“Kıyamet Buzulu” önümüzdeki 5 yıl içinde parçalanabilir

ABD’li bilim insanları, Antarktika’daki en büyük buzullardan biri olan Thwaites’in ön kısmında büyük ve tehlikeli bir çatlak tespit etti. Küresel deniz seviyelerindeki büyük etkisinden dolayı “Kıyamet Buzulu” olarak da anılan yapının gelecek beş yıl içinde bir arabanın ön camı gibi parçalanabileceği açıklandı. Araştırmacılar, deniz seviyelerindeki ani artışların birbiri ardına felaketlere yol açabileceği konusunda uyardı.

Bilim insanları Antarktika’daki en büyük buzullardan biri olan Thwaites’in ön kısmında, sadece beş yıl içinde kırılmasına yol açabilecek ‘endişe verici bir çatlak’ bulunduğunu açıkladı. Araştırmacılar, Thwaites Buzulu’nun erimesinin şu anda küresel deniz seviyesindeki  artışının yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturduğunu söyledi.

Yeni veriler, okyanusların ısınmasının Thwaites Doğu Buz Sahanlığı’nın (TEIS) buzulun geri kalanına tutunması için bir sabitleme noktası görevi gören denizaltı sığlığı veya kıyısı üzerindeki kontrolünü kaybetmesine neden olduğunu gösteriyor. 

“Küresel deniz seviyelerinde büyük bir artışa neden olacak”

Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında sunulan uydu görüntülerinde, TEIS boyunca uzanan birkaç büyük ve çapraz çatlaklar yer aldı. Araştırmacılar, sunum sırasında “Bu yüzen buz rafı parçalanırsa, Thwaites Buzulu’nun erimesi hızlanacak ve deniz seviyesinin yükselmesine katkısı yüzde 25’e kadar artacak” dedi.

Uluslararası Thwaites Buzulları İşbirliği’nin (ITGC) ABD baş koordinatörü buzul bilimci Prof. Dr.  Ted Scambos ise, “Muhtemelen on yıldan kısa bir süre içinde buzulun önünde dramatik değişiklik artacak” dedi.

Hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış çalışmaların bu yöne işaret ettiğini bildiren Scambos, “Bu, durum Thwaites’in hızını artıracak ve buzulun tehlikeli kısmını etkili bir şekilde genişletecek” diye konuştu.

“Bir arabanın ön camı gibi parçalanacak”

Bununla birlikte, çalışmanın başyazarı Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Erin Pettit, büyüyen çatlağın, tıpkı bir otomobilin ön camı gibi çatlayarak yüzlerce küçük parçaya ayrılacağı konusunda uyardı.

Petit şunları söyledi: , “Buz rafının daha zayıf ve daha güçlü alanlarını haritaladık. Kırıkların buz tabakasında hızla ilerleyebileceğini modelledik. Sonuçta, beş yıl gibi kısa bir süre içinde, rafın parçalanacağını öngörüyoruz. TEIS’in orta kısmı, buz akışına paralel olarak hizalanmış belirgin bir bazal kanalın yüzey ifadesi dışında, belirgin yüzey yarıkları ve pürüzsüz yüzey topografyasına sahip değildir. 

Bu pürüzsüz yüzeye rağmen, yere nüfuz eden radar, yerel hidrostatik dengede olmayan çok sayıda bazal yarık dahil olmak üzere zayıf bir ince buz bölgesi ve karmaşık bazal topografya gösteriyor. Bu yerel dengesizlik, buz sahanlığının bu kritik bölümünü daha da zayıflatan yüksek dikey kesme gerilmelerinin varlığını kanıtlıyor.” 

Birden çok faktör var

Diğer taraftan uzmanlar, “Kıyamet  Buzulu”nun erimesinde tek sorumlunun küresel ısınma olmadığını aktardı.Ağustos ayında yapılan farklı  bir araştırma, Thwaites Buzulu’nun iklim değişikliği etkisinin yanı sıra Dünya’nın kendisinden gelen ısı nedeniyle eridiğini buldu.

Deniz seviyesinin yükselmesi üzerindeki etkisinden dolayı “Kıyamet Buzulu”  olarak adlandırılan Thwaites Buzulu, Batı Antarktika’nın 16 ila 25 km derinliğinde olduğu için, Dünya’nın kabuğundan gelen ısı ile çarpışıyor.

Son yılda 600 milyar ton buz kaybetti

Öte yandan, New York Times tarafından NASA JPL’den alınan veriler kullanılarak yapılan 2017 analizine göre, Thwaites Buzulu 1980’den bu yana en az 600 milyar ton buz kaybetti.