Ronen Bergman ve Adam Goldman / The New York Times
New York Times tarafından incelenen belgelere göre Hamas’ın 7 Ekim’de gerçekleştirdiği saldırının planını gösteriyor. İsrail’in elinde olduğu öğrenilen bu belgeleri yetkililer hayal ürünü olarak değerlendirdi ve özel uyarıları görmezden geldi. The Times’ın araştırmasına göre e-postalar ve röportajlar, İsrailli yetkililerin Hamas’ın saldırı planını olaydan bir yıldan fazla bir süre önce ele geçirdiğini gösteriyor. Ancak İsrailli askeri ve istihbarat yetkilileri, Hamas’ın gerçekleştirmesinin çok zor olduğunu düşünerek planı ciddiye almadı.
40 sayfalık saldırı planı
İsrailli yetkililerin Eriha Duvarı kod adını verdiği yaklaşık 40 sayfalık belge, bin 200 kadar kişinin ölümüne yol açan yıkıcı saldırının ana hatlarını madde madde çiziyordu. The Times’ın incelediği belgede saldırı için bir tarih belirtilmiyor ancak Gazze Şeridi’nin etrafındaki tahkimatı ezmek, İsrail şehirlerini ele geçirmek ve bir tümen karargahı da dahil olmak üzere kilit askeri üslere saldırmak üzere tasarlanmış bir saldırı tarif ediliyordu.
Hamas planı şok edici bir hassasiyetle takip etti. Belgede saldırının başlangıcında roket yağmuru yapılması, insansız hava araçlarının sınırdaki güvenlik kameralarını ve otomatik makineli tüfekleri devre dışı bırakması ve silahlı kişilerin paraşütlerle, motosikletlerle ve yaya olarak toplu halde İsrail’e akın etmesi isteniyordu ki bunların hepsi 7 Ekim’de gerçekleşti.
İstihbarat sızıntısı mı var?
Planda ayrıca İsrail askeri güçlerinin yeri ve büyüklüğü, iletişim merkezleri ve diğer hassas bilgilerle ilgili ayrıntılar da yer alıyordu ki bu da Hamas’ın istihbaratını nasıl topladığı ve İsrail güvenlik teşkilatı içinde sızıntı olup olmadığı sorularını gündeme getirdi. Edinilen bilgilere göre bu belgeler, İsrailli askeri ve istihbarat liderleri arasında uzun süre dolaştı. Ancak yetkililer ve uzmanlar bu ölçekte bir saldırının Hamas’ın kapasitesinin çok ötesinde olduğunu belirtti. Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ya da diğer üst düzey siyasi liderlerin de belgeyi görüp görmediği bilinmiyor.
Geçen yıl, belgenin ele geçirilmesinden kısa bir süre sonra, Gazze sınırını korumakla görevli İsrail ordusunun Gazze birimindeki yetkililer Hamas’ın niyetinin belirsiz olduğunu söylemişti. The Times tarafından incelenen bir askeri değerlendirmede “Planın tamamen kabul edilip edilmediğini ve nasıl uygulanacağını belirlemek henüz mümkün değil” deniliyordu.
Uyarılar görmezden gelindi
Ardından Temmuz ayında, saldırılardan sadece üç ay önce, İsrail’in sinyal istihbarat teşkilatı Birim 8200’de çalışan kıdemli bir analist, Hamas’ın planda belirtilenlere benzer şekilde günlerce süren yoğun bir eğitim tatbikatı yaptığı konusunda uyarıda bulundu. Ancak The Times’ın ele geçirdiği şifreli e-postalara göre Gazze biriminde görevli bir albay analistin endişelerini görmezden geldi.
Analist e-posta yazışmalarında “Senaryonun hayali olduğunu kesinlikle reddediyorum” diye yazdı ve Hamas’ın eğitim tatbikatının “Eriha Duvarı’nın içeriğiyle” tamamen örtüştüğünü ekledi. Analist e-postada, “Bu bir savaş başlatmak için tasarlanmış bir plan. Bu sadece bir köye yapılan bir baskın değil” ifadelerini kullandı. Yetkililer, ordu bu uyarıları ciddiye alsaydı ve Hamas’ın saldırdığı güneye önemli takviyeler yönlendirseydi, İsrail’in saldırıları püskürtebileceği ve hatta muhtemelen önleyebileceğini özel olarak kabul ediyor. Bunun yerine, teröristler Gazze Şeridi’nden akın ederken İsrail ordusu hazırlıksızdı. İsrail tarihindeki en ölümcül gündü.
