Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, okyanus sıcaklıkları bir kez daha rekorları alt üst etti. 2023’ün dünya okyanusları için üst üste beşinci kez kaydedilen en sıcak yıl olduğu uyarısında bulunuldu.
Yeni veriler, 2023’teki şok edici okyanus sıcaklıklarının, iklim krizi şiddetlenmeye devam ederken dünya çapında anormal hava koşullarını güçlendirdiğini ortaya koydu.
Perşembe günü (11 Ocak) yayınlanan yıllık araştırma, Çin, ABD, Yeni Zelanda, İtalya ve Fransa‘yı kapsayan 17 araştırma enstitüsünden bilim insanlarından oluşan çok uluslu bir ekip tarafından yürütüldü.
Guardian‘ın aktardığına göre, okyanuslar, fosil yakıtların yakılmasıyla ortaya çıkan karbon emisyonlarının neden olduğu ısının yüzde 90’ını emerek küresel ısınmanın en net göstergesi haline geliyor.
Geçtiğimiz yıl rekor düzeyde ısı, son on yıldır her yıl ısınan yeryüzündeki denizler tarafından emildi.
Bilim insanları, 2023 yılında okyanuslar tarafından rekor düzeyde ısı alındığını ve verilerin son on yılda okyanusların her yıl bir önceki yıldan daha sıcak olduğunu gösterdiğini söyledi.
Fotoğraf: Brian Inganga / AP
Deniz ekosistemi de tehdit altında
Sıcaklık aynı zamanda okyanuslarda rekor düzeyde katmanlaşmaya yol açtı; yüzeyde göllenen sıcak su daha derin sularla karışmayı azaltıyor. Bu durum okyanuslardaki oksijen miktarını azaltarak deniz yaşamını tehdit ederken, denizlerin gelecekte alabileceği karbondioksit ve ısı miktarını da azaltıyor.
Güvenilir okyanus sıcaklığı ölçümleri, 1940 yılına kadar uzanıyor ancak okyanusların şu anda son bin yılın en sıcak seviyesinde olması ve son 2 bin yıldaki herhangi bir zamandan daha hızlı ısınması muhtemel.
İklim krizinin en yaygın ölçütü olan küresel ortalama hava sıcaklığı da 2023 yılında büyük bir farkla arttı. Ancak sıcaklıklar, geçen yıl ısınan El Niño fenomeninin geri dönüşü de dahil olmak üzere doğal iklim değişikliklerinden daha fazla etkileniyor.
Okyanusun dünyaya neler olduğunu anlatmanın bir anahtarı olduğunu ifade eden, yeni verileri oluşturan ekibin bir parçası olan Minnesota‘daki St Thomas Üniversitesi‘nden Prof John Abraham şu ifadeleri kullandı:
İklim krizinin sonuçlarıyla zaten karşı karşıyayız ve harekete geçmezsek çok daha kötüleşecek. Ancak bu sorunu bugün rüzgar, güneş, hidroelektrik ve enerji tasarrufu ile çözebiliriz. İnsanlar bunun farkına vardığında, geleceğin yeni enerji ekonomisini başlatabilir, aynı zamanda hem paradan hem de çevreden tasarruf edebiliriz.”
Yeni çalışmada, deniz yüzeyi sıcaklıklarının yanı sıra, ısınmanın çoğunun emildiği en üst 2 bin metrenin ısı içeriğini belirlemek için okyanuslar boyunca bir dizi araçla toplanan sıcaklık verileri kullanıldı.
Buna göre; 2023 yılında, 2022 yılına kıyasla okyanuslar tarafından 15 zettajoule daha fazla ısı hapsedildi. Buna kıyasla, insanlık tüm küresel ekonomiyi beslemek için yılda yaklaşık yarım zettajoule enerji kullanıyor. Toplamda, okyanuslar 2023 yılında 287 zettajoule emdi.
Bu rakamlar Çin Bilimler Akademisi Atmosfer Fiziği Enstitüsü verilerine dayanıyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi‘nden alınan ayrı bir veri seti de benzer bir artış ve zaman içinde aynı eğilimi gösteriyor.
Rekor karbon emisyonu yılı
Araştırmacılar, 2023’teki okyanus yüzey sıcaklıklarının “alışılmışın dışında” olduğunu vurguladı. Bunun başlıca nedeni, El Niño‘nun da desteğiyle bir başka ‘rekor karbon emisyonu‘ yılı olması.
2023’te tüm yıl boyunca, ortalama sıcaklık 2022’nin 0,1 derece üzerindeydi, ancak yılın ikinci yarısında sıcaklık şaşırtıcı bir şekilde 0,3 derece daha yüksekti.
Bilim insanları, okyanustaki rekor düzeyde katmanlaşma ve oksijen azalmasının okyanus bitki ve hayvan yaşamı için “ciddi sonuçları” olacağını ifade etti. Deniz ısı dalgaları 2023 yılında okyanusları vurdu.
2023 yılında deniz yüzeyi sıcaklığı ve okyanusun üst 2 bin metresinde depolanan enerji rekor seviyelere ulaşmıştı. Fotoğraf: phys.org
2023’ün en kötü felaketlerinin sebeplerinden biri: Siklonlar
Global Water Monitor (GWM) konsorsiyumu tarafından hazırlanan ayrı bir rapora göre, 2023’ün en kötü felaketlerinden bazıları Mozambik, Malawi, Myanmar, Yunanistan, Libya, Yeni Zelanda ve Avustralya‘ya aşırı yağış getiren alışılmadık derecede güçlü siklonlardan (atmosferde bir alçak basınç alanı çevresinde hızla dönen rüzgârların oluşturduğu güçlü fırtına) kaynaklanıyor.
GWM’den Prof Albert Van Dijk, “Siklonların beklenmedik ve ölümcül şekillerde hareket ettiğini gördük. Şimdiye kadar kaydedilen en uzun ömürlü siklon haftalarca güneydoğu Afrika’yı vurdu. Daha yüksek deniz sıcaklıkları bu tuhaf davranışları körükledi. İleride bu tür aşırı olayları daha fazla görmeyi bekleyebiliriz” dedi.
Kömür, petrol ve doğal gaz yakımına hızla son verilmesi gerektiğini belirten Abraham şunları söyledi:
Eğer iklim değişikliğinin yörüngesini aşağıya doğru bükmezsek, daha fazla aşırı hava durumu, daha fazla iklim bozulması, daha fazla iklim mültecisi, daha fazla tarımsal verimlilik kaybı yaşayacağız. Önleyebileceğimiz bir sorunun dolar ve can olarak maliyetini yaşayacağız. Genellikle, en az sorumlu olanlar en çok acı çekecek ki bu inanılmaz bir adaletsizlik.”
