AktüelDünyakoronavirusAvrupa’da evden çalışmak zorunluluk mu oluyor?

Almanya’da evden çalışmanın zorunluluk hale getirilmesini isteyenlerin sayısı artıyor. Avrupa’nın bazı ülkelerinde çoktan bu konuda yasal düzenlemeler yapılmış ve hatta para cezaları konmuş durumda.

Deutsche Welle Türkçe‘nin haberine göre bir Twitter kullanıcısı “Dört gün evden çalışabiliyorum ve istifa etmeye çok yakınım” diyor. Başkaları şeflerinin anlayışsızlığından ve koronavirüse yakalanma korkusuna rağmen büroya gitme mecburiyetinde olmaktan şikayetçi. Almanca Twitter’da #MachtBueroszu (Büroları kapatın) etiketi altında haftalardır öfkeli bir hava esiyor ve hükümetten evden çalışma konusunda yasal bir düzenleme getirmesi isteniyor. Spiegel dergisinin kamuoyu araştırma enstitüsü Civey’e yaptırdığı bir ankete göre Almanların yarıdan fazlası koronavirüs pandemisi nedeniyle evden çalışmanın bir zorunluluk haline getirilmesinden yana.

Yeşiller Partili siyasetçiler ve hekimler uzun süredir evden çalışmanın yaygınlaştırmasını talep etse de insanların çoğu bürolarda çalışmaya devam ediyor. Hans Böckler Vakfı’nın yaptığı bir araştırmaya göre sadece yüzde 14’lük bir kesim işlerini evde halledebiliyor. Nisan ayında ise evden çalışma oranı yüzde 27 olarak ölçülmüştü.

Evden çalışma zorunluluğu Almanya’da siyasetin gündeminde

Evden çalışmanın zorunlu hale getirilip getirilmemesi siyasetin de gündeminde. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in eyalet başbakanlarıyla 19 Ocak tarihinde yaptığı toplantıda da konu ele alındı. Zirvenin sonuç bildirgesinde işverenlere çalışanlara evden çalışma imkanı sunma mecburiyeti getirildi ve Çalışma Bakanlığı’nın konuyla ilgili bir talimatname hazırlayacağı belirtildi. Öncesinde Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de çalışanlara “eğer mecbur değillerse” büroya gitmeme çağrısında bulundu. Steinmeier şirketlerin, insan kaynakları ve yöneticilerin bunu mümkün kılması gerektiğini söyledi.

Dünya Tabipler Birliği Başkanı Frank Ulrich Montgomery, evden çalışmayı engelleyen şirketlere para cezası verilmesini de talep etti. Kimilerine bu talep abartılı gelse de birçok Avrupa ülkesinde uzunca bir süredir günlük hayatın bir parçası oldu bile. Bazı örnekler:

Fransa ve Belçika’da para cezası

Fransa’da 14 Ekim tarihinden beri evden çalışma imkanının olduğu tüm iş kolları bunu yapmakla da yükümlü. Evden çalışmayı zorunlu kılmanın hedefi, işyerindeki bulaşmayı engellemekten ziyade otobüs ve trenlerin tıkabasa dolu olmasının ve buralardaki bulaşmanın önüne geçmek. Fransa’da istisna, işyerlerinde bazı özel aletlere ihtiyaç duyan mimar ve mühendisler için geçerli. Onlar çalışamaa saatlerinin bir kısmını büroda geçirebiliyorlar. Belçika’da iş akışının güvenceye alınması şartı var.

Bu düzenlemelere rağmen yine de Belçikalıların çoğu bürolarına gidiyor. Hükümet de bu yüzden şirketlere ihbarsız denetimleri artırdı. Para cezaları ise bir hayli yüksek. Çalışanlarını düzenlemelere uygun bir şekilde evde çalışmaya göndermeyen şirketler 48 bin euroya kadar para cezası ödemek zorunda.

İskoçya ve Portekiz’de de evden çalışma yükümlülüğü var

İskoçya’da da evden çalışma birkaç gündür zorunlu. Even çalışmanın istisna değil kural olması isteniyor. İskoç hükümetinin Cumartesi günü korona kısıtlamalarını sertleştirdiğini açıkladığı metinde “Mevcut şartlar altında evinizi terk etmek için çok ciddi bir özrünüzün olması gerek” deniyor. Ancak iş evden halledilemediği takdirde işe gidilmesi gerekiyor.

Portekiz’de de geçen haftadan bu yana evden çalışma “her nerede mümkün olabiliyorsa” aynı zamanda da zorunlu hale getirildi. Başbakan Antonio Costa konunun karara bağlanması için çalışanla işveren arasında bir anlaşmaya gerek olmadığını söyledi.

Hollanda’da zaten çalışma hayatının bir parçası

Korona krizi patlak vermeden önce de Hollanda’da evden çalışma örneğin Almanya’ya göre çok daha yaygındı. 2016 yılında “esnek çalışma yasası” ülkede yürürlüğe girdi. Ancak yasa çalışanın evden çalışma hakkı talep etmesini mümkün kılmıyor. İşveren evden çalışma arzusunu reddebiliyor, ancak bunu yazılı olarak gerekçelendirmekle yükümlü. Pandemi nedeniyle Hollanda’da bazı siyasi partiler bu yasanın sertleştirilmesi gerektiğini savunuyor.

Hollanda’da evden çalışma oranları bir hayli yüksek. RTL Nieuws’ün haberine göre Hollanda’da çalışanların yüzde 45 ile 56’sı işlerini eve taşıdı. Yaz mevsiminde de yaklaşık yüzde 35’lik bir kesim daha sık evden çalıştığını ifade etmişti.

Uzmanlar sayıların yüksekliğini Hollanda’daki çalışma kültürüyle ilişkilendiriyor. Çalışma hayatında hiyerarşinin zayıf ve denetimden ziyade güvene dayalı olduğu belirtiliyor. Ayrıca faaliyetini çoğunlukla evden sürdüren elemanı olmayan serbest çalışanların oranı da yaklaşık yüzde 12 ile bir hayli yüksek.

İsviçre: Yorum meselesi

İsviçre’de de hafta başından itibaren evden çalışma zorunlu hale getirildi. Şubat ayı sonuna kadar evden çalışmak mecburiyet. Ancak düzenleme yoruma açık. “Faaliyetin biçiminin” bunu mümkün kılması gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca even çalışmanın “orantılı bir külfetle hayata geçirilebilir” olması gerektiği belirtiliyor.

Avusturya tartışıyor

Avusturya’da da evden çalışma yükümlülüğünün getirilip getirilmemesi tartışılıyor. Viyana Tıp Üniversitesi Rektör Yardımcısı Oswald Wagner, geçen Cumartesi günü yaptığı açıklamada mümkün olan her iş kolunda evden çalışmaya geçilmesi gerektiğini söyledi. Ancak Sağlık Bakanı Rudolf Anschober bir zorunluluk haline getirmenin zor olduğunu belirtti.

Avusturyalılar da evden çalışmaya pek sıcak değil. Avusturya haber dergisi Profil’in yaptırdığı güncel bir araştırmaya göre çalışanların büyük çoğunluğu evde çalışmıyor. Sadece beşte birlik bir kesim bütünüyle Homeoffice yapıyor.