İngiltere ve Avustralya‘lı bilim insanları, Lord Howe Adası‘nda yaşayan deniz kuşlarında plastik yutulmasından kaynaklanan, daha önce bilinmeyen bir hastalığı keşfetti.
Buna göre, yeni sınıflanan ve “plastikoz” olarak adlandırılan hastalığa plastiğin yumuşak dokuyu tekrar tekrar zedelemesi ve canlının midesinde geniş yara dokusu oluşumuna yol açması neden oluyor. Etkilenen yumuşak doku, sağlıklı doku gibi çalışmıyor; organ yapısını ve işlevini etkiliyor.
Daha önce laboratuvar ortamında yapılan deneylerde plastiğin bu tür bir hastalığa neden olabileceği öngörülmüş, ancak doğada örneğine hiç rastlanmamıştı.
Keşif, Adrift Lab‘e üye küresel bir ekibin parçası olarak, Birleşik Krallık Doğa Tarihi Müzesi ve Avustralya kurumlarından bilim insanlarından oluşan disiplinler arası bir ekip tarafından yapıldı.
Plastikozdan etkilenen doku (solda) ile sağlıklı doku karşılaştırması.
Adrift Lab araştırmacısı Hayley Charlton-Howard, bunun insanlar da dahil olmak üzere tüm canlı türlerinde plastik yutulmasıyla ilgili endişeleri artırdığını söyledi.
Kalamar ve benzeri yiyeceklerden alıyorlar
Yeni Güney Galler’deki Lord Howe Adası’nda yaşayan yelkovan kuşları düzenli olarak plastik tüketiyor ve bilim insanları bunun henüz yumurtadan çıkma aşamasında başladığını düşünüyor.
Plastikler, kalamar gibi esas olarak okyanustan gıda alımı sırasında yutuluyor.
Charlton-Howard şunları söyledi: “Kumsalda bir plastik parçası düşünün; oldukça keskin ve kırılgandır. Bunun sürekli olarak midenin yumuşak, hassas dokusuna tekrar tekrar girdiğini hayal edin. Bu durumun, midede çok fazla yaralanmaya neden olacağını biliyoruz. Yutulan plastikler, sindirim bezlerinde de hasar meydana gelebilir ve deniz kuşlarının besinleri sindirme ve emme kabiliyetini sınırlayabilir.”
Ekip, 10 yıllık araştırmaları sonucunda, son yıllarda sıkça gözlemledikleri, yumuşak dokuda yara olaylarında ani bir artış olduğunu aktardı.
Charlton-Howard, fibroz (doku kalınlaşması ve yara izi) ile ponza taşı gibi doğal olarak oluşan aşındırıcı kalıntıların tüketimi arasında önemli bir bağlantı bulunmadığını söyledi. “Tarih boyunca kuşların kayaları yediğine dair kanıtları fosil kanıtlarında bulduk. Ancak gördüğümüz hasara ponza taşı yemek neden olsaydı, muhtemelen farklı kuş türlerinde bu kadar tekrarlayan ve önemli bir sonuç ortaya çıkmazdı. “
Mikroplastiklerin, suda, havada hatta anne sütü ve insan kanında bile bulunduğu kanıtladı. 2019’da Doğa Fonu tarafından yaptırılan küresel bir araştırma, insanların ortalama olarak haftada beş gram mikroplastik yuttuğunu ortaya çıkardı.
Çalışmanın, yelkovanın kuşlarının dışında, plastik yutan diğer türler için nasıl etkiler yaratabileceğine ışık tutması bekleniyor.
“Bu plastik parçaların insan sağlığına ne yaptığına dair çok az fikrimiz var” diyen Charlton-Howard, bu kuşların insanların yuttuğu küçük mikroplastiklere kıyasla yüksek miktarda, büyük plastik parçaları yuttuğunu belirterek, “İnsanlarda plastikozun genel durumunu göremeyebiliriz, ancak dokularımızda lokal yaralanmalar, iltihaplanma ve yara dokusu oluşumu vakaları ortaya çıkabilir” dedi.
Plastik yediği bilinen binden fazla deniz türü bulunuyor. Araştırmayı yapan uzmanlar, plastik kirliliğinin bir kriz haline dönüştüğünü ve konuyla ilgili daha fazla araştırma yaparak, insanları ve hükümetleri farkındalık ve eyleme geçmek için zorlamak istediklerini belirtiyor.
