Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Kıbrıs sorunu müzakerelerinde toprak sorununa ilişkin, “Hiç kötü gitmiyoruz. İki lider bölgesel konulara ilişkin geniş çapta bir anlayışa ulaşmak üzereler.” dedi.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığında Bakan Nikos Kotzias ile bir araya gelmesinin ardından basına açıklamalarda bulunan Eide, müzakerelerde önemli bir madde olan garantiler ve güvenlik meselesine ilişkin ayrıntılı ve olumlu bir görüşme gerçekleştirdiklerini söyledi.
A very productive exchange w/ Greece's FM @NikosKotzias on how best to prepare for the int'l #ConferenceOnCyprus in Geneva in January. pic.twitter.com/87k8IAN1CB
— Espen Barth Eide (@EspenBarthEide) December 2, 2016
Eide, bazı zorluklardan sonra önceki gece liderler Mustafa Akıncı ve Nikos Anastasiadis’in bir araya geldiği toplantıyı işaret ederek, Cenevre’de 9 Ocak’ta Kıbrıslı tarafların toplanacağını ve 12 Ocak’ta ise uluslararası bir konferansın gerçekleşeceğini anımsattı.
Akıncı ve Anastasiadis’in ilerleme kaydetmelerinden dolayı oldukça mutlu olduklarını belirten Eide, “Bu çok dokunaklıydı. Tartıştığımız konularda stratejik iş ortaklığı o kadar yüksekti ki geri kalan askıdaki sorunların çözüleceğini düşünüyoruz; ben de onlar da” şeklinde konuştu.
Eide, güvenlik ve garantiler konusunda Türkiye ve Yunanistan’ın birbirlerinden farklı görüşleri olduğuna dikkati çekerek, “Sanırım, görüşmelerin durumuna bakılırsa daha gidilecek yol var. Ama, daha iyi bir anlayış mevcut ve potansiyel ödünler bulunabilir. Ankara’ya gittiğim zaman bu konuda daha çok bilgi sahibi olacağım. Çalışmalarımız çoğunlukla bu sıkıntılı konu üzerinde olacak. Ama Kıbrıslı dostlarımızın yeniden birleşmeleri için bu konuyu çözmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
#Athens: FM @NikosKotzias w/#UNSG Special Adviser on #Cyprus @EspenBarthEide #CyprusProblem / Συνάντηση με Ειδικό Σύμβουλο ΓΓ ΟΗΕ E.B.Eide pic.twitter.com/e8QHmGHZl1
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) December 2, 2016
TÜRKİYE VE YUNANİSTAN LİDERLERİ BULUŞMALI
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı Aleksis Tsipras arasındaki Kıbrıs üzerine ikili bir görüşmeye ilişkin soru üzerine ise Eide, “Özellikle bu konu (güvenlik ve garantiler) üzerine Yunanistan ve Türkiye arasındaki en üst düzey toplantının gerçekleşmesi fikrini güçlü bir şekilde destekliyorum. İki garantör gücün üst siyasi düzeyde doğrudan temasta olması sağlıklı” diye konuştu.
Eide, bu üst düzey toplantının Kıbrıs’ta çok taraflı konferanstan önce gerçekleşmesi gerektiğini vurgulayarak, “Bildiğim kadarıyla iki tarafta da bu toplantının gerçekleşmesi için bir irade var. Belli bir tarih şu anda yok. Aynı yerde olacakları bir tarih arıyor olacaklar. Bu da bu durumda üçüncü bir ülke olabilir. İrade ortada. Ben de bu konuya ilişkin bazı mesajları Ankara’ya ileteceğim” değerlendirmesinde bulundu.
Bu ikili üst düzey toplantının bütün meseleleri çözeceğini düşünmenin doğru olmayacağı uyarısında bulunan Eide, sorunların karışık olduğunu ve ikili bir toplantıdan daha fazlasına ihtiyaç duyulacağını anlattı. Eide ayrıca, bazı konularda uluslararası bir uzlaşmaya ihtiyaç duyulduğuna dikkati çekti.
