Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi 3 ayda bir yaptığı anketin üçüncü ve son bölümü yayımlandı. Çalışma 500 kişi ile telefon anketi şeklinde yürütüldü. Konuyla ilgili CMIRS’ten yapılan açıklama şöyle:
CMIRS olarak her üç ayda bir düzenli olarak Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçmekte ve bu oranların zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında yaşadığımız gelişmelerden ne şekilde etkilendiğini de gözlemlemekteyiz.
3 bölüm halinde yayınlanacak olan anketimizin 3. Bölümünde ülkede insan hakları ve ifade özgürlüğünün durumunu inceledik.
Anketlerimizde özellikle son 2 sene içerisinde ekonomik kriz, işsizlik ve üretimden kopuş gibi konuların öncelikli sorunlar olarak ön plana çıktığını gözlemlemekteyiz. Bunlara ek olarak uzun zamandır yolsuzluk, yozlaşma ve sistem dışına çıkma, apolitikleşme gibi sorunların giderek artmakta olduğu da gözlemlenmişti.
Son dönemde en çok göze batan ise seçim ve kurultay müdahaleleri sonrası zaten düşük olan siyasete güvenin daha da düşmüş ve siyaset ve seçimlere olan inancın daha da azalmış olmasıdır.
Eylül 2021 anketimiz birçok açıdan toplumun çok kötü günlerden geçmekte olduğunu göstermiştir. Bu ankette son yıllardaki verilerle kıyaslandığı zaman birçok başlıkta en kötü sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Ekonomik durum ve beklentiler konusunda toplumun çok kötümser olduğu, her 10 katılımcıdan yaklaşık 7sinin ekonomik sorunlar yaşamakta olduğu ortaya çıkmıştır.
Sosyal güven, yani toplumdaki bireylerin birbirlerine olan güven oranları da düşüş göstermiştir.
Buna ek olarak toplumun ruh halinde ciddi şekilde bir kötüleşme gözlemlenmiştir. Toplumun ciddi bir depresyon hali içerisinde olduğunu belirtmek yanlış olmayacaktır. Depresif toplumların en büyük sorunu ise kendilerini güce teslim etmeleridir. Siyasete etki edemeyeceğini düşünen, seçimlerde bile kendi iradesinin sandığa yansımayacağını düşünen bir toplum hukuk önünde herkesin eşit olduğu algısındaki zedelenme sayesinde adaletsizliğin ödüllendirildiğini görmekte ve çareyi ‘yanlış’ olanı yapmakta görmektedir.
Bu ankette ayrıca katılımcıların ifade özgürlüğü ve ülkedeki demokrasinin işleyişi konusunda ciddi kaygılar taşımakta olduğu da gözlemlenmiştir.
Bu anket Kıbrıslı Türklerin karşı karşıya olduğu sorunların giderek daha da büyüdüğünü göstermesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle ekonomik sorunlar yanında demokrasinin işleyişi ve ifade özgürlüğü konusundaki kaygılar dikkate alınmalıdır. Buna ek olarak toplum genelinde yaşanan olumsuz duyguların son 3 ay içerisinde ciddi bir artış göstermiş olması da toplumun ciddi bir bunalımdan geçiyor olduğunu göstermektedir.
Özet sonuçlar:
Ayrımcılık, insan hakları ve ifade özgürlüğü
Ankete katılanlara ayrıca bugüne kadar herhangi bir nedenden dolayı ayrımcılığa uğrayıp uğramadıkları da sorulmuştur. Katılımcıların en çok ayrımcılığa uğradıklarını belirttikleri başlık ‘siyasi görüş’ olmuştur (41.6%). Katılımcıların 16%sı etnik kimliğinden dolayı, 12.9%u cinsiyetinden dolayı, 11.3%ü hayat tarzından dolayı, 8.5%i diğer sebeplerden dolayı, ve 7.5%i yaşından dolayı ayrımcılığa uğradığını belirtmiştir.
Katılımcılara ayrıca ülkeden en çok kimlerin insan haklarının ihlal edilmekte olduğu da sorulmuştur. Buna göre katılımcıların haklarının en çok ihlal edildiğini düşündükleri 3 grup sırasıyla: yoksullar, kadınlar ve engelli bireyler olmuştur.
Katılımcılara göre hakları en az ihlal edilen gruplar ise sırasıyla yaşlılar, farklı siyasi görüşten vatandaşlar ve gençler olmuştur.
