Merkez Bankası 2021 yılı ilk çeyrek bültenine göre, yılın ilk çeyreğinde kamu maliyesi 229,2 milyon TL açık verdi.
Merkez Bankası, dünya ekonomisinin genel görünümü ile KKTC ekonomisi ve bankacılık sektörü ile ilgili güncel istatistiki verilere ve değerlendirmelere yer verilen 2021 yılı ilk çeyrek bültenini yayımladı.
Bültene göre, 2021 mali yılının birinci çeyreğinde bütçe gelirleri 1.614,6 milyon TL ve bütçe giderleri ise 1.843,8 milyon TL olarak gerçekleşti. Böylelikle, 2021 yılı birinci çeyreğinde kamu maliyesi 229,2 milyon TL açık verdi.
Vergiler kaleminde 8,6 düşüş
Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8,6 düşüş yaşayarak 976,2 milyon TL olurken, bütçe gelirleri içinde ikinci en yüksek paya sahip olan vergi dışı gelirler kalemi ise 2020 yılı aynı döneminde 544 milyon TL seviyesinde iken, 2021 yılı birinci çeyreğinde 488,4 milyon TL seviyesine düştü. Böylelikle, vergi gelirleri ve vergi dışı gelirler kalemlerinin toplam bütçe gelirleri içindeki payları sırasıyla yüzde 60,5 ve yüzde 30,2 oldu.
2021 yılı birinci çeyreğinde bütçe giderleri içerisinde en büyük paya sahip ilk iki kalem ise cari transferler ve personel giderleri olup, sırasıyla 805,0 milyon TL ve 708,1 milyon TL olarak gerçekleşti.
İlgili kalemlerin toplam bütçe giderleri içindeki payı ise cari transferler için yüzde 43,7 ve personel giderleri için ise yüzde 38,4 oldu.
“Birinci çeyrekte, yılın tamamında yapılması öngörülen net iç borçlanma tutarının yarısı gerçekleşti”
2021 Mali Yılı Bütçe Yasası’nın Türkiye Cumhuriyeti’nden alınacak hibe, yardım ve kredilerin yanı sıra 830 milyon TL net iç kaynak yaratılarak bütçe giderlerinin karşılanmasını öngördüğünün belirtildiği bültene göre Maliye Bakanlığı, birinci çeyrekte, yılın tamamında yapılması öngörülen net iç borçlanma tutarının yaklaşık yarısını gerçekleştirdi ve geriye kalan üç çeyrek için net 419 milyon TL borçlanma imkânı kaldı.
“En yüksek fiyat artışı mobilya ve ev aletleri kaleminde”
KKTC enflasyon gelişmelerine de yer verilen bültende, 2021 yılı ilk çeyreğinde ülkede bir önceki aya göre enflasyon oranlarının ocak, şubat ve mart aylarında sırasıyla yüzde 0,48, yüzde – 0,02 ve yüzde 1,39 olarak gerçekleştiği hatırlatıldı..
2021 yılının ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon ocak ayında yüzde 13,65, şubat ayında yüzde 12,93 ve mart ayında ise yüzde 13,97 oldu.
2021 yılı mart ayı sonunda yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu sektörler ise yüzde 34,87 ile mobilya ve ev aletleri, yüzde 21,39 ile sağlık ve yüzde 18,29 ile ulaştırma kalemleri oldu. 2021 yılı mart ayı sonu itibarıyla en düşük fiyat artışı ise yüzde 5,07 ile eğlence ve kültür kaleminde oldu.
“İhracat yüzde 22,6 artış gösterirken, ithalatta ise yüzde 23,1 düşüş gerçekleşti”
KKTC Ticaret Dairesi tarafından açıklanan dış ticaret verilerine göre, 2020 yılı dördüncü çeyreğinde ihracat ve ithalat rakamlarının sırasıyla 18,5 milyon ve 331,1 milyon ABD doları olarak gerçekleştiğinin kaydedildiği bültene göre, 2020 yılı toplam rakamları ise ihracatta 101,1 milyon ABD doları, ithalatta ise 1.220,6 milyon ABD doları oldu. 2020 yılında, bir önceki yıla göre toplam ihracat yüzde 22,6 artış gösterirken, toplam ithalatta ise yüzde 23,1 düşüş gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranlarına bakıldığında 2019 ve 2020 yıllarında sırasıyla yüzde 5,19 ve yüzde 8,28 olarak gerçekleştiği görüldü.
“Bankacılık sektörünün aktif toplamı yüzde 6,82 artış gösterdi”
Bültene göre, 2021 yılı ilk çeyreğinde bankacılık sektörünün aktif toplamı bir önceki çeyreğe göre yüzde 6,82 artarak 54.052 milyon TL’ye yükseldi. Bankacılık sektörü aktif toplamı bir yıllık dönemde ise yüzde 28,69 artış gösterdi. 2021 yılı mart ayı itibarıyla sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük payı yüzde 55,45 ile brüt krediler, ikinci en büyük payı ise yüzde 29,22 ile nakit ve nakit benzeri kalemler oluşturdu.
2021 yılı mart ayı itibarıyla işletme kredileri 19.929,9 milyon TL ile krediler içerisinde birinci sırada yer alırken, 6.512,4 milyon TL ile tüketici kredileri ikinci sırada yer aldı. Sektörün pasif toplamı içerisinde yüzde 82,84 ile en büyük pay kalemi olan mevduat ise 2021 yılı ilk çeyrek itibarıyla bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 7,15 artarak 44.774,9 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.
Türlerine göre bankacılık sektörü mevduat toplamına bakıldığı zaman, 32.055,9 milyon TL ile tasarruf mevduatının, mevduatın vade dağılımına bakıldığı zaman ise yüzde 52,32 ile 1 ay vadeli mevduatın en büyük paya sahip olduğunun ortaya konduğu bültene göre, Bankacılık sektöründe mevduatın krediye dönüşüm oranı 2021 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 1,89 puan azalarak yüzde 66,93 seviyesine geriledi.
Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği standart rasyosu (SYSR) 2021 yılının birinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,02 puanlık bir artışla yüzde 10 olan yasal sınırın üzerinde, yüzde 15,93 düzeyinde gerçekleşti. Banka grupları bazında incelendiğinde SYSR, kamu eliyle yönetilen bankalarda yüzde 13,76, özel sermayeli bankalarda yüzde 12,40 ve şube bankalarında ise yüzde 21,50 olarak gerçekleşti.
Bankacılık sektöründe TP mevduatın, TGA hariç TP krediye dönüşüm oranı 2021 yılı mart ayı itibarıyla bir önceki çeyreğe göre yüzde 91,89’dan yüzde 87,49’a gerilerken, YP mevduatın TGA hariç YP krediye dönüşüm oranı yüzde 50,83’ten yüzde 51,53’e yükseldi. TP ve YP mevduatın TGA hariç krediye dönüşüm oranı 2020 yılı mart ayında sırasıyla yüzde 78,14 ve yüzde 55,56 olarak gerçekleşti. 2020 yılı boyunca TP mevduatın TP krediye dönüşüm oranında artış yaşanırken, YP’de ise düşüş gerçekleşti.
