İran’da ahlak polisi (İrşad Devriyeleri) lağvedildi

İran genelinde iki aydan uzun bir süredir devam eden protestoların fitilinin ateşlenmesine yol açan Mahsa Amini’yi ölümü öncesinde göz altına alan İrşad Devriyeleri feshedildi.

Günlük dilde ahlak polisi olarak bilinen teşkilat 2006 yılında dönemin cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad tarafından iffet ve tesettür kültürünü yaygınlaştımak amacıyla kurulmuştu.

ISNA haber ajansının haberine göre İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri ahlak polisinin yargı  sisteminin bir parçası olmadığını ve kaldırıldığını söyledi.

Açıklamadan bir gün önce de Muntazari, Meclis ve Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Devrim Yüksek Konseyi’nin başörtüsü konusu üzerinde çalıştığını ve yakın zamanda sonucun açıklanacağını söylemişti.

İran’da başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan Mahsa Emini’nin polis nezaretinde ölümü üzerine başlayan protestolar, ülkede 1979’dan bu yana uygulanan zorunlu başörtüsü yasasının kaldırılması veya esnetilmesi taleplerini yeniden gündeme getirmişti.

İran yönetiminin, iki buçuk ayı geride bırakan ve ülkede görülen en uzun süreli yönetim karşıtı protestolardan biri sayılan gösteriler sonrasında zorunlu başörtüsü uygulamasından vazgeçmeyi kabul etmese de muhafazakar Reisi hükümeti döneminde artan denetimlerin azaltılabileceği düşünülüyor.

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyelerince gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi, ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.

Resmi kaynaklardan olaylarda sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılsa da ölü sayısı hakkında net bilgi verilmiyordu.

Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 29 Kasım’daki bir konuşmasında, ülkede yaklaşık iki buçuk aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Kurumu (IHR) ise 29 Kasım’da yayımladığı raporda, Mahsa Emini’nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 448 protestocunun öldüğünü bildirmişti.

Ülke medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 60’dan fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.