Katılımcıların 75.32%si burada yaşayan biri olarak haklarının yeterince sağlandığını düşünmediğini belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 55.77% idi.
Katılımcıların 51.52%si yönetenler tarafından özgürlüğünün kısıtlanmasından korktuğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 28.87% idi.
Katılımcıların 55.65%i ülkede kendini özgürce ifade edemediğini düşünmektedir. Bu oran Mart 2021’de 33.41% idi.
Katılımcıların 75.05%i ülkede demokrasinin işleyişinden memnun olmadığını belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 67.31% idi.
Katılımcıların 76.85%i hükümetin halkın ihtiyaçları doğrultusunda hareket etmediğini düşünmektedir. Bu oran Mart 2021 anketinde 72.98% idi.
Katılımcıların 69.37%si hükümetin pandemi yönetiminde başarılı olduğunu düşünmemektedir.
Katılımcıların 69.45%i çocuklarının ülkede iyi bir geleceğe sahip olacağını düşünmediğini belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 64.9% idi.
Katılımcıların 80.08%i bir komşusunun hakkı ihlal edilirse kendisinin bu konuda birşeyler yapması gerektiğini belirtmiştir.
Genel Sonuçlar
Ülkede İnsan Hakları ve Ayrımcılık
Ankete katılanlara ayrıca bugüne kadar herhangi bir nedenden dolayı ayrımcılığa uğrayıp uğramadıkları da sorulmuştur. Katılımcıların en çok ayrımcılığa uğradıklarını belirttikleri başlık ‘siyasi görüş’ olmuştur. Katılımcıların 16%sı etnik kimliğinden dolayı, 12.9%u cinsiyetinden dolayı, 11.3%ü hayat tarzından dolayı, 8.5%i diğer sebeplerden dolayı, ve 7.5%i yaşından dolayı ayrımcılığa uğradığını belirtmiştir.
| % | |
| Siyasi görüşümden dolayı | 41.6 |
| Cinsiyetimden dolayı | 12.9 |
| Hayat tarzımdan dolayı | 11.3 |
| Yaşımdan dolayı | 7.5 |
| Etnik kimliğimden dolayı | 16 |
| Diğer sebeplerden dolayı _________ | 8.5 |
Katılımcılara ayrıca ülkeden en çok kimlerin insan haklarının ihlal edilmekte olduğu da sorulmuştur. Buna göre katılımcıların haklarının en çok ihlal edildiğini düşündükleri 3 grup sırasıyla: yoksullar, kadınlar ve engelli bireyler olmuştur. Katılımcılara göre hakları en az ihlal edilen gruplar ise sırasıyla yaşlılar, farklı siyasi görüşten vatandaşlar ve gençler olmuştur.
| % | |
| Yoksullar | 68.8 |
| Kadınlar | 58.8 |
| Yaşlılar | 44.6 |
| Engelli bireyler | 52.7 |
| Gençler | 45.5 |
| LGBT bireyler | 46.4 |
| Vatandaş olmayanlar | 49.8 |
| Farklı etnik kökenden vatandaşlar | 48.6 |
| Farklı siyasi görüşten vatandaşlar | 45.1 |
Katılımcıların 75.32%si burada yaşayan biri olarak haklarının yeterinde sağlandığını düşünmediğini belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 55.77% idi.
Katılımcıların 51.52%si yönetenler tarafından özgürlüğünün kısıtlanmasından korktuğunu belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 28.87% idi.
Katılımcıların 55.65%i ülkede kendini özgürce ifade edemediğini düşünmektedir. Bu oran Mart 2021’de 33.41% idi.
Katılımcıların 75.05%i ülkede demokrasinin işleyişinden memnun olmadığını belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 67.31% idi.
Katılımcıların 76.85%i hükümetin halkın ihtiyaçları doğrultusunda hareket etmediğini düşünmektedir. Bu oran Mart 2021 anketinde 72.98% idi.
Katılımcıların 69.37%si hükümetin pandemi yönetiminde başarılı olduğunu düşünmemektedir.
Katılımcıların 69.45%i çocuklarının ülkede iyi bir geleceğe sahip olacağını düşünmediğini belirtmiştir. Bu oran Mart 2021 anketinde 64.9% idi.
Katılımcıların 80.08%i bir komşusunun hakkı ihlal edilirse kendisinin bu konuda birşeyler yapması gerektiğini belirtmiştir.
