Dubai’de iki hafta süren müzakereler neticesinde üzerinde mutabakat sağlandığı açıklanan taslak metin, fosil yakıtları “aşamalı olarak kaldırma” terimini kullanmadı, bunun yerine fosil yakıtlardan “uzaklaşma” çağrısı yaparak dili bir ton daha sertleştirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı (COP28) kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri‘nde bir araya gelen devletler, fosil yakıtların küresel bazda tüketimini azaltmaya geçiş konusunda uzlaşı sağladı.
“Fosil yakıtlardan aşamalı olarak uzaklaşma”ya yönelik taslak anlaşma, iklim krizine karşı verilecek mücadelenin kilometre taşlarından biri olarak nitelendirildi.
İmzalanan metin, iklim değişikliğinin temel nedeni olarak görülen fosil yakıt tüketimi çağının nihai olarak sona ermesine işaret eden türünün ilk örneği bir anlaşma olarak görülüyor.
İki hafta süren çetin müzakere süreci sonrası Dubai’de varılan mutabakat, yatırımcılara ve politikacılara dünyanın fosil yakıtlardan kurtulma arzusunda birleştiği mesajı veriyor.
Bilim insanları, bunun iklim felaketini engellemek için son umut olduğunu dile getiriyor.
100’den fazla ülke lobi yaptı, OPEC muhalefet etti
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide anlaşmayla ilgili “Dünya ilk kez fosil yakıtlardan uzaklaşılması gerektiği konusunda bu kadar net bir metin etrafında birleşiyor. Bu durum, odadaki fil gibiydi. Meseleye nihayet doğrudan değinildi.” diye konuştu.
COP 28 kapsamında 100’den fazla ülke petrol, gaz ve kömür kullanımının “aşamalı olarak kaldırılması” yönünde güçlü bir dil kullanılması için yoğun lobi faaliyetleri yürüttü.
Ancak bu ülkeler, dünyanın belirli yakıtların kullanımını tamamen bitirmeden emisyonları azaltabileceğini savunan Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC grubu ülkelerinin güçlü muhalefetiyle karşılaştı.
Taraflar arasındaki mücadele, çarşamba günü zirvenin uzatmalara gitmesine neden oldu.
Yenilenebilir enerjiye geçiş üç katına çıkarılmalı
Henüz taslak halindeki anlaşma özellikle “enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan adil, düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde uzaklaşılması… böylece bilime uygun olarak 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşılması” çağrısında bulunuyor.
Ayrıca 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesinin küresel olarak üç katına çıkarılması, kömürün azaltılmasına yönelik çabaların hızlandırılması ve karbondan arındırılması zor endüstrileri temizleyebilecek karbon yakalama ve depolama gibi teknolojilerin hızlandırılması çağrısı yapıyor.
Anlaşmada fosil yakıtlardan ‘uzaklaşma’ terimi kullanıldı
Günün erken saatlerinde Dubai’de üzerinde mutabakat sağlandığı açıklanan taslak metin, “aşamalı olarak kaldırma” terimini kullanmasa da fosil yakıtlardan “uzaklaşma” çağrısında bulunarak dili bir ton daha sertleştirdi.
Devletler arasında yoğun pazarlıklara sahne olan bir gecenin ardından (üye devletlerce) değerlendirilmek üzere açıklanan metin, gelecek 10 yıla atıfla, “kritik on yıl boyunca eylemin hızlandırılması” çağrısında bulunuyor.
Keza taslak, tüm üye ülkeleri çeşitli adımlarla yeni yol haritasına net olarak katkıda bulunmaya çağırıyor.
COP28 Başkanı Cabir’den anlaşmaya övgü
COP28 Başkanı Sultan el Cabir, yaklaşık 200 ülke tarafından onaylanan iklim anlaşmasını, 1,5 derece hedefini ulaşılabilir kılmak için “sağlam bir plan” sunan “tarihi bir önlem paketi” olarak niteledi.
El Cabir, anlaşmanın onaylanmasından kısa süre sonra COP28 zirvesi kapanış oturumunda yaptığı konuşmada “Ekonomilerimizi yeniden tanımlama potansiyeline sahip bir paradigma değişikliği gerçekleştirdik” ifadesini kullandı.
COP28 başkanlığının yanı sıra BAE Sanayi ve İleri Teknoloji Bakanı olan Sultan bin Ahmed el Cabir, konuşmasını, “Bir anlaşma ancak uygulandığı kadar iyidir. Biz söylediğimiz değil, yaptığımız şeyiz.” ifadeleriyle sonlandırdı.
