Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinin etkisiyle yükselen deniz seviyeleri, Maldivler‘i yok olmakla tehdit ediyor. Hint Okyanusu takımadalarında içme suyu ise hali hazırda tükenmiş durumda. Ancak ülkenin yeni başkanı Muhammed Muizzi, eski başkanın uyarılarının aksine vatandaşların yer değiştirme planlarını iptal ettiğini açıkladı.
Muizzu, bunun yerine deniz seviyesindeki ülkenin iddialı arazi ıslahı ve daha yüksek adalar inşa ederek yükselen deniz seviyelerinde koruyacağına söz verdi.
Çevre ve insan hakları grupları ise bu durumun sel riskini daha da artırabileceği uyarısı yaptı.
Ada ülkeleri iklim krizinin ön saflarında
Lüks bir tatil beldesi olarak bilinen Maldivler, beyaz kumlu plajları, turkuaz lagünleri ve geniş mercan resifleriyle ünlü. Ancak son on yıllarda bin 192 küçük adadan oluşan zincir, kendini iklim krizinden en çok etkilenecek ülkelerin ön saflarında buldu.
Eski başkan Muhammed Naşid, vatandaşlarının başka bir ülkeye taşınması gerekebileceği ve dünyanın ilk iklim mültecileri olabilecekleri konusunda uyarı yapmış; komşu Hindistan, Sri Lanka hatta Avustralya‘da arazi satın almaları için tasarruf yapmaya başlamalarını önermişti.
Ancak Muizzu, savunmasız kıyı şeridini korumak için yaklaşık 500 milyon Euro tutarında bir dış fon talep etti ve vatandaşlarının anavatanlarını terk etmeyeceklerini söyledi.
Beton deniz duvarlarıyla çevrili kalabalık başkent Male’de AFP’ye konuşan konuşan Muizzu, “Yaşamlarımız veya diğer ekonomik faaliyetler için alanı artırmamız gerekiyorsa bunu yapabiliriz. Kendi başımızın çaresine bakabiliyoruz” dedi.
Fotoğraf: Shubham Koul/ AFP.
Muizzu ise Maldivler’in bu rotayı izlemeyeceğini söyledi:
“Kesinlikle hiçbir ülkeden arazi satın almamıza, hatta kiralamamıza gerek olmadığını söyleyebilirim.”
45 yaşındaki lider, deniz duvarlarının riskli alanların “güvenli ada olarak sınıflandırılmasını” sağlayacağını da öne sürdü.
‘Deniz duvarları’ nereye kadar?
Maldivler’in yüzde 80’i deniz seviyesinden bir metreden daha az yükseklikte bulunuyor. Yerleşim yerlerini çevreleyen kale benzeri duvarlar şimdilik dalgaları uzak tutuyor ancak sahil adalarının kaderleri belirsiz.
Ülkenin 380 bin vatandaşının üçte birinin küçücük bir adaya sıkıştığı başkent Male, Çevre Bakanlığı‘na göre kilometre kareye düşen 65 bin 700 kişiyle “dünyanın en yoğun nüfuslu kara parçalarından biri”. Hali hazırda şehri çevreleyen dev bir deniz duvarı bulunuyor ancak Muizzi bunu başka yerlere de genişletmek istiyor.
Maldivler de toplamda 30 kilometrekarelik bir alana yayılan ıslah projeleri kapsamında batık mercan platformlarına pompalanan kumlar aracılığıyla son kırk yılda ülkenin kara kütlesini yaklaşık yüzde 10 oranında artırılmıştı.
Bir inşaat mühendisi olan Muizzi de bu projede yer almış; yapay Hulhumale Adası’nın genişlemesinde önemli rol oynamıştı.
‘Islah” gerekli olsa da çevre, iklim ve hak örgütleri, bunun çok dikkatli yapılması gerektiğini söylüyor.
İçme suyu da tükendi
BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), 2007 yılında, 18 ila 59 santimetrelik artışın Maldivler’i yüzyılın sonuna kadar neredeyse yaşanmaz hale getireceği uyarısı yapmıştı.
Muizzu hükümetinin iktidara geldiği geçen haftaya kadar Çevre Bakanı olan Shauna Aminath, “Maldivler’deki her adada tatlı su tükendi. artık takımadalardaki 187 yerleşim adacığının neredeyse tamamı, pahalı tuzdan arındırma tesislerine bağlı. Adalarımızı nasıl koruyacağımızın yollarını bulmak, bu değişikliklere uyum sağlamaya çalışmamızın büyük bir parçası haline geldi” dedi.
‘Aceleye mi getiriliyor?’
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) yakın tarihli bir raporunda, bu tür ıslah projelerinin “çoğu zaman aceleye getirildiğini” ve zaruri azaltım politikalarının bulunmadığını söyleyerek yetkilileri kendi çevre düzenlemelerini uygulamamakla eleştiriyor.
Örgüt, adadaki mangrovların yüzde 70’inin “gömülü” olduğu Kulhudhuffushi‘deki bir havaalanı ve Addu‘da balıkçıların bağımlı olduğu mercan resiflerine zarar veren bir ıslah projesi örneğini vererek, “Maldivler hükümeti çevre koruma yasalarını göz ardı etti veya zayıflattı, sel risklerini artırdı ve ada topluluklarına yönelik diğer zararları artırdı” diyor.
Çevre koruma konusunda çalışan kampanya grubu Marine Journal Maldives’in başkanı Ahmed Fizal da politikacıların ve iş insalarının sığ lagünleri hızlı kar elde etmek için potansiyel ıslah alanları olarak görmesinden korktuğunu belirtiyor:
“’Sınır nedir, ıslahın gerçek maliyeti nedir?’ diye sormalısınız”.