“ŞIMARMIŞTIK”
Eide, Mont Pelerin’de sonuçsuz kalan müzakerelerden bu yana ne değiştiğine ilişkin bir soru üzerine ise, o dönemde oluşan olumsuz atmosferden endişe duyduğunu anlatarak, “Dün gece Lefkoşa’da bu durumun üstesinden geldik. İki lider de çözüme adanmış olduklarından bunu istemediler. Art arda 19 aydır devam eden ilerlemeden dolayı şımarmıştık. Her müzakerede çözüm bir tıkanmadan sonra gelir” ifadelerini kullandı.
Bölgesel konularda iki tarafın Mont Pelerin’deki müzakerelerin ilk kısmında yakınlaştığını hatırlatan Eide, “Hiç kötü gitmiyoruz. İki lider bölgesel konulara ilişkin geniş çapta bir anlayışa ulaşmak üzereler. Gerisi gelecek. Güvenlik ve garantiler meselesi hariç tüm konularda stratejik iş ortaklığı var diye düşünüyorum. Şimdi o meseleye yoğunlaşmalıyız” diye konuştu.
Tsipras ile sabah saatlerinde basına kapalı görüşen ve Yunanistan’daki temaslarını tamamlayan Eide, pazar günü Ankara’da olacağını kaydetti.
SİMERİNİ
Simerini gazetesi “Anlaşma Olana Kadar Çok Taraflı Konferans… Eide’nin Yeni Modeli Uluslararası Konferansın Bitiş Tarihine Sahip Olmayacağı Bir Yol Haritası ” başlıklı haberinde, Eide ile Kocas arasında gerçekleştirilen iki saatlik görüşmede, her iki tarafın fikir ve görüşlerinin ortaya konduğunu aynı zamanda “Türk askeri birliklerinin ayrılması ile garantiler rejiminin kaldırılması yöntem ve şekillerinin ele alındığını” yazdı.
Eide’nin Kocas ile görüşmesinden önce Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ı gördüğünü de yazan gazete, Eide’nin açıklamalarından bazı satır başlarına yer verdi;
• “İki garantör gücün (Türkiye ile Yunanistan) üst düzey siyasi aşamada doğrudan temas içerisinde olması sağlıklı olur.• Hedeflenen şeyin bütün sorunların çözümü olması gerektiğini sanmıyorum, ancak ne yapmamız, nasıl çalışmamız ve konferansta ne elde edilebileceği konusunda iyi bir anlayış ortaya çıkmalıdır.• 12 Ocak’tan sonra garantör güçler, Avrupa Birliği ve gerekirse başka taraflar, bu konferansa katılmaya çağrılacaklar.• Konferans için bir tarih açıkladık ancak bunun ne zaman tamamlanacağını belirlemedik. Konferansların doğasında olan şey budur, gerekirse bir ara veya duraklama yapılabilir ve akabinde geri dönebiliriz. Bu mümkün olduğunca hızlı olabileceği gibi, gerektiği kadar zaman da alabilir. Çünkü umutsuz bir duruma ulaşmayı istemiyoruz. Sorunu çözmeyi ve ‘donmuş bir çatışmayı” değil, çözümü kolaylaştırmayı istiyoruz.• Yunanistan ile Türkiye arasındaki bu tarz bir görüşmenin 12 Ocak’tan önce olması gerekecek. Şu an bir tarih yoktur. Bu daha çok teknik bir konudur. Çünkü iki tarafın da aynı ülkede, muhtemelen de üçüncü bir ülkede olacağı bir tarih arıyorlar.• Türkiye Cumhurbaşkanı ile Yunanistan Başbakanı arasında bir görüşmeden söz ettiğimizde, bu görüşme, bu konuyla alakalı gerçekleşecek olan tek görüşme olmayacak• İngiltere’nin hem Yunanistan hem Türkiye, Türkiye’nin de Yunanistan’la belli aralıklarla görüştüğü aşikârdır. Farklı görüşlere sahip olabilirler ancak düzenli olarak görüşüyorlar. Resmi görüşmeden söz etmiyoruz, ikili bir görüşmeden bahsediyoruz.”
