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti küresel arazi kullanım değişikliği emisyonlarının yüzde 58’ine katkıda bulunuyor.
Yeniden ağaçlandırma veya yeni ormanlar yoluyla karbon tutma, ormansızlaşma emisyonlarının yarısını dengeliyor ve araştırmacılar, ormansızlaşmanın durdurulmasının ve ormanların yenilenmesi ve genişletilmesine yönelik çabaların artırılmasının, emisyonları azaltmak ve ormanlarda karbon tutmayı artırmak için büyük bir fırsat oluşturduğunu belirtiyor.
‘Atmosferik CO2 konsantrasyonları 2022’de sanayi öncesi seviyelerin yüzde 50 üzerine çıkabilir’
Küresel Karbon Bütçesi raporu, atmosferik CO2 konsantrasyonlarının 2022 yılında ortalama milyonda 417,2 parçacığa ulaşarak sanayi öncesi seviyelerin yüzde 50’den fazla üzerine çıkacağını öngörüyor.
2022’deki 40,6 GtCO2 toplam emisyon projeksiyonu, şimdiye kadarki en yüksek yıllık toplam olan 2019’daki 40,9 GtCO2 değerine yakın.
100’den fazla bilim insanından oluşan uluslararası bir ekip tarafından hazırlanan Küresel Karbon Bütçesi raporu, hem karbon kaynaklarını hem de yutaklarını inceliyor.
Rapor, yerleşik metodolojiler üzerine inşa edilen yıllık, hakemli bir güncelleme sağlıyor. Raporun 2022 baskısına (17th yıllık rapor) bağlantıdan ulaşılabiliyor.
