‘Google ve Facebok Türkiye’de iktidar medyasını kayırıyor’

Uluslararası Basın Enstitüsü‘nün (IPI) yayımladığı raporda, Türkiye‘de bağımsız medya ile iktidara yakın medya kuruluşlarının sahip olduğu olanaklar ve bu iki gruptaki yayın organlarının performansı kıyaslandı.

DW Türkçe‘nin aktardığı raporda, Türkiye’de sayıları artan yeni yayın organlarının giderek daha geniş kitlelere ulaşsa da Google ve Facebook gibi platformların algoritmalarının okuyucuları ya da izleyicileri daha çok hükümet yanlısı internet sitelerine yönlendirdiği, bu nedenle bağımsız yayıncıların “ana akım” olarak adlandırılan rakipleriyle rekabette dezavantaj yaşadığı belirtildi.

Avusturya merkezli enstitünün raporunda, bağımsız yayın organlarının sosyal medyadaki gücü şöyle aktarıldı: 

Bağımsız yayıncıların sosyal medyadaki etkileşimi, iktidar medyasına kıyasla yüzde 16,5 daha yüksek. Takipçi sayısındaki artıştan viral içerik sayısına dek hemen her boyutta ve platformda bağımsız medya egemen. Örneğin bağımsız yayıncıların haberleri, Facebook’ta, iktidar medyasına kıyasla 5 kat daha fazla etkileşim alıyor.”

Raporda, Google’ın internet kullanıcılarını çok büyük oranda iktidar yanlısı haber sitelerine yönlendirdiğine dair görüşlere de yer verildi: 

En yüksek arama hacmine sahip olan haberlerle ilgili aramalarda Google, kullanıcıların yüzde 90,6’sını üç adet iktidar yanlısı haber kuruluşuna yönlendiriyor. Arama motorundan farklı bir algoritmaya sahip olan Google Haberler ise iktidar medyasına yüzde 73,8, bağımsız medyaya ise yüzde 26,2 oranında yer veriyor. Özetle Google; yaygın dijital erişimleri, yoğun sosyal medya etkileşimleri ve kullanıcı tarafında artan talebe rağmen bağımsız medyaya, iktidar medyasına kıyasla çok daha az dijital trafik ve reklam geliri sağlıyor.”

Türkiye’ye farklı standart

Raporda, Google için “İktidar medyasının, demokratik toplumu hedefleyen nefret söylemi ve dezenformasyon içeriklerinin sesini artırmayı sürdürüyor” eleştirisi getirilirken şirketin Türkiye’deki algoritmik tercihlerinin diğer ülkelerdeki standartlarından farklı işlediği belirtildi:

“Google örneğin ABD’de, Türkiye’ye kıyasla kullanıcılara haber kaynakları konusunda çok daha geniş ve güvenilir bir menü sunuyor.” 

Raporda ayrıca YouTube algoritmasının bağımsız ve iktidar yanlısı medya kuruluşları tarafından üretilen hangi videoları, nasıl öne çıkardığı da haritalaştırıldı.

Türkiye’den 28 yaygın ve yerel medya kuruluşunun mercek altına alındığı rapor, IPI Türkiye Ulusal Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya ve gazeteci Burak Ütücü tarafından hazırlandı.

Kızılkaya, yayımladıkları raporla ilgili olarak şunları söyledi: “Geçmişin ana akım medyası bugün neredeyse tamamen iktidarın kontrolüne girdi. Rapor, yükselmekte olan bağımsız medyanın dijital etkisinin iktidar medyasını aşmaya başladığını sayısal olarak gösteriyor.

Bağımsız medya parçalı olduğu için bu kolayca görülemese bile, aslında bu kuruluşların haberleri çok geniş ve aynı zamanda çeşitlilik arz eden bir kitleye erişiyor. Ancak Google ve Facebook başta olmak üzere dijital eşik bekçilerinin iktidar medyasını kayıran pratikleri, bağımsız medyayı baskılayan bir unsur olarak öne çıkıyor.”