İsrailli güvenlik yetkilileri ülkeyi korumakta başarısız olduklarını çoktan kabul ettiler ve hükümetin saldırılara yol açan olayları incelemek üzere bir komisyon kurması bekleniyor. Eriha Duvarı belgesi, yetkililerin 1973 Arap-İsrail savaşına yol açan sürpriz saldırıdan bu yana İsrail’in en kötü istihbarat başarısızlığı olarak gördükleri olayla doruğa ulaşan, yıllar süren bir dizi yanlış adımı gözler önüne seriyor.
İsrail ordusu ve Gazze’de terörle mücadeleden sorumlu olan İsrail Güvenlik Ajansı The Times’ın yorum taleplerini reddetti. Yetkililer Eriha Duvarı belgesini nasıl elde ettiklerini söylemedi ancak bu belge yıllar içinde toplanan saldırı planlarının çeşitli versiyonları arasında yer alıyordu. Örneğin The Times tarafından görüntülenen 2016 tarihli bir Savunma Bakanlığı bildirisinde “Hamas bir sonraki çatışmayı İsrail topraklarına taşıma niyetinde” deniyor. Notta böyle bir saldırının büyük olasılıkla rehin alma ve bir İsrail topluluğunu işgal etmeyi” içereceği belirtiliyor.
İsrail, Hamas’ı yanlış okudu
Eriha Duvarı belgesinde belirtilen en önemli hedeflerden biri, bölgeyi korumaktan sorumlu Gazze tümenine ev sahipliği yapan Re’im‘deki İsrail askeri üssünü ele geçirmekti. Tümenin komutası altındaki diğer üsler de listelenmişti. Hamas bu hedefini 7 Ekim’de Re’im’e saldırarak ve üssün bazı bölümlerini ele geçirerek gerçekleştirdi.
İsrail Hamas’ın eylemlerini de yanlış okudu. Grup, Filistinlilerin İsrail’de çalışmasına izin verilmesi için müzakerelerde bulunmuş, İsrailli yetkililer de bunu Hamas’ın savaş peşinde olmadığının bir işareti olarak yorumlamıştı. Ancak Hamas uzun yıllardır saldırı planları hazırlıyordu ve İsrailli yetkililer bunların önceki versiyonlarını ele geçirmişti. Bir istihbarat darbesi olabilecek bu olay, İsrail’in 75 yıllık tarihindeki en kötü yanlış hesaplamalardan birine dönüştü.
“Gerçekleştirecek kapasiteye ulaştı”
Geçen yıl İsrail’in Eriha Duvarı belgesini ele geçirmesinin ardından ordunun Gazze bölümü bu son işgal planına ilişkin kendi istihbarat değerlendirmesini hazırladı. The Times’ın incelediği değerlendirmede analistler Hamas’ın “kapsamı daha önce görülmemiş yeni bir baskın planlamaya karar verdiğini” yazdı. Değerlendirmede Hamas’ın bir aldatma operasyonu gerçekleştirmeyi ve ardından tümeni ezmek amacıyla “geniş çaplı bir manevra” yapmayı planladığı belirtiliyordu.
6 Temmuz 2023’te kıdemli Birim 8200 analisti diğer istihbarat uzmanlarından oluşan bir gruba düzinelerce Hamas komandosunun kısa süre önce üst düzey Hamas komutanlarının da izlediği eğitim tatbikatları yaptığını yazdı. Analist, tatbikatın Eriha Duvarı planını yakından takip ettiği ve Hamas’ın bunu gerçekleştirecek kapasiteyi inşa ettiği konusunda uyardı.
Noktaları birleştirmedeki başarısızlık, yirmi yıldan uzun bir süre önce, Amerikalı yetkililerin El Kaide‘nin bir saldırı hazırlığında olduğuna dair çok sayıda göstergeye sahip olduğu bir başka başarısızlığı yanıstıyor. Bir hükümet komisyonu, 11 Eylül 2001’de Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a yapılan saldırıların büyük ölçüde analiz hatası olduğu sonucuna vardı.
