Her yıl ortalama bin 500 öğrenci KKTC’de, 300 öğrenci Türkiye’de ve 180 öğrenci de üçüncü ülkelerde yükseköğrenime başlıyor.
Kuzey Kıbrıs’taki liselerden 2018-2019 öğretim yılında mezun olan öğrencilerin yaklaşık yüzde 70’i üniversitede.
Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı’nın açıkladığı ihtiyaç fazlası bölümlerin sayısı 20’ye ulaşırken, liselerden mezun gençlerin yüzde 40’ı Hukuk, İşletme, Psikoloji, Hemşirelik, Mimarlık, Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Okul Öncesi, Diş Hekimliği ve Tıp bölümlerini seçiyor. En fazla tercih edilen bölümlerden sadece tıp, diş hekimliği ve psikoloji bölümlerine devlet bursu veriliyor.
Türk Ajansı Kıbrıs’a (T.A.K.) konuşan Yüksek Öğrenim ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürü Dr. Ziya Öztürkler, lise mezunlarının 2018-2019 öğretim yılında üniversiteye yerleştirilme oranlarını değerlendirdi.
Öztürkler, üniversiteye gitme oranlarının yüksek olmasının işsizliğe, ara ve teknik eleman eksikliğine neden olduğunu vurgulayarak, “İş gücü isteyen meslek dallarını küçümsemekten vazgeçmeliyiz. Memur ülkesi olmanın önüne gençleri kendilerine uygun iş alanlarına yönlendirerek geçebiliriz ille de üniversiteye göndererek değil…” dedi.
Ziya Öztürkler, gençlere, “Mezun olduktan sonra iş hayatıma nasıl devam edeceğim’ sorusuna cevap vermeden, devletin ihtiyaç fazlası ilan ettiği bölümleri incelemeden, kktc, Türkiye ya da üçüncü ülke fark etmez, gideceğiniz üniversitenin hangi alanlarda akreditasyonu olduğunu kontrol etmeden, alacağınız diplomanın geçerliliğinden emin olmadan seçim yapmayın. Yüksek lisans ve doktora yapacaklar da hangi alanlara ihtiyaç olduğuyla ilgili verileri referans almadan seçim yapmasın…” uyarısında bulundu.
Öztürkler, kktc’deki 21 üniversite 14 bin kişinin çalıştığını, bunların yüzde 70’e yakını kktc vatandaşı olduğunu da açıkladı.
“Üniversite kayıt oranlarında düşüş var… Bu olumlu bir gelişme”
Öztürkler, ilk önce geride bıraktığımız eğitim yılı ile ilgili bilgi verdi.
2018-2019 öğretim yılında liselerden 2 bin 743 öğrencinin mezun edildiğini, bunların bin 797’sinin düz, 645’inin meslek, 501’inin de özel lise öğrencisi olduğunu kaydeden Ziya Öztürkler, bu yıl 323 öğrencinin Türkiye’deki, 177 öğrencinin üçüncü ülkedeki, bin 450 öğrencinin de kktc’deki üniversiteleri tercih ettiğini ifade etti.
Mezunların bin 950’sinin, yani yüzde 69.78’inin üniversiteye kayıt yaptırdığını ifade eden Öztürkler, geçtiğimiz yıl bu oranın yüzde 75 olduğunu anımsattı.
Ziya Öztürkler, oranların bir yılda yüzde 75’ten 69.78’e gerilemesinin olumlu bir gelişme olduğunu vurguladı.
“Gelişmiş ülkelerde üniversiteye gitme oranı yüzde 50-55 civarındayken kktc’de bu oran yüzde 70’lerde. Biz de oranlarımızı yüzde 50’lere çekmeli, dengelemeliyiz” diyen Öztürkler, “Yüzde 10-15’lik kesim de donanımlarına ve becerilerine uygun mesleklere yönlendirilmeli. Ara ve teknik eleman açığımızın da işsizliğin artmasının da en büyük nedeni üniversiteye gitme arzumuz” şeklinde konuştu.
“İş gücü isteyen meslek dallarını küçümsemekten vazgeçmeliyiz”
Yüksek Öğrenim ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürü Dr. Ziya Öztürkler, üniversiteye gitme oranlarının yüksekliğiyle ilgili değerlendirmesini şöyle yaptı:
“Buna etken aileler, öğretmenler ve ülkenin özel sektördeki mevcut şartları. Çağ nüfusu kolejlere yönlendiriliyor, meslek liseleri tercih edilmiyor. Çocuklar yeteneklerine ve gelişim düzeylerine göre mesleklere yönlendirmeli ama böyle olmuyor. Meslekler arasında ayrım yapılıyor, toplumdaki saygınlık mesleklerle ilişkilendiriliyor. Oysa mesleklerin değil, yapılan işin ve insani niteliğin saygınlığı vardır. İş gücü isteyen meslek dallarını küçümsemekten vazgeçmeliyiz.”
Ülkede 50 bine yakın yabancı uyruklu iş gücü olduğunu da anımsatan Öztürkler, “Bu veriler de iş gücü isteyen meslek dallarının küçümsendiğinin göstergesidir. Bu döngüyü kırmamız gerek. Aileler de öğretmenler de bakış açılarını değiştirmeli” şeklinde konuştu.
