Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Sudan’da devam eden iç savaşın 1. yıl dönümü dolayısıyla yazılı açıklama yaptı.
“Sudan’da her gün yarısı çocuk olmak üzere 20 bin kişi evlerinden kaçmak zorunda kalıyor” ifadesinin yer aldığı açıklamaya göre, yerinden edilenlerin yüzde 53’ü, 18 yaşın altındaki çocuklar.
Sudan’da 15 Nisan 2023’te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başlayan savaş nedeniyle yerinden edilenlerin sayısının 8,6 milyonu aştığı hatırlatılan açıklamada, bunların birçoğunun daha önce birçok kez yerlerinden edilmiş kişiler olduğu belirtildi.
“5 milyon kişi kıtlığın eşiğinde”
Ülke içinde 6,6 milyon kişinin zorla yerinden edildiğini vurgulayan IOM, savaşın aynı zamanda ekonomik faaliyetleri de sekteye uğrattığı, tedarik ve yardım hatlarını baltaladığının altı çizildi.
Sudan’da 5 milyon kişinin kıtlığın eşiğinde olduğu ve devasa ölçekte gıda güvensizliğinin yaşandığı da kaydedildi.
Yaklaşık 2 milyon kişinin Sudan’dan komşu ülkelere kaçtığına işaret edilen açıklamada, Çad’a 730 bin 550, Güney Sudan’a 629 bin 902, Mısır’a 514 bin 827, Etiyopya’ya 119 bin 525, Orta Afrika Cumhuriyeti’ne 29 bin 444 ve Libya’ya 7 bin 620 Sudanlının geçtiği ifade edildi.
Sudan için hareket geçme çağrısı
Açıklamada, IOM Genel Direktörü Amy Pope’nin Paris’te dün düzenlenen Sudan ve Komşu Ülkelere Yönelik Uluslararası İnsani Yardım Konferansı’nda yaptığı konuşmaya da yer verildi.
Sudan’da yaşananların, dünyanın en büyük insani krizlerinden biri olmaya devam ettiğine işaret eden Pope, çatışmaların, tüm bölgelerde baskıya neden olduğunu belirtti: “Milyonlarca Sudanlı yerinden edilmiş, açlık yaşıyor ve sömürü ile istismara karşı savunmasız durumda. Onların içinde bulundukları kötü durum, dünyanın büyük bir kısmı tarafından görmezden geliniyor.”
Ülke liderlerine Sudanla ilgili “harekete geçme” çağrısında bulunan Pope, IOM’un Sudan’a insani yardım götürmesine destek vermeleri ve barışın sağlanması için nüfuzlarını kullanmaları talebinde bulundu.
BM Genel Sekreteri Guterres: Dünya Sudanlıları unutuyor
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, New York’taki BM Genel Merkezi’nde, Sudan’daki çatışmaların bir yılını doldurmasına dair basın açıklaması yaptı.
Ülkelerin büyük kısmının “Ortadoğu’da üretilen krize odaklandığını” belirten Guterres, “Dünya Sudanlıları unutuyor” dedi, İran ve İsrail arasında son iki günde yaşanan krizin, Sudan gibi ülkelerdeki acil durumları gölgede bıraktığını vurguladı.
Sudan’daki çatışmaların birinci yılını tamamlamasına rağmen, siyasi çözümün henüz çok uzak olduğunu belirten Guterres, ülkedeki durumu, “Bu savaşan iki taraf arasındaki bir çatışmadan daha fazlasıdır” sözleriyle ifade etti.
İnsani yardımın sadece yüzde 6’sı toplandı
Antonio Guterres, Sudan’a yönelik 2,7 milyar dolarlık insani yardım planına ilişkin paranın sadece yüzde 6’sının, ülkedeki çatışmalar nedeniyle yaşanan mülteci krizinin çözümü için gereken yaklaşık 1,5 milyar dolarlık plana ilişkin paranın ise yalnıza yüzde 7’sinin toplanabildiğine dikkati çekti.
Kızılhaç: Milyonlarca kişi suya erişemiyor
Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Başkanı Mirjana Spoljaric Egger, dün Paris’te düzenlenen Sudan ve Komşu Ülkelere Yönelik Uluslararası İnsani Yardım Konferansı’nda konuştu.
Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki savaşın bir yıl önce başladığını hatırlatan Egger, Sudan ve Sudanlıların kaçmak zorunda kaldığı komşu ülkelerde milyonlarca kişinin su ve sağlık hizmetlerine erişimde zorluk yaşadığına dikkati çekti, “Sudan’da taahhüt sözlerinin yanı sıra acil eyleme ihtiyaç var” dedi.
