-Esra Aygın-Cenevre-
HENÜZ İLERLEME YOK: Kıbrıs Türk tarafı, Kıbrıs Rum tarafından dönüşümlü başkanlık ve kararlara etkin katılım konusunda adım beklerken, Kıbrıs Rum tarafı da toprak ve güvenlik başlıklarında açılım beklentisi içinde.
EŞ ZAMANLI ADIM GEREKİYOR: İlk günkü tıkanıklığın aşılması için, Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıcı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’in sorumluluk alarak eş-zamanlı adımlarla birbirlerine uzlaşmaya varmak konusunda yardım etmesi gerekiyor.
GARANTİLERDE DİYALOG: Akşam saatlerinde gerçekleştirilen güvenlik ve garantiler görüşmesinde, Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum taraflarının oldukça yapıcı bir diyalog içine girdiği öğrenildi.
TÜRKİYE-YUNANİSTAN OLUMSUZ: Güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, güvenlik ve garantiler konusunda Türkiye ve Yunanistan arasında son günlerde artmış olan diyalog olumlu seyretmiyor.
Kıbrıs müzakerelerinde son dönemeç olarak görülen Cenevre zirvesinin ilk gününde yaşananlar, Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıcı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’in, bu aşamada sorumluluk alarak eş-zamanlı adımlarla birbirlerine uzlaşmaya varmak konusunda yardım etmeleri gerekliliğini ortaya koydu.
12 Ocak’ta garantör devletlerin katılımı ile uluslararası bir konferansa dönüşecek olan zirve, dün, taraflar arasında zorlu bazı görüşmelere sahne oldu. Gelinen aşamada siyasi eşitlik konusunda artık önünü net şekilde görebilmek isteyen Kıbrıs Türk tarafı, Kıbrıs Rum tarafından dönüşümlü başkanlık ve kararlara etkin katılım konusunda adım beklerken, Kıbrıs Rum tarafı da toprak ve güvenlik ve garantiler başlıklarında açılım beklentisi ile masaya oturdu.
Müzakereye başlayabilmek için ilk adımı birbirlerinden bekleyen taraflar zirvenin ilk gününde somut bir ilerleme kaydedemediler. Ancak müzakerelere yakın kaynaklar, tarafların önünde uluslararası konferans öncesinde daha iki tam gün olduğunu, ve bu tarz zirvelerde hemen ilk gün açılım beklenmesinin gerçekçi olmadığını vurguladı.
Tıkanıklık, tarafların eş zamanlı adım atması veya konuları daha sonra kesinleştirilebilecek şekilde ‘ad referendum’ ele alması ile aşılabilir. Kaynaklara göre, iki liderin Cenevre’de ciddi bir ilerleme kaydetmesi zor, ama mümkün.
Dün öğle saatlerinde bir basın toplantısı düzenleyen BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide de, taraflara artık hassas konularda karar zamanının geldiği mesajını vermiş, ve “Bu tarz görüşmelerde taraflar belli konuları en son ana kadar elinde tutmak ister. Şimdi son andayız. Şimdi gerçekten karar anındayız” demişti.
Taraflar, dün mülkiyet başlığı altında duygusal bağ, esaslı inkişaf ve ‘mevcut kullanıcı’ ifadesinin tanımı konularını, yönetim ve güç paylaşımı başlığı altında ise dönüşümlü başkanlık, federal yetkiler, ve kararlara etkin katılım konularını ele aldı.
Akşam saatlerinde gerçekleştirilen güvenlik ve garantiler görüşmesinde ise Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum taraflarının oldukça yapıcı bir diyalog içine girdiği öğrenildi.
Ancak, Türkiye ve Yunanistan güvenlik ve garantiler konusunda dün medya üzerinden verdikleri mesajlarda katı bir tutum sergilediler.
TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, katıldığı bir konferansta, dünyanın birçok yerinde kan dökülmeye devam ederken Kıbrıs’ta huzurun hakim olmasının nedeninin Türkiye’nin sağladığı etkin garanti olduğunu ve bu garantiden vazgeçilemeyeceğini açıkladı.
Yunanistan Başbakanı Alexis Tsipras ise, Atina’da yaptığı açıklamada, müzakerelerin çözümle sonuçlanabilmesi için öncelikle Türk askerinin tamamıyla adadan çıkması ve garantilerin lağvedilmesi gerektiğini söyledi.
Güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, Türkiye ve Yunanistan arasında güvenlik ve garantiler konusundaki diyalog son günlerde artmış olsa da, pek olumlu seyretmiyor.
Özel Danışman Eide’nin basın toplantısında da vurgulamış olduğu gibi, Kıbrıs sorununda çözüm dinamiğinin oluşması iki faktöre bağlı: Kıbrıslı liderlerin ilk beş başlıkta üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi ve garantör devletlerin nihai bir anlaşmaya varmak üzere müzakere etmeye hazır olması… Bu faktörlerin bu hafta Cenevre’de çözüm dinamiğini oluşturacak şekilde bir araya gelip gelmeyeceğini önümüzdeki günlerde göreceğiz…
*Esra Aygın, Bağımsız Gazeteci olarak Cenevre’de, Kıbrıs sorunuyla ilgili müzakereleri takip ediyor.
