ABD: “Bu son derece provakatif ve bölgede tansiyonu yükseltme riski taşıyan bir adımdır. Türk yetkilileri, bu operasyonu durdurmaya ve tarafları itidalli olmaya davet ediyoruz”
AB: “Türkiye’yi ısrarlı itidalli olmaya, Kıbrıs’ın egemenlik haklarına saygı duymaya ve tüm illegal eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz”
Türkiye: “Türkiye’nin kendi kıta sahanlığında gerçekleştirmekte olduğu sondaj faaliyetine ilişkin olarak ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 5 Mayıs 2019 tarihinde yaptığı açıklama gerçeklerden kopuktur.”
Birleşik Krallık: “Gelişmeleri endişeyle izliyoruz. Kıbrıs ve Türkiye hükümetleriyle yakın temas halindeyiz. Durumun yatıştığını görmek istiyoruz”
Kıbrıs Cumhuriyeti: Niyetimiz Kıbrıs’ta çözüm için müzakereleri başlatmak; ancak Türk gemileri Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını ihlal ettiği ve gerginlik yarattığı sürece bu mümkün olmayacak.”
Rusya: “Derin endişe duyuyoruz”
Mısır: “Ankara’nın eylemleri kışkırtıcı, bir an önce son verilmeli”
Türkiye’nin, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır ekonomik bölgesinde sondaj faaliyetleri başlatma niyetine tepki yağıyor. Son 24 saat içerisinde konuyla ilgili kesimler peşi sıra endişelerini dile getiren açıklamalar yaparken, Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise tepkileri gerçeklikten kopuk olarak değerlendirdi.
ABD ve AB’den Türkiye’ye ‘Kıbrıs’ uyarısı
Türkiye’nin, münhasır ekonomik bölgede sondaj faaliyetleri başlatma niyetine ABD’den tepki geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, “Amerika, Türkiye’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır ekonomik bölgesinde sondaj faaliyetlerine başlama niyetini ilan etmiş olmasından kaygı duymaktadır” dedi.
Açıklamada, “Bu son derece provakatif ve bölgede tansiyonu yükseltme riski taşıyan bir adımdır. Türk yetkilileri, bu operasyonu durdurmaya ve tarafları itidalli olmaya davet ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Türkiye daha önce söz konusu bu bölgede sondaj faaliyetlerine başlayacağını duyurmuştu.
Hafta sonu da Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yaptığı açıklamada Türkiye’nin bu niyetini tekrarlamıştı.
Mogherini: “Endişe verici”
Avrupa Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de “ağır endişe” duyduğunu belirterek, tek taraflı “illegal” eylemlerden kaçınmaya çağırdı. Mogherini, “Türkiye’yi ısrarlı itidalli olmaya, Kıbrıs’ın egemenlik haklarına saygı duymaya ve tüm illegal eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz” dedi. Mogherini, “illegal eylem” halinde Avrupa Birliği’nin “uygun şekilde ve Kıbrıs ile tam dayanışma halinde yanıt vereceğini” belirtti.
Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Türkiye’nin bu provokasyonu Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarının ağır ihlalidir” diye tepki gösterdi.
Türkiye’den ABD’nin sondaj açıklamasına tepki…
“ABD’nin açıklaması gerçeklikten kopuk”
Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Türkiye’nin Kıbrıs adası açıklarında hidrokarbon arama faaliyeti yürütme niyetini beyan etmesinin endişe verici olduğunu belirten ve çalışmalara son verilmesini isteyen açıklamasına tepki gösterdi.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi;
“Türkiye’nin kendi kıta sahanlığında gerçekleştirmekte olduğu sondaj faaliyetine ilişkin olarak ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 5 Mayıs 2019 tarihinde yaptığı açıklama gerçeklerden kopuktur. Türkiye, Doğu Akdeniz’de kıta sahanlığına ilişkin tutumunu 2004’ten bu yana açık şekilde ortaya koymuştur.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bölge ülkeleri ile bu tarihten itibaren yaptığı MEB sınırlandırma anlaşmalarının hem bizim, hem de Kıbrıs Türkleri için geçerli olmadığı, bunların bir tanesinin de ülkemizin Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığı haklarını ihlal ettiği zamanında ilgili ülkelerin ve uluslararası toplumun dikkatine getirilmişti. Aynı şekilde Türkiye bölgedeki Kıta Sahanlığını da uluslararası topluma duyurmuş ve Birleşmiş Milletler nezdinde de kayda geçirmiştir. Bölgede, tüm ilgili kıyıdaşlar arasında uluslararası hukuk kuralları uyarınca hakkaniyete dayalı sınırlandırma anlaşmaları henüz tamamlanmamıştır.