Üniversiteye gitme oranının yüksek olmasının tek nedeninin yanlış yönlendirme olmadığını da kaydeden Öztürkler, bir diğer sebebin özel sektördeki mevcut şartlarla ilgili olduğunu dile getirdi, çalışma alanları, çalışma saatleri ve özlük haklarıyla ilgili iyileştirmelere gerek olduğunu söyledi.
“Belli bölümlere yığılma var”
Üniversitede okumayı tercih eden öğrencilerin belirli bölümlere yığıldığını, mezun olduktan sonra işsiz kaldığını ve memur olmaya yöneldiğini kaydeden Ziya Öztürkler, “Herkesin en fazla şikayet ettiği nokta gelirlerin yüzde 80’inin kamu giderleri için kullanılmasıdır. Memur ülkesi olmanın önüne gençleri kendilerine uygun iş alanlarına yönlendirerek geçebiliriz ille de üniversiteye göndererek değil…” dedi.
“16 bin kktc vatandaşı genç yükseköğrenim görüyor…”
kktc liselerinden mezun olan 16 bin gencin yükseköğrenim gördüğünü belirten Öztürkler, öğrencilerin 12 binin kktc’de yaklaşık 2 bin 500’ünün Türkiye’de ve bin 500’ünün de üçüncü ülkelerde olduğunu söyledi.
Öztürkler, üçüncü ülke tercihlerinde İngiltere’nin ilk sırada olduğunu da kaydetti.
Gençlerin üniversiteye giderken en fazla tercih ettiği bölümlerle ilgili soruyu da yanıtlayan Ziya Öztürkler, bunları “Hukuk, İşletme, Psikoloji, Hemşirelik, Mimarlık, Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Okul Öncesi, Diş Hekimliği ve Tıp” şeklinde sıraladı.
Öztürkler’den gençlere uyarı
Liseden mezun gençlerin yüzde 40’ının söz konusu bölümlere yöneldiğini kaydeden Ziya Öztürkler, ihtiyaç fazlası bölüm sayısının da 20’yi bulduğunu belirtti.
Öztürkler, en fazla tercih edilen bölümlerden sadece tıp, diş hekimliği ve psikoloji bölümlerine devlet bursu verildiğini de anımsattı.
Ziya Öztürkler, bu verilere http://yobis.mebnet.net adresinden ulaşılabileceğini de kaydetti.
“Gençler üniversite seçme konusunda ne kadar bilinçli” sorusu üzerine Öztürkler, “Çok bilinçli olduklarını düşünmüyorum” yanıtını verdi.
Yüksek Öğrenim ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürü Ziya Öztürkler, öğrencilere anne ve babalarının mesleğine göre değil, kendi bilgi, donanım ve yatkınlıklarına göre meslek seçimi yapmalarını tavsiye etti.
Öztürkler şunları ekledi:
“Mezun olduktan sonra iş hayatıma nasıl devam edeceğim’ sorusunun cevabını almadan, devletin ihtiyaç fazlası olarak ilan ettiği bölümleri incelemeden, kktc, Türkiye ya da üçüncü ülke fark etmez, seçeceğiniz üniversitenin hangi alanlarda akreditasyonu olduğunu kontrol etmeden, alacağınız diplomanın geçerliliğinden emin olmadan seçim yapmayın. Yüksek lisans ve doktora yapacaklar da alanlara ihtiyaç olduğuyla ilgili verileri referans almadan seçim yapmasın.”
Son 5 yılın verileri…
Son 5 öğretim yılını kapsayan verilere göre, kktc üniversitelerine en fazla kayıt bin 720 öğrenci ile 2017-2018’de yapıldı. Türkiye’ye en fazla öğrenci gönderilen yıl 567 kişi ile 2015-2016’de, üçüncü ülkeye en fazla gidiş 185 öğrenci ile 2014-2015’de oldu.
Lise mezunlarının 2018-2019 öğretim yılında kktc üniversitelerine yerleşme oranı yüzde 75,76 oldu. 2017-2018’de oran yüzde 79.19; 2016-2017’de yüzde 64; 2015-2016’da yüzde 57.70; 2014-2015’te yüzde 61.33’dü.
Türkiye ve üçüncü ülke
2018-2019 yılında Türkiye’deki üniversitelerine kayıt yaptıranların oranı yüzde 14.99; 2017-2018’de yüzde 12,75; 2016-2017’da yüzde 27,07; 2015-2016’da yüzde 33.86 ve 2014-2015’te yüzde 27.19 oldu.
Üçüncü ülke üniversitelerine kayıt yaptıranlar 2018-2019’da yüzde 9.25’di. 2017-2018’de yüzde 8,06; 2016-2017’de yüzde 8.93; 2015-2016’da yüzde 10,44; 2014-2015’te yüzde 11,48’di.
Öte yandan kktc’deki 21 üniversite 14 bin kişi çalışıyor. Bunların yüzde 70’e yakını KKTC vatandaşı.
5 bin 755’i akademisyenden 2 bin 578’i KKTC vatandaşı, 2 bin 195’i TC, 982’i üçüncü ülke vatandaşı.
