*Oishimaya Sen Nag’ın WorldAtlas için kaleme aldığı makale Yeşil Gazete tarafından çevrilmiştir.
Kuzey Kutbu’ndaki buzlu evlerinden yüzlerce mil uzakta dolaşan ve insan yerleşimlerine giren, zayıflamış kutup ayılarının fotoğrafları bu yıl uluslararası manşetlerde yerini aldı. Bazı bölgelerde, sorun o kadar kötüleşmişti ki, konuyu ele almak için acil durum ilan edilmesi gerekti.
Bu hayvanlar, bir macera zevki için insan yerleşimlerine girmek için doğal yaşam alanlarını terk etmemişlerdi. Bunu yapmak zorunda kaldılar. İnsanın neden olduğu iklim krizi, kutup ayılarını deniz buzullarındaki habitatlarından mahrum etti. Geçmişte olduğu kadar çok fok avlanamayan ayılar, alternatif av veya yiyecek bulmak için ülke içinde dolaşmaya zorlandı. Ve bu onları üzücü kaderlerinden sorumlu kişilerle temas ettirdi. Şu anda plastik, onların diyetlerindeki ayrılmaz bir bileşen oldu.
Mide ve dışkı içeriklerinin yüzde 25’i plastik
Son zamanlarda, Rusya’da artan insan-kutup ayısı teması, bilim insanlarının insan yerleşmelerinin içindeki ve çevresindeki çöplüklerle dolaşan kutup ayılarının dışkısını ve bağırsak içeriğini incelemelerine olanak sağladı. Sonuçlar ise şok edici.
Rus Arktik Milli Parkı müdür yardımcısı Ivan Mizin, Interfax’a verdiği demeçte “Kutup ayıları düzenli depolama alanlarını ziyaret ettiği zaman mide ve dışkı içeriklerinin yüzde 25 kadarı çeşitli plastik atıklardan oluşur: çantalar, ambalajlar, vb.” dedi.
Mizin ayrıca, diyetlerindeki plastik seviyelerin belirli bir eşik seviyesini aşması durumunda ayıların ölmeye başlayacağı konusunda da uyardı. Ve sadece ayılar değil, aynı zamanda plastiklerden de olumsuz etkilenen deniz memelileri ve kuşlar gibi diğer Arktik türler.
Beslenme düzenleri değişiyor
İnsan yerleşimlerini istila eden tüm kutup ayılarının açlıktan ölmediğini hatırlamak önemli. Yerleşim yerleri içerisinde yiyecek bulmak için hareket ettikçe onlar da diyetlerini buna göre ayarlamayı öğrendiler. Mesela artık bu ayılar tarafından daha fazla karasal av türü tüketiliyor.
Bununla birlikte, problem insan yerleşimli alanlara girdiklerinde ortaya çıkıyor. Burada, onları ağır tehlikeye sokan tüm kötü alışkanlıkları alıyorlar. Sorun sadece toksik bileşenlerle dolu çöpler de değil. Aynı zamanda insanlarla temasları genellikle iki tür arasında olumsuz bir etkileşimle sonuçlanıyor. Geleneksel bir tavır takınan ayılar da çöp gibi kolay yiyecek buldukları bölgeye dönme eğilimi gösteriyor.
‘Kutup ayılarını çeken çöpler yok edilmeli’
Rusya’nın Bilimler Akademisi’nde memeli ekolojisi üzerine çalışan kıdemli bir bilim insanı olan Anatoly Kochnev, Verge’ye verdiği röportajda şöyle diyor:
Kutup ayılarını çeken her şeyi yok etmelisin. Kanada’nın Manitoba kentindeki Churchill kasabası bunu yaptı. Churchill, kutup ayıları için popüler bir uğrak mekandı. Kasaba, 2000’lerin ortalarında, kasabadaki yerel çöplüğü kapattı ve çöplerini daha sonra ‘Alcatraz’ın Çöplüğü’ olarak isimlendirilen bir depoda tutmaya başladı.
Kanada kutup ayılarında plastik tüketimi azaldı
Rusya’nın kutup ayıları plastik toksit tehdidine maruz kalırken, Kanadalı türdeşleri bu soruna karşı nispeten daha güvenli görünüyor. İklim krizi, her iki toplumu da aynı anda rahatsız ediyor. İlginç bir araştırma, Alcatraz’ın Çöplüğü’nün muhtemelen Kanada’nın kutup ayılarını kurtardığını ortaya koydu.
Araştırmacılar, batı Hudson Körfezi Bölgesi’nde yaşayan kutup ayılarının diyetini, kırk yıl önce yapılan benzer bir çalışmadan elde edilen verilerle karşılaştırdı. Diyet içeriği kutup ayılarının yayılımı incelenerek analiz edildi. Sonuçlar ise umut vadediyor.
Bilim insanları, kutup ayılarının foklardan oluşan diyetlerini kar kazları, ren geyiği hatta kimi zaman yumurta gibi daha çok bulunan besinlerle değiştirdiklerini keşfetti. Çok ilginç başka bir gözlem ise kutup ayılarının dışkılarındaki çöp oranının 40 yıl öncesine kıyasla daha düşük olmasıydı. Araştırmacılar bu değişimin sebebinin Churchill ve doğusundaki bölgedeki çöp mevcudiyetinin azalması olduğunu düşünüyor. Çöpler geri dönüşüme uğramadan önce ayrı bir yerde korundukları için ayılar bu çöpe erişemedi. Böylece plastik tüketmek zorunda da kalmadılar.
Onları kurtarmak bizim sorumluluğumuz
Yani, her ne kadar kutup ayılarının buz üzerinde fok avlama yeteneklerini sınırlayan iklim krizine çözüm üretmek zaman harcasa dahi, ayılar gıdaya ulaşma stresi yaşayarak iç bölgelere göç ettiklerinde onlar için güvenli bir diyet sunulması mümkün gözüküyor. Kutup ayılarının karşılaştığı zorlukların kötüleşmesinde nihai olarak sorumlu olduğumuz düşünüldüğünde, şimdi onları kurtarmak bizim sorumluluğumuz.