Gazete “Garantiler” ara başlıklı haberinde ise, Eide’nin söylediklerine kısaca şöyle yer verdi:
“Şu an güvenlik ve garantiler gibi daha ciddi konuları ele alacağımızı anlamamız gereken bir zamandayız. Burada, hali hazırda, iki garantör gücün görüşleri birbirlerinden oldukça ayrılmaktadır. Yunanistan 1960 yılında uygulamaya konan garantiler sisteminin sona erdiğini görmek isterken, Türkiye ise ilkesel olarak bu rejimin devam etmesini istemektedir.”
“DUYGULANDIM”
Gazete, Eide’nin Atina’ya gelmesinin sebeplerinden birinin, Atina’yı bu gelişme hakkında bilgilendirmek olduğunu söylediğini de yazarken, Eide’nin aynı şeyi hemen akabinde Ankara’da da yapacağını kaydetti.
Gazeteye göre Eide şunları söyledi: “Dün iki lideri, Anastasiadis ile Akıncı’yı, daha ileriye gidebilecekleri için gözle görülür şekilde mutlu görmek çok dokunaklı bir andı, çünkü adanın 42 yıllık bölünmesinin akabinde iki lider de bir çözüm bulmaya kararlıdırlar. Çözmeleri gereken meseleler olduğunu çok iyi biliyorlar ve hiç kimse bunun kolay olacağını düşünmüyor.”
“HAFTADA İKİ KEZ KOCAS İLE KONUŞUYORUM”
Gazeteye göre, Ankara’ya gittiğinde daha iyi bir tabloya sahip olacağını da dile getiren Eide, “Benim ve bizim önümüzdeki ay gerçekleşecek olan müzakerelerde sahip olduğumuz görevin büyük bir kısmı, çetrefilli olan bu konuyla alakalı olacak, ancak bunu çözmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Eide, Yunanistan Dışişleri Bakanı Kocas ile hafta iki kez telefonda görüşmelerinden ötürü, aralarındaki işbirliğinin hali hazırda çok sıkı olmasına rağmen, Kocas ile yakın temasta olacağını da belirtti.
“BÜYÜK KARARLARIN ZAMANI YAKLAŞIYOR”
Atina’da “devlet televizyonuna” konuşan Eide’nin, güvenlik başlığıyla ilgili manzarayı ortaya koyduğunu da yazan gazete, Eide’nin Yunanistan Dışişleri Bakanı Kocas’ın “Birleşik Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan dostluk paktı önerisi gibi, ortada bu meseleyle ilgili birçok öneri bulunduğunu söylediğini” iletti.
Gazeteye göre Eide, “Atina ve Ankara arasında gerçekleştirilen görüşmeler çerçevesinde, kimsenin güvenlikle ilgili görüşmeleri tamamlayacaklarını beklemediğini, çünkü yapacakları görüşmelerden çıkacak nihai sonuçların uluslararası konferansta tamamlanması gerektiğini, çünkü güvenlik meselesinin Kıbrıs için başka meselelerle alakalı bir konu olduğunu” söyledi.
Gazeteye göre Eide “Yunanistan Başbakanı ile görüştüğüm ve Ankara’da da ele alacağım şey, mevcut duruma bağlı olmayacak olan yeni bir sistemle ilerleyebilmemiz için, geçici bir süreçle ilgili nasıl bir tür uzlaşma yolu bulacağımızdır” şeklinde de konuştu.
Eide, “bununla ilgili olarak henüz tüm yanıtlara sahip olmadığını” da söyledi.
Habere göre, gazeteye konuşan “Yunanistan Dışişleri Bakanlığından kaynaklar ise, müzakerelerdeki bütün problemlerin çözülmesi için yaklaşık 40 gün bulunduğunu ve çoklu konferansta uygun ortamı bulmak için, güvenlik ve garantilerle ilgili görüşmelere başlayacaklarını” söylediler.
