Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan yıllık rapora göre küresel silah satışları 2019’da yüzde 8,5 oranında artış gösterdi.
SIPRI dünyanın önde gelen 25 silah üretecisi şirketin verilerini mercek altına aldı.
Buna göre söz konusu 25 şirketin toplam cirosu 361 milyar dolar (yaklaşık 300 milyar euro) olarak belirlendi.
Pazartesi günü Stockholm’de açıklanan raporda, dünya genelinde en fazla silah satışını 12 şirket ile ABD’nin gerçekleştirdiğine işaret edildi. Buna göre 2019 yılında dünya genelinde satılan toplam silahların yüzde 61’i ABD’de üretildi. Sadece Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, Raytheon ve General Dynamics fabrikalarında üretilen silahların toplam satış bedeli 166 milyar dolar (136 milyar euro) oldu.
Listenin ikinci sırasında yer alan Çin ise dünya genelindeki silah satışlarının yüzde 16’sını gerçekleştirdi. SİPRİ’nin mercek altına aldığı dört Çinli silah üreticisinin yıllık cirosunu yüzde 4,8 oranında arttırdığı belirtildi.
SİPRİ araştırma görevlisi Nan Tian, Çin’de gerçekleşen silah satışlarının ağırlıklı olarak iç piyasaya yönelik olduğunu belirterek ülkede ordunun modernizasyon süreci nedeniyle silah satışlarında artış olduğunu kaydetti.
SİPRİ’nin hazırladığı listenin üçüncü sırasında ise Rusya bulunuyor. Rusya’nın küresel silah piyasasındaki pazar payı ise yüzde 3,9 olarak belirlendi. Raporda, Ukrayna ile yaşanan askeri gerilim ve Kırım’ın ilhakı nedeniyle uygulanan ambargoların Rusya‘nın silah satışlarını gerilettiğine işaret edildi. Listede yer verilen iki Rus silah üreticisinin bir yılda toplam 634 milyon dolar (yaklaşık 522 milyon euro) gelir kaybına uğradığı ifade edildi. Bir önceki yıl listede yer alan üçüncü Rus silah fabrikasının ise 2019’da en fazla silah satışı yapan 25 şirket arasında yer alamadığına işaret edildi.
SİPRİ Silahlanma ve Savunma Harcamaları Araştırma Programları Direktörü Lucie Béraud-Sudreau, Rusya’nın küresel silahlanmada “güçlü bir oyuncu” olduğunu ve “güçlü bir savunma sanayisine” sahip bulunduğunu belirterek ülkedeki askeri modernizasyonun ekonomik nedenlerle yavaşladığını söyledi.
Greanpeace’den tepki ve uyarı
Savunma harcamalarındaki artışı eleştiren çevre örgütü Greenpeace ise “radikal bir düşünce değişimi” çağrısında bulundu. Örgütün silahsızlanma uzmanı Alexander Lurz Alman basın ajansı DPA’ya yaptığı açıklamada, pandemi nedeniyle küresel düzeyde yaşanan sıkıntılara işaret ederek, bu dönemde silah satışlarındaki artışı, “Nadiren açıkça gözler önüne serilen bir hatalı gelişme” olarak tanımladı. Uzman, maddi kaynakların pandemi nedeniyle mağdur duruma düşenlerin yerine silah satıcılarına aktarıldığını ifade etti.
SİPRİ’nin hazırladığı listede yer alan 6 Batı Avrupalı silah üreticisinin ise silah piyasasındaki yerinin yüzde 18 olarak saptandığı belirtildi. Bu şirketler İngiltere, İtalya ve Fransa’da bulunuyor. Almanya’dan silah üreticileri ise 25 şirketin sıralandığı listede tek başına yer almadı. Alman iştirakli Airbus listede bulunuyor. Buna karşın Almanya’nın en büyük silah fabrikası Rheinmetall 2019’da cirosunu 3,9 milyar dolar (yaklaşık 3,2 milyar euro) artırdı.
Suudi Arabistan ise listede ilk kez yar aldı. Söz konusu Suudi şirketin pazar payının yüzde 1,3 olduğu kaydedildi.
Sipri uzmanı Béraud-Sudreau uluslararası siyasette yaşanan gerginliklerin savunma harcamalarındaki artışı körüklediğine vurgu yaparak, bu durumun özellikle Rusya’nın 2014’de Kırım yarımadasını ilhakından sonraki süreçte hissedilir şekilde gözlemlendiğini vurguladı. Uzman ayrıca Donald Trump’ın 2016 yılında ABD Başkanı seçilmesinden sonraki süreçte de silah satışlarında artış kaydedildiğini söyledi.