Hal böyle iken, üçüncü tarafların kendilerini adeta uluslararası mahkeme yerine koyarak deniz sınırlarının nereden geçeceğini tayin etmeye çalışmaları kabul edilemez. Bu anlamda, ABD’nin Rumların “hak iddia ettiğini söylediği” bir alana yönelik geçerli sınırlandırma anlaşması varmış gibi Türkiye’ye çağrıda bulunması, ne yapıcı ne de uluslararası hukuka uygun bir yaklaşımdır.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Morgan Ortagus gece saatlerinde yaptığı yazılı açıklamada, “ABD, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır ekonomik bölgesi olarak hak iddia ettiği alanda Türkiye’nin beyan ettiği offshore sondaj çalışmalarına başlama niyetinden son derece endişe duymaktadır” demişti.
Birleşik Krallık Kıbrıs ve Türkiye hükümetleriyle temasa geçti
Birleşik Krallığın Kıbrıs Yüksek Komiserliği’nin bir sözcüsü Kıbrıs Haber Ajansı’na (KHA), ülkesinin Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri endişeyle izlediğini söyledi.
Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi’ndeki sondaj faaliyetleriyle ilgili Türkiye’nin niyetini yorumlaması istenen Sözcü, “Gelişmeleri endişeyle izliyoruz. Kıbrıs ve Türkiye hükümetleriyle yakın temas halindeyiz. Durumun yatıştığını görmek istiyoruz” şeklinde konuştu.
Birleşik Krallığın konuyla ilgili AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin açıklamasıyla hemfikir olup olmadığı sorusuna, “Evet, Birleşik Krallık, Yüksek Temsilcinin bu konudaki görüşüne katılıyor” yanıtını verdi.
Mogherini yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesi içerisinde sondaj faaliyetleri yürütme niyetini açıklamasından büyük endişe duyduğunu ifade etmiş, Türkiye’ye itidal çağrısı yapmış, Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesi içerisindeki egemenlik haklarına saygı göstermesini, Avrupa Birliği’nin uygun şekilde yanıt vereceği ve Kıbrıs’la tam dayanışma içinde olacağı böyle bir yasadışı hareketten kaçınmasını istemişti.
Türkiye bir NAVTEX mesajı yayımlayarak 3 Eylül’e kadar Kıbrıs açıklarında sondaj yapmaya başlayacağını duyurmuştu. Sondaj gemisi ‘Fatih’ Münhasır Ekonomik Bölge içinde yer alan Akama yarımadasının batısında, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin karasularında bulunuyor.
Türkiye, 2004’ten bu yana AB üyesi olan Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımıyor. Kıbrıs, Türk ordusunun adanın %37’sini işgali sonucu 1974’ten bu yana bölünmüş bulunuyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümet Sözcüsü Prodromos Prodromou’dan Türkiye’ye…
“MEB ihlal edildiği sürece müzakereler başlayamaz”
Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümet Sözcüsü Prodromos Prodromou, niyetlerinin Kıbrıs’ta çözüm için müzakereleri başlatmak olduğunu söyledi; ancak Türk gemileri Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını ihlal ettiği ve gerginlik yarattığı sürece bunun mümkün olmadığını söyledi.
Pazar günü Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda bir açıklama yapan ve Türkiye’nin bir sondaj gemisi Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesindeyken, Kıbrıs Cumhurbaşkanı’nın Crans-Montana türü bir toplantıya katılmayı isteyip istemeyeceği sorulan Prodromou, bunun çok kuramsal bir soru olduğunu belirtti ve “Eğer BM Kıbrıs Cumhurbaşkanı’nı davet etme aşamasına geçerse, geçerli koşulları gözden geçireceğiz, tüm tarafların görüşlerini, önce ve en çok Türkiye’ninkilerini gözden geçireceğiz ve ona göre hareket edeceğiz” dedi.
Kıbrıs Rum tarafı çözüm müzakerelerinin başlamasını isterken Türkiye’nin bundan kaçınmaya çalıştığına dikkat çeken Prodromou, Cenevre ve Crans-Montana formatında, Avrupa Birliği’nin de katıldığı bir görüşmenin Türkiye’yi Kıbrıs’ta işgaline son vermesi, garantilerle müdahale haklarıyla ilgili yükümlülüğüyle karşı karşıya getireceğine işaret etti.
