Kuzey Atlantik Paktı (NATO) Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Arnavutluk Cumhurbaşkanı Bayram Begay ile NATO karargahında görüşmesinin ardından yaptığı basın toplantısında, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine dair konuştu.
Stoltenberg, iki ülkenin NATO üyeliklerine Macaristan’ın onayıyla ilgili ilerleme kaydedildiğini söyledi, “Macaristan’ın onayına yaklaşıyoruz” dedi. İki ülkenin NATO üyeliğinin kendisi için öncelik olduğunu ekledi.
Görüşmeler yeniden başlayacak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile geçen ay Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasındaki görüşmelerin yeniden başlatılması konusunda mutabık kaldıklarını hatırlatan Stoltenberg, bu hafta görüşmenin Brüksel’de yapılacağını, Temmuz ayında imzalanan üçlü muhtıranın uygulamasına yoğunlaşacaklarını aktardı.
Bugün de İsveç’i ziyaret edeceğini, Macaristan’dan bir heyetin kısa süre önce İsveç’e giderek bir rapor hazırladıklarını, bu raporda katılım protokollerine onay verilmesinin tavsiye edildiğini söyledi.
“En hızlı katılım süreci”
“Hala gitmemiz gereken bir miktar yol var ancak ilerleme kaydediyoruz” diyen Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya’nın NATO tarihindeki en hızlı katılım süreci içinde olduğunu ifade etti.
Stoltenberg, 30 üye ülkeden Türkiye ve Macaristan’ın henüz katılımlara onay vermediğini anımsatarak “Macaristan meclisi bu ay sonuna doğru onaylama planını duyurdu. İsveç’e giden Macaristan heyeti de olumlu mesaj verdi. İlerleme kaydediyoruz ve Macaristan’ın da onayına yaklaşıyoruz” diye konuştu.
Ne olmuştu?
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesiyle başlayan savaşın ardından Rusya ile 1300 kilometrenin üzerinde sınırı bulunan Finlandiya ve İsveç, NATO’ya üyelik başvurusu kararı aldı.
NATO’ya katılmak için Mayıs 2022’de birlikte resmi başvuruda bulunan iki ülke, üyeliklerine “teröre destek” ve güvenlik gerekçeleriyle itiraz eden Türkiye hükümeti ile üçlü görüşmeler gerçekleştirdi.
Üç ülkenin geçen Haziran ayında Madrid’deki NATO zirvesinde imzaladığı Üçlü Muhtıra kapsamında yapılan görüşmelerde İsveç ve Finlandiya verdikleri çeşitli taahhütlerle Ankara’nın çekincelerini gidermeye çalıştı.
Ancak Türkiye, Rasmus Paludan’ın İsveç’in başkenti Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde Kuran yakması üzerine üçlü görüşmeleri askıya aldı.
Bu eylemin ardından İsveç’in Türkiye’den NATO üyeliğine izin vermesini beklememesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya konusundaysa farklı bir tutum sergileyebileceğinin sinyalini verdi.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto da Finlandiya’nın kamu yayın organı YLE’ye yaptığı açıklamada, Finlandiya’nın NATO’ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini söyledi. “Şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu” belirten Haavisto, ortak başvurunun ilk tercih olduğunu kaydetti.
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyelik süreçlerinin tamamlanabilmesi için 30 NATO ülkesinin onayı gerekiyor. Türkiye ve Macaristan henüz bu başvuruları onaylamış değil.
