Nord Stream sızıntısı: Benzeri görülmemiş bir iklim ve çevresel etkisi olabilir

Baltık Denizi'ndeki Nord Stream 1 ve 2'de sabotaj ihtimalinin güçlendiği patlama ve gaz sızıntılarının yaydığı metan gazının iklime ve çevreye verecebileceği zarar uzmanları endişelendiriyor: Sorun bir an önce çözülmezse, iklim üzerindeki etkisi feci, hatta benzeri görülmemiş olabilir.

Baltık Denizi‘ndeki iki Rus gaz boru hattındaki, sabotaj ihtimali güçlenen sızıntı ve patlamalar, büyük miktarda sera gazı yayıyor. Kesintinin bir iklim ve çevre felaketine neden olabileceğinden korkuluyor, ancak bunun ne ölçüde olabileceği halen belirsiz.

Rusya’nın Avrupa’ya akan gazı kesmesi nedeniyle boru hatları çalışır durumda değildi ancak her ikisi de doğal gaz içeriyor. Doğal gaz ise ağırlıklı olarak karbondioksitten (CO2) sonra iklim değişikliğinin en büyük ikinci nedeni olan güçlü bir sera gazı olan metandan oluşuyor.Kâr amacı gütmeyen Temiz Hava Görev Gücü’nün kıdemli bilim adamı olan atmosferik kimyager David McCabe, “Bir takım belirsizlikler var, ancak bu boru hatlarındaki sorunu çözmede başarısız olunursa, iklim üzerindeki etkisi feci, hatta benzeri görülmemiş olabilir” diyor.Metan, gezegeni ısıtan CO2 potansiyelinin 80 katından fazlasına ve 100 yıldaki etkisinin kabaca 30 katına sahip. Bilim adamları , önümüzdeki birkaç yıl içinde metan emisyonlarında keskin kesintilerin iklim değişikliğini engellemede hayati bir kaldıraç olacağını söylüyor.

Reuters‘e konuşan McCabe ve diğer emisyon uzmanlara göre sızıntının boyutunu değerlendirme henüz mümkün değil, çünkü boru hattındaki gazın sıcaklığı , ne kadar hızlı sızdığı ve yüzeye ulaşmadan önce sudaki mikroplar tarafından ne kadar gazın emileceği gibi faktörler belirsiz.

Ancak her iki Kuzey Akım boru hattı da çoğunlukla metan içerdiğinden, “büyük ve son derece zararlı bir emisyon potansiyeli çok endişe verici” diyor McCabe.Imperial College London‘daki Sürdürülebilir Gaz Enstitüsü‘nde araştırma görevlisi olan Jasmin Cooper de, denizaltı boru hatlarından sızıntılarla ilgili mevcut verilerin yetersiz olmasından dolayı atmosfere tam olarak ne kadar gazın ulaştığını söylemenin zor olacağını, bunun için Rus devlet şirketi Gazprom’un açıklamasını bekleyeceklerini belirtiyor.Ne kadar metan sızıyor olabilir?

Ticari metan ölçümü uydu firması GHGSAT’ın ölçümlerden sorumlu başkan yardımcısı Jean-Francois Gauthier, mevcut verilere dayanan “ihtiyatlı bir tahmin”, sızıntıların birlikte ilk ihlal edildiğinde saatte 500 metrik tondan fazla metan saldığını ve basınç ve akış hızının zamanla azaldığını söylüyor.2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri‘ndeki devasa Aliso Canyon gaz sızıntısı, zirve noktasında saatte yaklaşık 50 ton metan yaymıştı. Gauthier, “Yani bu çok daha büyük bir felaket” diyor.Rusya‘nın Ukrayna‘yı işgal etmesinden hemen önce Almanya tarafından rafa kaldırılan ve hiçbir zaman çalışmaya başlamayan hatlardan biri olan Nord Stream 2‘nin bir sözcüsü bu hafta sistemin 300 milyon metreküp gaz tuttuğunu söylemişti.Londra‘daki Queen Mary Üniversitesi’nden kimya mühendisi Paul Balcombe, Euronews’e bu miktarın tamamının atmosfere bırakılmasının yaklaşık 200.000 ton metan emisyonuyla sonuçlanabileceğini bildirdi. Alman kâr amacı gütmeyen kuruluş Deutsche Umwelthilfe de potansiyel emisyon hakkında benzer bir tahminde bulunuyor.Küresel ısınmaya etkisi nedir?

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli‘nin (IPCC) yaptığı hesaplamalara göre bu metan miktarı 100 yıllık bir zaman diliminde yaklaşık 6 milyon ton CO2 ile aynı küresel ısınma potansiyeline sahip. Bu da kabaca Havana veya Helsinki gibi orta büyüklükteki şehirlerin bir yılda yaydığı CO2 miktarına eşit bir emisyon anlamına geliyor.Ancak boru hattıyla ilgili yetkililer, bakım için devre dışı bırakılan sistemde ne kadar gaz kaldığını söylemeyi reddediyor.AB enerji komiseri Stefano Grassi dün yaptığı açıklamada, sızıntıların bir “iklim ve ekoloji felaketi” olma riski taşıdığını belirtmişti.Grassi, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Neler olup bittiğini araştırmak ve sızıntıları durdurmanın ve daha kötü hasarı önlemenin en hızlı yolunu bulmak için AB üye ülkeleri ile temas halindeyiz” demişti.

Deniz yaşamına zararları

Bu tür sızıntılar denizdeki yaşamın anında etkileyebilir ve öldürebilir. Ancak yetkililer az boru hattı sızıntılarının çevredeki bitki ve hayvan yaşamı için sınırlı bir tehdit oluşturduğunu söylüyor.Buna karşılık çevre örgütü Greenpeace balıkların nefes almalarını engelleyebilecek gaz bulutlarına yakalanabilecekleri endişesini dile getiriyor.

Ne olmuştu?

Kuzey Akım gaz sızıntısının nedeni hala belirsiz olsa da, AB ve Rusya’dan gelen son haberler sabotaj ve kasıtlı eyleme işaret ediyor.İlk sızıntı, pazartesi akşamı Danimarka‘nın Bornholm adası çevresinde Nord Stream 2‘de keşfedilmiş; saatler sonra, Kuzey Akım 1′in ayrı bölümlerinde, Baltık Denizi’nin hem Danimarka hem de İsveç ekonomik bölgelerine ulaşan iki sızıntı daha tespit edilmişti.Sismologlar, Baltık Denizi’nin altındaki iki Rusya-Almanya boru hattından gaz emisyonu başlamadan önce denizde patlama olduğunu düşündükleri olayları kaydetmişti.