Guatemala’da ‘şirketleri kayıran’ bütçeye öfke: Kongre binası ateşe verildi

Orta Amerika ülkesi Guatemala’da binlerce kişi, sosyal hizmetlerde kesintiye giden 2021 yılı bütçesine karşı sokağa döküldü. Devlet Başkanı Alejandro Giammattei’nin istifasının istendiği eylemlerde, Kongre binasının bir bölümü ateşe verildi.

Kongre’de geçtiğimiz çarşamba günü sabaha karşı kabul edilen 12.9 milyar dolarlık bütçede kamu borcunun artması öngörülürken, sağlık, eğitim, insan hakları ve adalet sistemine ayrılan kaynaklarda kesinti planlanıyor. Biri hâlâ devam eden yıkıcı fırtınaların ve korona salgınının gölgesinde geçen bir yılın ardından, hizmetlerde kısıtlamaya giden bütçe planı öğrencilerden iş dünyasına geniş bir kesimi öfkelendirdi. 

‘Hükümete yakın şirketlerin projelerine öncelik verildi’

Muhalefete göre yeni bütçede, hükümetle bağlantısı bulunan şirketlerin üstleneceği büyük altyapı projelerine öncelik verilirken, pandemi kaynaklı toplumsal ve ekonomik sorunlar gözardı ediliyor. Bütçenin, ülkede dikkatlerin iki yıkıcı fırtınanın üzerinde olduğu bir dönemde kabul edilmesi de tepki çekiyor. 

‘Kendi yemeklerine daha fazla para ayırdılar’

Giammattei’nin imzası öncesinde başkent Guatemala City’de sokaklara dökülen binlerce kişi, devlet başkanının istifasını istedi. 25 yaşındaki bir katılımcı, Reuters’a demecinde “Kongre, milletvekillerinin kendi yemeklerine yoksul insanlara ayırdığından daha fazla para ayırdı” diyerek sokaktaki tepkiyi özetledi.

Protestocuların büyük kısmı kentin ana meydanında barışçıl bir şekilde yürürken, bir grupla polis arasındaki gerilimin ardından gösteriye şiddet karşıştı. Kongre binasındaki bazı ofislerin camları kırıldı ve yapının bazı noktaları ateşe verildi. Binadan çıkan kalın duman kente yayıldı.

Af Örgütü’nden çağrı

Polisle çıkan çatışmada en az 14 kişi gözyaşartıcı gazdan zehirlenirken, 22 kişi  gözaltına alındı. Uluslararası Af Örgütü ise gözaltılar sırasında orantısız güç kullanımı, gözyaşartıcı gazın ayrım yapmaksızın kullanımı ve şüphelilere kötü muamele nedeniyle Guatemalalı yetkililere soruşturma açılması çağrısında bulundu.

Kendi yardımcısı ‘istifa edelim’ dedi

Giammattei, bu büyük gösteriden bir gün önce yaptığı açıklamada ‘bütçeyi izah etmek için gereken herkesle görüşeceğini’ söylemiş; bazı sektörlerle olası değişiklikler için görüşmelere başladığını belirtmişti. Giammattei’nin kendi başkan yardımcısı Guillermo Castillo ise bütçe planına karşı çıktığını açıklayıp, hem kendisinin hem devlet başkanının ‘ülkenin iyiliği için’ istifa etmesi gerektiğini söylemişti.. 

Giammattei iktidara, korona virüsü pandemisinden kısa süre önce, ocak ayında geldi. Pandemi sırasında alınan önlemler Guatemala’nın zaten zayıf durumdaki ekonomisine zarar verirken, ülkeyi geçtiğimiz günlerde peş peşe vuran Eta ve Iota kasırgalarının maddi hasarı henüz belirlenmiş değil. En az 60 kişinin yaşamını yitirdiği, birçok kişinin kaybolmasına yol açan kasırgaların ardından on binlerce aile evsiz kalmış durumda.