Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 20 Mart 2023 tarihinde 6. değerlendirme raporunun son bölümü olan “İklim Değişikliği 2023” sentezini yayımladı.
75 bileşenli Türkiye İklim Adaleti Koalisyonu ise bugün metnin Türkçesini yayımladı.
Sanayi devriminden bu yana sıcaklık artışının 1,1°C olduğu ve fosil yakıtların küresel ısıtmadan büyük oranda sorumlu oldukları hatırlatılan raporda, 2040 veya öncesi olarak tanımlanan yakın vadedeki emisyon azaltım hedeflerine ilişkin yeni bilgiler ilk kez verildi.
1,5°C hedefinin tutturulması için önümüzdeki yıllarda gidilmesi gereken emisyon azaltımının güncellendiği rapora göre dünya:
- 2030 yılında yüzde 48,
- 2035 yılında yüzde 65,
- 2040 yılında yüzde 80,
- 2050 yılında yüzde 99 CO2 (karbondioksit) azaltımına gitmeli.
Raporda öne çıkanlar
- Küresel sıcaklık yükseldikçe ekosistemler daha çok zarar görüyor, karada ve okyanusta türlerin toplu ölümlerine neden olarak biyoçeşitlilikte ciddi kayıplara yol açıyor. Buzulların geri çekilmesi gibi olgular her geçen gün geri dönüşü olmayan bir noktaya doğru ilerliyor.
- Tarihsel olarak sera gazı artışından en az sorumlu olan kırılgan topluluklar, orantısız bir şekilde en ağır bedeli ödemeye devam ediyorlar; hâlâ dünya üzerinde yaklaşık 3,3-3,6 milyar insan iklim krizine karşı yüksek derecede kırılgan coğrafyalarda yaşıyorlar.
- Fosil yakıtlara olan bağımlılığımızdan kaynaklanan insan kaynaklı emisyonların gezegene zarar verdiğine şüphe yok. İnsan faaliyetleri kesin olarak küresel ısıtmaya neden oldu ve küresel yüzey sıcaklığı 2011-2020 yılları arasında endüstriyel sıcaklıkların 1.1°C üzerine çıktı.
- Küresel yüzey sıcaklığı 1970’ten bu yana, son 2000 yıldaki diğer 50 yıllık dönemlerden daha hızlı arttı.
- Fosil yakıt kullanımı küresel ısıtmayı büyük ölçüde tetikliyor. 2019 yılında küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 79’u enerji, sanayi, ulaşım ve binalardan, yüzde 22’si ise tarım, ormancılık ve diğer arazi kullanımından kaynaklandı.
- İklim krizi gıda güvenliğini azalttı, su güvenliğini etkiledi ve aşırı sıcaklar ölüm oranlarını ve hastalıkları artırdı. Artan sıcaklıklar, aşırı olaylardan kaynaklanan travma, geçim kaynakları ve kültür kayıpları ruh sağlığı sorunlarına yol açıyor.
Çözüme yönelik öneriler
IPCC raporunda, artık negatif emisyonlar olmadan Paris Anlaşması’ndaki 1,5°C’lik artış hedefine ulaşmanın mümkün olmadığı vurgulanıyor.
Fosil yakıtlardan çıkışla birlikte karbon yakalama ve depolama, elektrifikasyonun yaygınlaştırılması, enerji verimliliğinin artırılması, maliyetleri hızla düşen güneş ve rüzgâr enerjilerinin yaygınlaştırılması, ormanlaştırma, ormanların ve diğer ekosistemlerin korunması, sosyokültürel ve davranış değişiklikleri, teknolojik verimliliğin artırılması, toplu taşımanın desteklenmesi, binaların enerji tüketimini azaltacak şekilde yapılması ve mevcutların güçlendirilmesi öneriliyor.
Kaynak: İklim Adaleti Koalisyonu.
