Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ülkedeki emeklilik yaşını parlamento oylaması olmadan yükseltmeye zorlamasına tepki gösteren binlerce insan ülke çapında protestolar düzenledi. Polislerle göstericilerin çatışmalarına sahne olan protestolarda ülke genelinde 500’den fazla kişi tutuklandı.
Macron’un, 16 Mart’ta emeklilik yaşının 2030’a kadar 62’den 64’e çıkarılmasını öngören yasa tasarısının meclis onayı olmaksızın geçmesini sağlayacak tartışmalı yetkilerini kullanmaya karar vermesinin ardından Fransa’nın çeşitli yerlerinde protestolar ve çatışmalar başladı.
Çevik kuvvet polisi, başkent Paris‘te göz yaşartıcı gaz kullandı. Polisler, Ulusal Meclis yakınlarında bulunan Concorde Meydanı ve Şanzelize Caddesi’nde toplanmayı “kamu düzenini bozma riskleri” nedeniyle yasakladı.
Fotoğraf: Bart Biesemans / Reuters
Açıklanan protesto yasağına rağmen, göstericiler cumartesi günü Parlamentonun karşısındaki Paris Meydanı’nda ve Şanzelize Caddesi çevresinde toplandı. Yerel basında çıkan haberlere göre gösterilerde 500’den fazla kişi tutuklandı. Tutuklananlardan 283’ünün serbest bırakıldığı açıklandı.
Protestolar, 2018’deki Sarı Yelekliler eylemlerinden bu yana ülke liderinin otoritesine karşı yapılan en büyük gösteriler olarak kayda geçti.
Muhalefet politikacıları, tartışmalı yürütme yetkilerini kullanarak emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarmayı hedefleyen hükümeti protesto etmek üzere iki gensoru önergesi sundular. Gensoru oylamasının, bugün (20 Mart) mecliste yapılması bekleniyor.
Protestocular, Cumhuriyetçiler partisi genel başkanı Eric Ciotti‘nin Nice kentindeki ofisine saldırarak ofisin camlarının kırdı. Ciotti, duvarlarına grafitilerle mesajlar yazılmış olan ofisinden camları kırılmış bir fotoğraf paylaştı.
Daha önce siyasi grubunun emeklilik reformu konusunda hükümete karşı gensoru önergesi için oy kullanmayacağını açıklayan Ciotti, bu saldırının kendisini hükümet aleyhine gensoru önergesi lehinde oy kullanmaya zorlamayı amaçladığını söyledi.
Fotoğraf: Stephane Mahe / Reuters
Polis şiddeti protesto edildi
Paris’teki Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan yüzlerce kişi, polis şiddetine karşı tepkilerini dile getirdi. Göstericiler, gözaltı sırasında hayatını kaybedenlerin sorumlularının adalet önüne çıkarılması çağrısında bulundu.
Göstericiler, ellerinde “Adalet istiyoruz”, “Darmanin yasalarına hayır”, “Polis şiddetine hayır”, “Devlet eliyle yapılan yabancı ayrımcılığını kabul etmiyoruz” pankartları taşıdı.
Fransa’nın sömürgesi denizaşırı ülkelerde, devlet tarafından ayrımcılık yapılıp gözaltı kayıpları olduğunu belirten bazı göstericiler, “Cinayetleri işleyenler adalet önüne çıkarılsın” sloganları attı.
Fotoğraf: Stephane Mahe / Reuters
Ne olmuştu?
Emeklilik yaşının 62’den 64’e çıkarılmasını öngören yasa tasarısının son halinin parlementodan geçtikten sonra meclis onayına sunulması gerekiyordu.
Macron, yasa tasarısının Ulusal Meclis’ten geçirilebileceğinden ‘emin olmadığı’ için, yasa tasarısını hayata geçirmek için perşembe günü erken saatlerde halihazırda tartışmalı olan yürütme yetkilerine başvurarak Anayasa’nın 49.3 sayılı maddesini kullanmaya karar vermişti.
Cumhurbaşkanı Macron, sistemin çökmesini önlemek için yasa tasarısında öngörülen değişikliklerin gerekli olduğunu söyledi.
Fransa Anayasası’na göre yasal olsa da bu hareket, muhalefet partilerinin tepkisiyle karşılandı.
Fotoğraf: Stephane Mahe / Reuters
Macron’un, Parlamento sürecini atlamak amacıyla özel anayasal yetkilerin kullanılıp kullanılmayacağına karar vermek için Başbakan Elisabeth Borne‘un, diğer bakanlar ve siyasi partilerin meclis gruplarının başkanlarıyla istişarelerde bulunduğu ifade edildi.
Borne’un attığı bu adım, pazartesi öğleden sonra parlamentoda görüşülmek üzere hükümete karşı iki gensoru önergesi sunan muhalefet milletvekilleri tarafından şiddetli eleştirilere yol açtı.
Tüm muhalefet partilerinin bir araya gelmesini gerektireceğinden, iki gensoru önergesinin geçmesi pek olası görünmüyor. 287 oyluk mutlak çoğunluk barajını tutturmak için, siyasi yelpazede radikal soldan Marine Le Pen‘in aşırı sağcı partisine ve Nicolas Sarkozy‘nin sağcı cumhuriyetçi partisine kadar birleşik bir cephe olması gerekiyor.
Gensoru önergelerinden biri, merkezci grup Liot tarafından bir tür çok partili önerge olarak öne sürüldü ve solcu partiler ittifakı tarafından ortaklaşa imzalandı. Bir başka gensoru önergesi, Le Pen’in 88 milletvekili bulunan aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi tarafından önerildi.
Emeklilik maaşlarındaki değişikliklere karşı birçok sendika birleşerek grev kararları almıştı. Yaklaşık iki ay devam eden protestoların ardından, söz konusu yasa tasarısının açıklanmasıyla eylemler ülke geneline yayıldı. Birçok sektör, bu haftadan itibaren grevlere katılmayı planladığını açıkladı.
