Kıbrıs’ın güneyinde tarım arazileri üzerinde güneş enerjisi çiftliklerinin ruhsatlandırılması konusunda yeni kısıtlamalar getirdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti İçişleri Bakanı Konstantinos Ioannou, Salı günü Meclis Tarım Komitesine verdiği demeçte, hükümetin Sayıştay’ın tavsiyeleri doğrultusunda tarım arazileri üzerinde güneş enerjisi çiftliklerinin ruhsatlandırılması konusunda yeni kısıtlamalar getirdiğini söyledi.
Komite, Enerji, Ticaret ve Tarım Bakanlarının yanı sıra enerji düzenleyicisi CERA, iletim sistemi operatörü DSMK, elektrik kurumu AİK, çiftçi örgütleri ve Mağusa bölgesinden toplulukların temsilcilerinin katılımıyla tarım arazilerinin güneş enerjisi tesislerinden korunmasına ilişkin tartışmalara devam etti.
Ioannou, Mayıs 2023’ten bu yana hükümetin, CERA onayı almış olanlar hariç, devlet arazileri üzerinde güneş parkları için yeni başvuruları kabul etmeyi durdurduğunu belirtti. Bakana göre, İçişleri Bakanlığı’nda şu anda bekleyen 126 başvuru var ve sadece CERA onayı olanlar işleme alınıyor. Resmi verilere göre toplam 259 megawatt kapasiteli ve 1.23 milyon metrekare alanı kapsayan 15 başvuru onaylanmış durumda.
Planlama Dairesi Müdürü Kyriakos Koundouros, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yerel makamlara 3 MW’a kadar olan güneş enerjisi projelerini onaylama yetkisi verildiğini, İçişleri Bakanı’nın ise daha büyük gelişmeler için istisna bölgeleri oluşturduğunu kaydetti.
Tarım Bakanı Maria Panayiotou, hükümetin tarımsal üretimi sürdürmeye ve üreticiler için maliyetleri azaltmaya öncelik verdiğini vurguladı. “Hükümet, arazinin ikili kullanımına izin veren tarımsal fotovoltaiklerin kurulumunu teşvik ediyor” diyen Panayiotou, Haziran 2024’ten bu yana verimli tarım arazilerinde güneş enerjisi kurulumlarının tarım faaliyetleriyle uyumlu olmadığı sürece yasaklandığını sözlerine ekledi.
Panayiotou ayrıca güneş enerjili su pompalarının kurulumuna ilişkin prosedürleri basitleştiren bir kararnameyi de duyurdu ve “tarımsal fotovoltaiklerin mahsullerin korunmasına yardımcı olduğunu ve su tüketimini %30’a kadar azalttığını” belirtti.
Enerji Bakanı George Papanastasiou, Kıbrıs topraklarının %63-65’inin kontrolsüz gelişmeyi sınırlayan güneş enerjisi yasak bölgeleri içinde kaldığına dikkat çekti. “Yeni kurallar en başından beri yürürlükte olmalıydı” diyen Papanastasiou, pek çok projeye önceki düzenlemeler uyarınca lisans verildiğini de sözlerine ekledi.
Önlemlere yönelik muhalefetin yorumları
Meclis Tarım Komitesi Başkanı AKEL Milletvekili Yiannakis Gabriel, hükümetin taahhütlerine rağmen tarım arazileri üzerinde izinsiz güneş enerjisi gelişiminin devam ettiğini belirtti. CERA tarafından halihazırda onaylanan başvuruların 2,000 MW’ı aştığını kaydeden Gabriel, lisansların çorak alanlara yeniden dağıtılıp dağıtılamayacağını sorguladı.
DİSİ Milletvekili Haralambos Pazaros birincil sektörü tehdit eden “önemli bir kanunsuzluk” tanımlaması yaparken, Aşırı Sağ ELAM Milletvekili Linos Papagiannis iflas eden çiftçilerin topraklarını güneş enerjisi yatırımcılarına sattığını iddia ederek durumu “suç” olarak nitelendirdi.
DIKO Milletvekili Hristos Orfanidis sorunun 2018’de başladığını belirtirken, EDEK Milletvekili Ilias Myrianthous Tarım Bakanlığı’nın daha sonra Planlama yetkilileri tarafından onaylanan başvuruları reddettiği vakalar olduğunu iddia etti.
Yeşiller Partisi’nden Haralambos Theopemptou güneş enerjisinin en ekonomik enerji üretim yöntemi olduğunu vurgularken, hükümetin halihazırda gelişmiş bölgelerde daha küçük kurulumları teşvik etmesini önerdi.
Mağusa bölgesinden yerel yöneticiler güneş enerjisi parklarının kendi bölgelerindeki etkileri konusunda endişelerini dile getirdiler.
Frenaros’ta 2,5 milyon metrekareden fazla devlet arazisini kapsayan 100 MW kapasiteyi aşan parkların planlandığına dikkat çeken yerel yöneticiler, ayrıca yerleşim alanlarının ve hayvancılık birimlerinin yakınına kurulan rüzgar türbinlerinin de sorun yarattığını belirttiler.
Çiftçi örgütleri yeni önlemleri olumlu ancak yetersiz olarak değerlendirirken, çiftçilerin ihtiyaçlarının karşılanmasının öncelikli olması gerektiği savunuldu. Kıbrıs Çiftçiler Birliği’nden Michalis Lytras “Ne yazık ki para her şeyi satın alıyor” dedi.