Kıbrıs Cumhurbaşkanı’nın diğer taraflarla Türkiye’nin kışkırtmalarını görüşüp görüşmediği sorusuna Sözcü, konunun her vesileyle Cumhurbaşkanı’nın görüşmelerinin gündeminde olduğunu vurguladı.
Konunun 9 Mayıs’ta Romanya’da yapılacak gayrı resmi Avrupa Konseyi’nin gündemine eklenip eklenmeyeceği sorusuna da Prodromou, gelecek çarşamba günü duruma bakılarak konunun gündeme getirilebileceği yanıtını verdi.
Prodromos Prodromou, Lefkoşa’nın Ankara’dan Kıbrıs’ın MEB’indeki sondajla ilgili niyetini bir kez daha gözden geçirmesini beklediğini, konunun keyfi olarak ele alınmasının Türkiye’yi dışladığını; ayrıca hükümetin Avrupa Komisyonu, Mısır, Rusya ve Yunanistan’ın tepkilerinden memnun olduğunu kaydetti.
Hükümet Sözcüsü, Lefkoşa’nın uygulamakta olduğu bir dizi önleyici tedbirden de söz etti bunlara ek tedbirlerin de bulunduğunu; ancak açıklamanın lehte olmayacağını, AB’yle birlikte bunların bölgede istikrarsızlığa yol açan konuyu çözeceğini ifade etti.
Anastasiades AB gayri resmi zirvesinde Türkiye’yi protesto edecek
Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades, AB gayri resmi zirvesi sırasında Türkiye’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Münhasır Ekonomik Bölgesinde, Baf açıklarında hidrokarbon yatakları arama amacıyla sondaj çalışmalarına başlaması ile ilgili kışkırtıcı eylemlerini protesto edecek.
Diplomatik kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, Lefkoşa girişimlerini, Türkiye’nin eylemlerini Avrupa Birliği’nin faaliyet alanının içerisinde yapılmasına önem verdiği belirtildi.
Kıbrıs Haber Ajansı’nın elde ettiği bilgilere göre, Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades, 9 Mayıs tarihinde Romanya’da yapılacak AB Gayri resmi zirvesi sırasında Avrupalı ortaklarıyla konuyu görüşecek.
Bu arada, Lefkoşa, BM Güvenlik Konseyi üyeleri, AB ülkeleri ve komşu ülkeler ile iletişim kanallarını açık tutuyor. Dışişleri Bakanı Nikos Christodoulides ise mevkidaşlarıyla temaslarda bulunuyor; Bakan salı günü Paris’te temaslarda bulunacak.
Aynı bilgilere göre, Dışişleri Bakanlığı hukuki, diplomatik ve siyasi seviyede gerekli girişimlerde bulunuyor.
Mısır Türkiye’den Kıbrıs MEB’indeki eylemlerine son vermesini istedi
Mısır Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Münhasır Ekonomik Bölgesindeki sondaj faaliyetlerine son vermesi için çağrıda bulundu.
Dışişleri Bakanlığı, cumartesi günü yaptığı yazılı açıklamada, Mısır’ın Ankara’nın eylemlerini “kışkırtıcı” olarak niteledi ve Ankara’nın faaliyetlerini Uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku çerçevesinde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını açıkça ihlal ettiğini belirtti.
Açıklamada, Mısır’ın konu üzerindeki gelişmeleri ve Türkiye’nin Kıbrıs’ın Münhasır Ekonomik Bölgesinde sondaj çalışmalarına bulunma niyeti ile ilgili açıklamalarının ardından gelişmeleri endişe ile yakından izlediği kaydedildi.
Rusya Kıbrıs MEB’inde artan gerginlik konusunda endişelerini ifade etti
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Münhasır Ekonomik Bölgesinde (MEB) artan gerginlik konusunda endişelerini ifade ederek Kıbrıs sorununa bir çözüm bulunması sürecine daha fazla engel ve gerginlik yaratan eylemlerden kaçınması çağırısında bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs’ın MEB’indeki Türkiye tarafından yapılacak sondaj çalışmaları hakkında yaptığı açıklamada, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın, Doğu Akdeniz bölgesinde artan gerginlik konusundaki bilgiler ışığında derin endişe duyduğunu. Yapılan her hangi bir ekonomik faaliyetin, uluslararası yasalar çerçevesinde yer alması görüşünü desteklediğini belirtti.
