Batılı hükümetler kendilerini Rus petrol ve gazından kurtarırken, Svitlana Krakovska, iklim krizinin ve halihazırdaki savaşın köklerinin fosil yakıtlara dayandığını belirtiyor.
Ukrayna’nın önde gelen iklim bilimcisi Svitlana Krakovska’ya göre, yeni BM raporunun iklim krizinin dünyada neden olduğu tahribatı ortaya koyan sekiz yıllık çalışmasının bir dönüm noktası olarak görülmesi gerekiyordu.
Ama bombalar Kiev’i yerle bir etmeye başladı.
11 Ukraynalı bilim insanından oluşan bir heyetin başkanı olan Krakovska, Rus kuvvetleri işgale başlarken bile, 28 Şubat’ta yayımlanmasından önce Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) kapsamlı raporunun sonuçlandırılmasına yardımcı olmak için mücadele etti: “İş arkadaşlarıma internetimiz olduğu ve başımıza bombalar gelmediği sürece devam edeceğimizi söyledim” dedi.
Guardian’ın haberine göre, ülkenin dört bir yanındaki ekibi işgalin başlamasıyla beraber dağılmaya başladı. Biri Kharkiv’deki bir hava saldırısı sonucu sığınağına koşmak zorunda kaldı, diğerleri tamamen kaçmaya karar verdi. İnternet bağlantıları gitti, bir delegenin yakın bir arkadaşı çatışmalarda öldü. Uluslararası meslektaşları, acılarını paylaştıklarını ifade etti ve rapora devam etmek zorunda kaldılar.
Krakovska’nın dört çocuğu, kulakları sağır eden bir gürültü çıkaran füze yakındaki bir binaya çarptığında kendisiyle birlikte Kiev’deki evlerine sığındı. Başka bir saldırı nedeniyle çıkan yangın, gökyüzünü kaplayan bir duman bulutu oluşturdu.
Hem işgal hem de IPCC raporu, Krakovska için fosil yakıtların neden olduğu insani, ekonomik ve jeopolitik felaketleri apaçık ortaya koydu. IPCC raporu, dünya nüfusunun yaklaşık yarısının, artık fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan felaketlere karşı son derece savunmasız olduğunu tespit ederken, Rusya’nın askeri gücünün ise ülkenin geniş petrol ve gaz rezervlerinden elde edilen servetle desteklendiği ortada.
Krakovska, “İklim değişikliği ile bu savaş arasındaki paralellikler hakkında düşünmeye başladım. İnsanlığa yönelik bu tehditlerin her ikisinin de köklerinin fosil yakıtlarda yattığı açık. Yakılan petrol, gaz ve kömür ısınmaya ve uyum sağlamamızı gerektiren etkilere neden oluyor. Rusya bu kaynakları satıp bu parayı silah satın almak veya üretmek için kullanıyor. Diğer ülkeler bu fosil yakıtlara bağımlı ve kendilerini onlardan kurtaramıyorlar. Bu bir fosil yakıt savaşı. Bu şekilde yaşamaya devam edemeyeceğimiz açık, bu medeniyetimizi yok edecek” dedi.
BM Genel Sekreteri António Guterres tarafından “insanların çektiği acıların atlası ve başarısız iklim liderliğine bir suçlama” olarak tanımlanan IPCC raporu, küresel ısınmanın sonuçlarının şimdiye kadarki en kapsamlı sunuşu. Aşırı sıcaklık ve hastalıkların yayılması dünya çapında insanları öldürüyor, her yıl yaklaşık 12 milyon insan sel ve kuraklık nedeniyle yerinden ediliyor ve gıda üreten toprakların verimliliği her geçen gün azalıyor.
Ancak batılı hükümetlerin kendilerini Rus petrol ve gazına bağımlı olma durumundan alelacele kurtarmaya çalışmasına neden olan şey Ukrayna’nın işgali. Gaz arzının yaklaşık %40’ını Rusya’dan sağlayan AB, yenilenebilir enerjiyi hızla yükseltme, enerji verimliliği önlemlerini artırma ve diğer ülkelerden gaz almak için sıvılaştırılmış doğalgaz terminalleri inşa etme planları üzerinde çalışıyor.
Fosil yakıtlardan tamamen kurtulmak için fırsat önümüzde mi?
Bu arada Joe Biden, Rus petrolünün ithalatını yasaklama baskısına boyun eğdi. ABD Başkanı Salı günü yaptığı açıklamada, “Putin’in savaş makinesine güçlü bir darbe indireceğiz, Putin’in savaşını sübvanse etmenin bir parçası olmayacağız” dedi. Biden, ABD’nin Rus petrol ve gazını aşamalı olarak bırakmak için uzun vadeli bir plan üzerinde Avrupa ile birlikte çalışacağını söyledi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy ABD Kongre üyelerine ithalatın durdurulması için bir çağrıda bulunmuş ve bu çağrı her iki parti çoğunluğu tarafından desteklenmişti. Demokrat senatör Joe Manchin, “Ukrayna halkına karşı kullanabilmek için Putin’e para vermeye devam etmemiz temelde aptalca” dedi.
Bazı kongre üyeleri ise, yasağı, fosil yakıtlardan tamamen kopmak için bir fırsat olarak görüyor. Yeşil Yeni Düzen gündeminin arkasındaki itici güç olan Demokrat senatör Ed Markey, “Bu an, bir daha asla fosil yakıtlı çatışmalarda suç ortağı olmamamız ve yerli temiz enerjiye geçiş ihtiyacı için açık bir çağrı niteliğinde” diye konuştu.
Columbia Üniversitesi’nde enerji politikası uzmanı ve Barack Obama yönetiminin eski enerji danışmanı Jonathan Elkind ise, “Buna bir fosil yakıt savaşı demek, biraz fazla abartı olur” derken, “Ancak Rusya’nın petrol ve gaz gelirlerinden önemli bir pay aldığı ve Amerika’nın her gün 100 milyon varil petrol için küresel talebe katkıda bulunduğu yadsınamaz bir gerçek” diye konuştu.
Elkind sözlerini şu şekilde tamamladı: “Bundan 10 yıl sonra kendimizi, petrol tüketimi ve emisyon eğrisini karbonsuzlaşmaya doğru büktüğümüz yerde mi bulmak istiyoruz, yoksa ‘son 10 yıl nereye gitti?’ diye düşünmek mi istiyoruz? Bu sorunun cevabı önemli.”
