İklim ve LGBTİ+ aktivisti moda tasarımcısı Westwood yaşamını yitirdi

Punk hareketinde önemli bir rol oynayan öncü İngiliz moda tasarımcısı Dame Vivienne Westwood, 81 yaşında Londra’da öldü.

Sahibi olduğu modaevinin temsilcileri, Westwood’un perşembe günü Londra’nın güneyindeki Clapham’da “ailesiyle çevrili olarak huzur içinde” öldüğünü; hayatının son anına kadar ise tasarım yapmak, kitabı üzerinde çalışmak ve sanat eserleri üretmek de dahil olmak üzere sevdiği şeyleri  yapmaya devam ettiğini açıkladı.

Eşi ve yaratıcı ortağı Andreas Kronthaler, “Kalbimde Vivienne ile devam edeceğim. O bana hayatımı sürdürmem için pek çok şey verdi. Teşekkürler hayatım” dedi.

Nonbinary tasarımlarıyla öne çıktı

1941’de Derbyshire‘ın Tintwistle köyünde doğan Westwood’un ailesi, 1957’de Londra’ya taşınmış ve bir moda eğitimi olmayan Vivien Westwood burada kendini yetiştirmişti. Sex Pistols grubunun manejeri Malcolm McLaren‘le ilişkisi sırasında 1971’de Chelsea’de açtığı küçük dükkan, Sex Pistols da dahil olmak üzere birçok punk ve grubunun uğrak yeri haline geldi.

70’li yıllarda punk ve yeni dalga stili ile adını epey duyurmuş ve modanın en büyük isimlerini giydirmişti. Non-binary tasarımları, aktivizm sloganlı tişörtleri ve düzene karşı tavırlarıyla moda sahnesinde öne çıkan isimlerinden biri oldu. Kışkırtıcı ve bazen tartışmalı tasarımları ile punk estetiğini tanımlamaya başlayan modacı; tarihsel referansları, klasik terziliği ve romantik süslemeleri daha sert ve bazen açıkça politik mesajlarla harmanlayarak İngiltere’nin en ünlü moda tasarımcılarından biri haline geldi.

Podyumda aktivizm

Westwood’un tasarım imparatorluğu milyonlarca sterlinlik bir işletmeye dönüştüğünde bile, tasarımcı aktivist çizgisini kaybetmedi. Punk kültürünü modaya dahil etmekte ve daha geniş kitlelere ulaştırma konusunda önemli bir rol üstlendi. Moda sektörüne dahil olduğu ilk günlerden itibaren İngiltere monarşisinden alınan simgeleri tersine çevirerek politik olarak “doğru” bir şekilde yeniden tanımlamaya çalıştı.

Kadın ve LGBTİ+ hakları, iklim krizi ve daha pek çok konuyu podyuma taşıdı.

Beraberindeki çok sayıda sanatçı ile birlikte Birleşik Krallık‘ın Avrupa Birliği’nde kalmasını savunan bir açık mektuba da imza attı ve WikiLeaks‘in kurucusu Julian Assange‘ın ABD’ye iade davası sırasında ona destek verdi. İadeyi protesto etmek için kendini bir kuş kafesine astı ve 2022’de Assange ve eşi Stella Moris‘in düğünlerinde giydikleri giysileri tasarladı.

İklim krizi eylemleri

2000’lerin ortalarında, odağını iklim krizine çevirdi. 2007’de Propagandaya Aktif Direniş başlıklı bir manifesto yayınladı ve burada şöyle yazdı: “Bir seçeneğimiz var: Bir seçeneğimiz var: Daha kültürlü ve dolayısıyla daha insan olmak – ya da seçmeyerek, kendi zekamızın kurbanı olan yıkıcı ve kendi kendini yok eden bir hayvan olmak (Olmak ya da olmamak).

Bir tüketim karşıtı olarak Westwood, kendi ticari çıkarlarını da baltalamaktan çekinmedi. 2010 yılında AAP‘ye şunları söylemişti: “İnsanlara sadece kıyafet almayı bırakın diyorum. Bu yaşam armağanına sahipken neden onu korumayalım? Yıkımın kaçınılmaz olduğu tavrını benimsemiyorum. Bazılarımız bunu durdurmak ve insanların hayatta kalmasına yardımcı olmak istiyor.”

2015 yılında da hidrolik kırma çalışmalarını protesto etmek için dönemin başbakanı David Cameron’un Oxfordshire’deki evine bir tank sürmüştü. Bir vejeteryan olan Vivienne Westwood, Stella McCartney de dahil olmak üzere diğer üst düzey tasarımcıların yanı sıra kürkün perakende satışının yasaklanması için İngiliz hükümeti nezdinde kulis yaptı.

Modaya katkılarından dolayı Westwood’a 2006 yılında İngiltere’de “Dame” unvanı verildi.

No Man’s Land isimli web sitesinde düzenli olarak iklim adaleti ve sosyal adalet konuları üzerine yazan modacı geçen ay Vincent Van Gogh‘un “Ayçiçekleri” tablosuna domates çorbası atan (LİNK) iklim aktivistlerine de destek beyanınında bulunmuştu. “Gençler çaresiz. Üzerinde “Petrol Durdurun” yazan bir tişört giyiyorlar. Bir şeyler yapıyorlar.”

Ölümünün ardından tasarımcıyla sık sık iş birliği yapan model Karen Elson, Instagram’da şunları yazdı:

“Kadınlık, cinsiyet kavramlarını yerle bir etti ve modanın iklim açısından daha iyi işler yapmasını talep eden ilk kişilerden biri oldu. Şimdiye kadar tanıştığım, en zahmetsiz, en orijinal insanlardan biriydi. Moda, sanat ve kültür camiası; nasıl giyindiğimizi ve ne giydiğimizi şekillendiren devasa bir kadının kaybının yasını tutacak.”