Washington merkezli düşünce kuruluşu Freedom House, dünya genelinde internet özgürlüğünü değerlendirdiği ”İnternette Özgürlük 2019” raporunu yayınladı. Raporda Türkiye, son üç yıldır olduğu gibi, bu yıl da yine özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı.
Bu yıl dokuzuncusu yayınlanan raporda 65 ülke Haziran 2018 ve Mayıs 2019 tarihleri arasında internet özgürlüğü açısından incelendi. Raporda internete erişimin önündeki engeller, internette paylaşılan içeriğin kısıtlanması ve internet kullanıcılarının haklarının ihlali alanlarında yapılan değerlendirme sonucunda ülkeler; “Özgür”, “Yarı Özgür” ve “Özgür Olmayan” şeklinde üç ayrı kategoride sınıflandırıldı.
Türkiye en alt kategoride
Değerlendirme sonucunda 100 üzerinden 37 puan alan Türkiye özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer aldı. Avrupa ülkeleri arasında değerlendirilen Türkiye bu kategoride yer alan tek ülke. Bu kategoride Türkiye’nin üstünde 38 puan ile Azerbaycan yer alıyor. Türkiye‘den sonra gelen diğer ülkeler sırasıyla Myanmar, Belarus, Tayland, Kazakistan, Rusya, Venezuela, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Pakistan, Suudi Arabistan, Özbekistan, Sudan, Vietnam, Küba, Suriye, İran ve Çin.
Seçim dönemlerinde azalan özgürlük
Rapora göre Türkiye’nin internet özgürlüğünün olmadığı ülkeler kategorisinde bulunmasına yol açan etkenler arasında internette siyasi, sosyal ya da dini içeriklerin engellenmesi, hükümet yanlısı yorumcuların internet üzerinde yürütülen tartışmaları manipüle etmesi yer alıyor. Ayrıca bilişim ve iletişim teknolojileri kullanıcılarının ya da blogcuların tutuklanması, hapse atılması ya da paylaştıkları siyasi veya sosyal içerikler nedeniyle uzun süre gözaltında tutulması ve muhaliflere ya da insan hakları kuruluşlarına karşı teknik saldırılarda bulunulması da sebepler arasına dahil ediliyor. Raporda, 24 Haziran 2018‘de yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce bazı internet kullanıcılarının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ı sosyal medyada aşağıladıkları gerekçesiyle tutuklanması da örnek olarak veriliyor.
En özgür ülke İzlanda
Listenin özgür ülkeler kategorisinin en başındaysa yüz üzerinden 95 puanla İzlanda yer alıyor. İzlanda’yı sırayla Estonya, Kanada, Almanya, Avustralya, İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Ermenistan, Fransa, Gürcistan, İtalya, Japonya, Arjantin, Macaristan ve Güney Afrika izliyor.
İnternet toplumsal kontrol aracı olarak kullanılıyor
Dünyada 3 milyar 800 milyon insanın internete erişimi olduğunu kaydeden Freedom House raporu, bu insanların yüzde 71‘inin, internet kullanıcılarının siyasi, sosyal ya da dini konularda internette yaptıkları paylaşımlar nedeniyle tutuklandığı ülkelerde yaşadığını vurguluyor. Raporda ön plana çıkan maddeler şu şekilde:
- İnternet özgürlüğü, küresel çapta hızla yayılan dijital otoriterlik aygıt ve taktikleriyle giderek daha büyük tehdit altına giriyor.
- Baskıcı rejimler ve otoriter emellere sahip seçilmiş iktidarlar, denetimden uzak olan sosyal medya platformlarını istismar ederek bu alanları siyasi çarpıtma ve toplumsal kontrol aracı olarak kullanıyor.
- Sosyal medya, toplumsal tartışma ve iletişim sağlamak için zaman zaman eşit ve adil bir ortam oluştursa da artık ibre, tehlikeli bir şekilde özgürlüklerin kısıtlanmasına doğru kayıyor.
- Vatandaşlarının İnternet üzerindeki faaliyetlerini gözetleyen hükümetlerin sayısının şaşkınlık verecek ölçüde artıyor bu da küresel İnternet özgürlüğünün dokuz yıldır art arda kısıtlanması anlamına geliyor.