ICRC’nin, Sudan Kızılay Derneği gönüllüleriyle 2 milyondan fazla Sudanlının gıda ve sağlık gibi temel ihtiyaçlarının karşılamak için adımlar attığını belirten Egger, 66 bin kişinin aileleriyle telefonda görüşmesine imkan sağladıklarını söyledi.
“Sudan’da insani yardım faaliyetleri giderek siyasallaşıyor. İnsani yardım personeli hayatlarını tehlikeye atıyor” diyen Egger, taraflara, insani yardım personeli ve ürünlerinin güvenli, hızlı ve engelsiz geçişini kolaylaştırması yönünde çağrıda bulundu.
Egger, ülkelerin Sudan’daki yardım faaliyetleri için büyük finansman açığını da ele alması ve ülkedeki krize yönelik siyasi ilgilerini sürdürmeleri gerektiğini kaydetti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri: Çocuklar kullanılıyor
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, iç savaşa dair yazılı açıklamasında, Sudan halkının yoğun nüfuslu bölgelerde ayrım gözetmeyen ve etnik motivasyonlu saldırıların hedefi olduğunu ve tarif edilemez acılara maruz kaldığını söyledi, “Çocukların çatışmanın tarafları tarafından silah altına alınması ve kullanılması da son derece kaygı verici” dedi.
Türk, Sudan’da 15 Nisan 2023’te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başlayan savaşta tarafların sivilleri silahlandırması ve çatışmalara daha fazla silahlı grubun katılması sebebiyle şiddetin daha da artacağı uyarısında bulundu.
Sudan’da sivillerin büyük acılar çektiğini belirten Türk, insani krizin ülke geneline yayılması nedeniyle sivillere yönelik daha fazla suistimal yaşanmasının endişe verici bir risk oluşturduğunu belirtti.
“Akut gıda güvensizliği ve bulaşıcı hastalıklar”
“Çatışmaların sona ermesi gerekiyor” ifadelerine yer veren Türk, devam eden savaşa barışçıl bir çözüm bulunması için silahlı aktörlerin sayısında artış yerine azalmaya ihtiyaç olduğunun da altını çizdi.
Türk, Sudanlı yetkililerin ilk adım olarak ateşkese yönelik güven artırıcı önlemlere öncelik vermesi gerektiğine işaret ederek, daha sonra çatışmaya kapsamlı bir çözüm bulması ve sivil bir hükümetin yeniden kurulmasına öncülük etmesi gerektiğini vurguladı.
Sudan’da 14 milyonu çocuk 18 milyon kişinin akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğuna değinen Türk, bulaşıcı hastalıkların arttığı ülkedeki hastanelerin yüzde 70’inden fazlasının hizmet veremediğini kaydetti.
CERD: İnsan hakkı ihlalleri durdurulmalı
Birleşmiş Milletler Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi (CERD), ordu ve Hızlı Destek Kuvvetlerini (HDK) düşmanlıklara son vermeye çağırdı.
Açıklamada, başta etnik kökenleri nedeniyle insanları hedef alan şiddet eylemleri olmak üzere uluslararası insan haklarının daha fazla ihlali ve istismarının durdurulması gerektiğini vurguladı.
Komitenin Sudan’dan gelen ölüm, yıkım ve saldırı raporları karşısında şok olduğu belirtilen açıklamada, Sudan’dan etnik şiddetin artmasını ve ırkçı nefretin kışkırtılmasını önlemenin yanı sıra ırkçı nefret söylemini ele alması istendi.
Sudan’da benzer olayların daha önce de yaşandığına dikkat çekilen açıklamada Sudan, bu tür eylemlerin soruşturulmasını, yeterli ve güçlü şekilde cezalandırılmasını sağlamanın yanı sıra hoşgörüyü geliştirmek ve barışı sağlamak için farklı etnik topluluklar arasında diyaloğu teşvik etmeye çağrıldı.
Açıklamada, Her Türlü Irk Ayrımcılığının Tasfiye Edilmesine Dair Uluslararası Sözleşme’ye (ICERD) taraf olan tüm devletler, uluslararası yükümlülüklerine tam olarak uymaya ve Sudan’da meydana gelen ihlalleri sona erdirmek, vahşet suçlarını önlemek için işbirliği yapmaya davet edildi.
Sudan’da iç savaş
Sudan’da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki güç mücadelesi 1 yıldır devam ediyor.
15 Nisan 2023’te başlayan ve 18 eyaletten oluşan Sudan’ın 10 eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletini kontrol ederken HDK, Batı ve güney eyaletlerini ele geçirdi.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin (IGAD) çabaları ve Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı.
BM’ye göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 15 binden fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 8,6 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.
