Partizanlık Üzerine – Şenay Gökçebel

Editör notu: Bu yazı ilk olarak www.tabella.org sitesinde yayınlanmıştır. Bu yazıyı Tabella’nın hem yayın kurulu hem de yazının yazarının izniyle yayınlıyoruz.

Bu araştırma yazısı, politika sınıfım için hazırlanan yazımın bir tercümesidir. Ülkedeki adalet sistemini, devlet dairelerindeki işleyişi ve toplumdaki kutuplaşmayı derinden etkileyen partizanlık, araştırılması son derece önemli bir konudur. Araştırma ne kadar Amerika’ya odaklanıyor olsa da, Kıbrıs’ta tanışıklık dışında partizanlığı etkileyen faktörleri anlamak büyük önem taşımaktadır.

Pew Araştırma Merkezinin 2017’deki bulgularına göre Amerika Birleşik Devletleri’ndeki partizan ayrımı son yıllarda keskin şekilde artmaya başlamış, insanların birbirine duyduğu tolerans gittikçe azalmıştır (Şekil 1).

Partizan görüş ayrılıkları sadece politikacılarda değil, toplumda da sıkça görülmeye başlanmış, bu da toplumu gittikçe kutuplaştırmıştır (Brewer 2005). Peki neden bazı insanlar partilerine diğerlerinden daha fazla bağlıdır?

Partizanlığı anlamak büyük önem taşır. Amerika’da partizanlık hem gelir eşitsizliğini, hem de sağlık, eğitim ve benzeri gibi birçok önemli konuyu etkiler (Rueda 2008).

Bu yazıda, partizanlığı etkileyen faktörler hakkında üç hipotez oluşturdum. Eğitim ve yaşı incelediğim ilk iki hipotez, Robert McCrae’in (2000) kişilik hakkındaki beş faktör modelinden (FFM) gelmektedir. Modele göre, insanlar kişilik özelliklerinden ötürü yeni tecrübelere karşı açıktır. Eğitim, insanlara yeterli bilgiyi sağlar ve sosyal baskıdan uzak olmalarını destekler. Sosyal baskının partizanlığı arttırdığını varsayarsak, ilk hipotezim eğitim seviyesi yükseldikçe, partizanlık seviyesinin azaldığıdır.

Eğitim seviyesi nesiller boyu değiştiğinden dolayı, yaş da partizanlığı etkileyen başka bir faktör olabilir. Statista’nın ABD için verdiği verilere göre, 1940’dan bu yana üniversite eğitimi görmüş erkekler %5,5’ten %34,6’ya yükselmiştir. Öyle ki, yeni jenerasyonlar eğitime daha kolay erişebilir ve dünya hakkında daha fazla bilgi edinebilir. Bu da açık görüşlülüğü destekler, dolayısı ile ikinci hipotezim insanların yaşlandıkça daha partizan olduğudur.

Üçüncü olarak, yandaş medyanın bol olduğu günümüzde, bu tip kaynaklardan haber veya bilgi edinen kişilerin partizan olmaya daha yakın olduğunu savunuyorum. “Yandaş”, yani taraflı, medyadan bilgi edinen insanların yeni veya başka fikirlere açık olmadığını, dolayısıyla aynı taraflı medya kaynaklarını seçtiğini, böylece de daha partizan olduklarını savunuyorum. Sonuç olarak, bir insan hafta içerisinde aynı kaynaklardan ne kadar haber alırsa, partizan olma olasılığı o kadar artar diyorum.

Veri Analizi ve Sonuçlar

Üç hipotezi test etmek adına 2016 yılından olan American National Election Survey (ANES) verileri kullanıldı. “Yaş”, “eğitim seviyesi” ve “medya alımına harcanan gün/hafta” değişkenleri STATA yazılımından geçirildi. Aşağıdaki tablo ve grafiklerde sonuçlar gösterilmektedir.

Sonuçların gösterdiğine göre, eğitim veya medya tüketimi hipotezlerin aksine partizanlık seviyesini değiştirmiyor: Hem bağımsız, hem de partizan grupların ortalama eğitim seviyeleri üniversite seviyesinde ve haftada ortalama 5 gün medya kullanıyorlar/tüketiyorlar. Fakat yaş için aynı şey söz konusu değil. Grafik 1’e göre aşırı partizan bireyler genellikle daha yaşlılar oluyor, bu da ikinci hipotez ile uyuyor. Sonuç olarak yaş arttıkça bireyler partilerine daha bağlı olabiliyor.

Özetle, bu yazının amacı partizanlığı etkileyebilecek üç faktörü -eğitim, yaş ve medya tüketimi- incelemekti. Eğitim seviyesi veya medya tüketiminin partizanlığı etkilemediğini, fakat yaş ile birlikte bireylerin daha partizan olabildiği kanıtlanmış oldu. Bu araştırmayla beraber, ortalama seçmen yaşının yüksek olduğu seçimlerde partiler arası kutuplaşma daha iyi gözlemlenebilir. Ek olarak, gelecekte yapılacak araştırmalar yaşın ne tür sebeplerden dolayı partizanlığı etkilediğine ışık tutabilir.

Referanslar

[1] Pew Research Center. (2017). Partisan gap in political values continues to grow.

[2] Brewer, M. D. (2005). The Rise of Partisanship and the Expansion of Partisan Conflict within the American Electorate. Political Research Quarterly, 58(2): 219-229.

[3] Rueda, D. (2008) Left Government, Policy, and Corporatism: Explaining the Influence of Partisanship on Inequality. World Politics. Published by Cambridge University Press. 60(3): 349-389.

[4] McCrae RR, Costa PT Jr, Ostendorf F, Angleitner A, Hrebícková M, Avia MD, Sanz J, Sánchez-Bernardos ML, Kusdil ME, Woodfield R, Saunders PR, Smith PB. (2000). Nature over Nurture: temperament , personality, life span and development. Journal of Sociology and Social Psychology, 78(1): 173-86.

[5] Percentage of the U.S. population who have completed four years of college or more from 1940 to 2018, by gender. Source: US Census Bureau.