Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı, temiz enerji teknolojileri ve elektrikli otomobillerin “muazzam” büyümesi nedeniyle dünyada petrol, gaz ve kömüre olan talebin ilk kez bu on yılda zirve yapmasının beklendiğini söyledi.
İcra Direktörü Fatih Birol, Financial Times’ta kaleme aldığı yazısında IEA’nın önümüzdeki ay yayımlanacak olan yıllık Küresel Enerji Görünümü raporunun “dünyanın tarihi bir dönüm noktasının zirvesinde olduğunu” gözler önüne sereceğini belirtti.
Birol, bu değişimin sera gazı emisyonlarında görülecek zirveyi daha erken bir zamana çekeceği için iklim değişikliğiyle mücadelede önemli etkileri olacağını söyledi.
IEA tarafından ayrıca yayımlanan yorumlarda Birol, şunları kaydetti:
Fosil yakıtlar önümüzdeki uzun yıllar boyunca bizimle olacak – ancak rakamlarımıza bakacak olursak, fosil yakıt çağının sonunun başlangıcına tanıklık ediyor olabiliriz.”
‘Hükümetlerin daha güçlü ve hızlı eyleme geçmesi gerek’
Birol, bu değişimin büyük ölçüde temiz enerji teknolojileri ve elektrikli araçlardaki “muazzam büyümenin” yanı sıra Çin ekonomisindeki yapısal değişiklikler ve enerji krizinin etkilerinden kaynaklandığını ifade etti.
Ancak Birol, petrol, gaz ve kömür talebinde öngörülen düşüşlerin “dünyayı küresel ısınmayı [Paris İklim Anlaşması kapsamında tercih edilen hedef olan 1,5°C ile] sınırlama yoluna sokacak kadar keskin olmadığı” uyarısında bulundu.
IEA Başkanı, bu hedefe ulaşmak için “hükümetlerin çok daha güçlü ve daha hızlı politika eylemleri gerçekleştirmesi gerekecektir” diye ekledi.
Fotoğraf: Bloomberg
Dünya 1,5°C hedefi için ‘doğru yolda değil’
Fosil yakıtların kaderi, 30 Kasım-12 Aralık tarihleri arasında önemli bir petrol üreticisi olan Birleşik Arap Emirlikleri‘nin Dubai kentinde düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi’ndeki (COP28) tartışmaların merkezinde yer alacak.
Cuma günü yayımlanan bir ilerleme raporunda BM, dünyanın Paris Anlaşması’nın uzun vadeli hedeflerine ulaşma konusunda “doğru yolda olmadığı” uyarısında bulundu.
Rapora göre, küresel sera gazı emisyonlarının 2025 yılına kadar zirve yapması ve 1,5°C hedefinin tutturulabilmesi için bu tarihten sonra keskin bir düşüş göstermesi gerekiyor.
BM, 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşılması için emisyonları yakalanamayan veya telafi edilemeyen fosil yakıtların kullanımdan kaldırılmasının da gerekli olduğunu ekledi.
‘Gazın altın çağı’nda sona yaklaşılıyor
IEA, haziranda yayımladığı bir raporda küresel petrol talebinin on yılın sonundan önce zirve yapacağını öngörmüştü, ancak kömür ve gaz için ilk kez bu tür bir değerlendirme yapıyor.
Salı günü yaptığı açıklamada, “En son tahminlerimiz, özellikle Çin’de olmak üzere dünya genelinde elektrikli araçların büyümesinin, petrol talebinin 2030’dan önce zirve yapacağı anlamına geldiğini gösteriyor” diyen Fatih Birol, geçtiğimiz on yıl boyunca “inatçı denecek ölçüde yüksek” seyreden kömür talebinin ise önümüzdeki birkaç yıl içinde zirve yapacağını kaydetti.
Birol, ilk kez 2011 yılında IEA tarafından “Gazın Altın Çağı” olarak nitelenen dönemde “artık sona yaklaşıldığını” ve bu on yılın sonunda gelişmiş ekonomilerde talebin düşeceğini de sözlerine ekledi.
Birol, şunları söyledi:
Bu durum, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde giderek gazın önüne geçmesinin, ısı pompalarının yükselişinin ve Rusya‘nın Ukrayna‘yı işgalinin ardından Avrupa’nın gazdan uzaklaşmasının hız kazanmasının bir sonucu.”
Küresel enerji dönüşümü ‘sağlam bir şekilde ilerliyor’
Brüksel merkezli düşünce kuruşu Bruegel’da iklim uzmanı ve kıdemli araştırmacı Simone Tagliapietra, IEA’nın yeni tahminlerinin “hâlâ yavaş olmakla birlikte küresel enerji dönüşümünün sağlam bir şekilde ilerlediğini gösterdiğini” belirtti:
Rüzgar ve güneş gibi teknolojiler artık maliyet açısından rekabetçi hale geldiğinden, enerji dönüşümü politika odaklı olmaktan teknoloji odaklı olmaya doğru ilerliyor. Bu, sürecin siyasi rüzgarlardan korunması bakımından önemli.”
Royal Bank of Canada analistleri, IEA’nın yeni tahminlerinin “yenilenebilir enerji yanlısı mevzuattaki başarıyı” vurguladığını ifade etti.
Analistler, “Buna rağmen, yenilenebilir getiriler ve satın alınabilirlik gibi alanlarda büyük ekonomilerde tartışmalar devam ederken, politika yapıcılar enerji dönüşümünü ve fosil yakıtlardan çıkışı hızlandırmak için hâlâ daha fazlasını yapabilirler” diye ekledi.
